ذهن آگاهی و انعطاف پذیری عصبی

در این مقاله می‌خواهیم راجع به ذهن آگاهی و انعطاف پذیری عصبی یعنی به نوعی تاثیر تمرین ‌های ذهن آگاهی بر روی مغز ما به کمک انعطاف پذیری عصبی کمی صحبت کنیم

اما قبل از هرچیز بهتر است کمی از انعطاف پذیری عصبی براتون بگیم. 🙂

انعطاف ‌پذیری عصبی یا neuroplasticity چیست؟

انعطاف‌پذیری‌عصبی قابلیتی از مغز برای سازگاری بهتر خودش باشرایط موجود است.

یا به معنایی دیگر:

تغییراتی فیزیولوژیکی در مغز از زمان رشد مغز در رحم تا زمانی‌که می میریم، که در نتیجه تعامل با محیط اطراف‌مان اتفاق می‌افتد.

ارتباطات بین سلول‌های مغزمان با توجه به نیاز های ما دوباره سازماندهی می‌شوند.

این روند پویا به ما اجازه می‌دهد تا در تجربه های مختلف خومان را سازگار کرده و یاد بگیریم. (دکتر.سلست کمبل)

مغز ما برعکس کامپیوترهاکه فقط برای وظایف مشخصی ساخته شده‌اند و مرتبا نیاز به به‌روزرسانی دارند، واقعا فوق‌العاده است.

مغزما درواقع می‌تواند نوعی به روزرسانی های سخت‌افزاری(تغییرهای ساختاری) را با توجه به، به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری(رفتاری) دریافت کند و تغییر کند.

باتوجه به تجارب و رفتارهای ما مسیر های مختلفی در مغزمان ساخته شده و غیرفعال می‌شوند.

زمانی‌که چیزی جدیدی یاد می‌گیریم، اتصالاتی جدید بین سلول‌های عصبی (نورون‌هایمان) شکل می‌گیرد.

و ماهرروز مغزمان را برای سازگاری با شرایط جدید برنامه‌ریزی می‌کنیم.

و این قابلیتی است که می‌توانیم آن را تشویق و تحریک هم بکنیم.

براساس این قابلیت، مغز ما می تواند تغییر کند و این یعنی ما قربانی ژن ها یا نورون هایمان نیستیم،

بلکه  خالقان توانمند وضعیت روانی خود هستیم.

این باور نادرست که ما همانند نوشته روی سنگ ثابت و یا تغییر ناپذیریم،

می تواند ما را از چالش برای تغییر باز داشته و ما را از پذیرفتن مسئولیت شرایط مان برای بهودش، دور کند.

تمرین ذهن آگاهی و قابلیت انعطاف پذیری عصبی

مراقبه ذهن آگاهی مغز را با تاثیر بر رفتار ما در بسیاری از جهات مختلف در سطح ساختاری و عملکردی تغییر می‌دهد.

فرایندی که این کار را ممکن می‌کند با نام «انعطاف‌پذیری عصبی» شناخته شده است ـ قابلیت مغز برای پاسخ به زندگی و اصلاح خودش،‌

در صورت لزوم با ساخت مسیرهای عصبی جدید و غیرفعال کردن مسیرهای قدیمی.

آموزش تمرین مراقبه ذهن آگاهی از لحاظ روانی تفاوتی با دیگر فرم های یادگیری مهارت‌ها که می‌توانند باعث ایجاد انعطاف‌پذیری عصبی شوند ندارد.

مراقبه‌گران ممکن است که که بادرگیر کردن کنترل داوطلبانه توجه‌شان، با تکرار و تمرین دقت و توجه باعث تقویت مدار های عصبی شوند.

تمرکزِدقیق توجه، از طریق مراقبه ذهن آگاهی باعث تقویت انعطاف پذیری عصبی بوسیله تحریک ترشح مواد عصبی شیمیایی می‌شود.

این موادعصبی شیمیایی باعث تقویت ساختار رشد پیوند سیناپسی بین نورون های فعال می‌شوند.

با تمرین منظم مراقبه(مدیتیشن) شبکه های نورونی در قشر جلو مغزی(prefrontal cortex) تقویت و تثبیت می‌شوند.

در این دو مقالک

• تاثیر ذهن آگاهی برعملکرد مغز
• تاثیر ذهن آگاهی بر اختلال های خلقی

بیشتر می‌تونید درباره تاثیر ذهن آگاهی بر مغز و حتی اختلال های خلقی بخونید(اگر دیگه خیلی خوره ی خوندن پژوهش‌های علمی هستید)

مطالعات علمی در این زمینه

تعداد زیادی از مطالعات نشان داده اند که مراقبه می‌تواند باعث تغییرات عصبی شود.

در مطالعه ای در بیمارستان عمومی ماساچوست در مقاله‌ای به‌نام (تسلط بر ذهن خود)

شواهد نشان دادند که روزانه ۴۰ دقیقه مراقبه باعث زخیم‌تر شدن بخش هایی از قشر مغز می‌شوند که مسئول، توجه و پردازش حسی هستند.

طبق مطالعات،‌یک جلسه کوتاه مراقبه موثرتر از خوابی کوتاه، برای بهبود عملکرد در امتحاناتی که نیاز به تمرکز دارند، است.

همانطور که در قبل اشاره شد، آمیگدالا ناحیه ای از مغز است که تعیین می کند،

‌چه میزان استرس را تجربه کنیم و در تعدیل پاسخ های ترس‌مان نقش مهمی دارد.

در پژوهشی از موسسه ملی سلامت، نشان داده شد که مراقبه ذهن آگاهی باعث کاهش فعالیت آمیگدالا و حتی تغییر اندازه اش در این بخش از مغز شده است.

بعد از هشت هفته آموزش مراقبه ذهن آگاهی روی مدیران با مشغله کاری و استرس فراوان،

به این نتیجه رسیدند که اندازه آمیگدالا درمقایسه با افرادی که تمرین‌ ذهن آگاهی را نکرده اند، واقعا کوچک‌تر شده است.

نتایج حاکی از اهمیت انجام مراقبه در محیط های کاری است.

با  داشتن کارمندانی با استرس کمتر و در نتیجه خلاقیت بیشتر و عملکردبهتر رو به رو می‌شویم که این سرمایه‌گذاری را برای کارفرمایان ارزشمند می‌کند.

برخی از ناحیه های مغز که تمرین ذهن آگاهی رویشان تاثیر می‌گذارد:

در پژوهشی دیگر  به‌نام «ذهن آگاهی و مغز» به این اشاره شده که تغییراتی در قشرجلویی مغز (Prefrontal Cortex ) شرکت کنندگان بوجود آمده است.

قشرجلویی مغز ناحیه از مغز است که مسئول فعالیت هایی از قبیل تصمیم‌گیری، تنظیم هیجانات، و برنامه ریزی است.

افرادی که سطوح بالایی از استرس را تجربه می‌کنند، مانند افرادی که دچار اختلال استرس پس از سانحه(PTSD) هستند، آمیگدالای مغزشان بیش از حد فعال بوده و قشر جلویی(PFC) مغزشان کم‌تر از حد نیاز فعال است.

مراقبه ذهن آگاهی باعث بهبود عملکرد و فعالیت قشر جلویی مغز می‌شود.

ناحیه ای دیگر از مغز که بخاطر انجام تمرین‌ها فعالیتش افزایش پیدا کرده، قشر پیش پیشانی قدامی مغز بوده است، بخشی از مغز که بسیار نزدیک به قشر جلویی مغز است.

و ثبات هیجانی بهتر و واکنش‌پذیری کمتر (استرس کمتر)  فوایدی هستند، که با افزایش فعالیت این ناحیه های مغز گزارش شده اند.

منابع این مقالک (مقاله کوچک):

The neuroscience of mindfulness meditation

Mindfulness, Neuroplasticity, And Altered Traits

برای تجربه اولین جلسه تمرین ذهن آگاهی تان نرم‌افزار آرامیا را از اینجا ???? دانلود کرده و از اولین تمرین خود لذت ببرید. 🙂