آیا برایتان پیش آمده است که هنگام درس خواندن غرق در افکار مختلف شوید؟ یا به خودتان بیایید و ببینید که دارید گل‌های فرش را می‌شمرید؟ افزایش تمرکز برای درس خواندن یکی از چالش‌های اصلی هر دانشجو و دانش آموز است به همین دلیل قصد داریم در این مقاله راهکارهایی در پاسخ به این سوال که چگونه تمرکز کنیم روی درس؟ به شما ارائه دهیم تا به کمک آنها بتوانید با تمرکز بیشتری درس بخوانید.
چگونه روی مطالعه تمرکز کنیم؟
When you focus deeply on what you’re studying, you reach a flow state where you’re fully absorbed in the material, and you can create meaningful connections that lead to deeper understanding.
وقتی به‌طور عمیق روی چیزی که مطالعه می‌کنید، تمرکز دارید، به یک حالت خاص می‌رسید که کاملاً در مطالب غرق می‌شوید و می‌توانید ارتباطات معناداری برقرار کنید که به درک عمیق‌تری از موضوع کمک می‌کند. Able
بیایید بدون آن که به حاشیه بپردازیم به‌سراغ پاسخ این سوال که چگونه تمرکز کنیم روی درس؟ برویم. اگر با مشکل عدم تمرکز حین درس خواندن دست و پنجه نرم می‌کنید، تمام نکات گفته شده در این مقاله را با دقت بخوانید و مطمئن باشید با انجام دادن آنها شاهد تغییرات مثبتی در روند درسی خود خواهید بود:
1. دلایل خود برای درس خواندن را بنویسید
اگر می‌خواهید برای درس خواندن تمرکز داشته باشید باید علت کار خود را به طور واضح بدانید. چرا دارید درس می‌خوانید؟ هدف شما چیست؟ تکه کاغذی بردارید و تمام دلایل خود را بنویسید تا هر زمانی که تمرکز و انگیزه شما کاهش پیدا کرد، نگاهی به لیستتان بیندازید و دوباره انرژی بگیرید.
به عنوان مثال می‌توانید بنویسید که:
- “درس میخوانم چون دوست دارم شخصی با سواد و با علم باشم.”
- “درس میخوانم تا بتوانم مستقل شوم.”
- ” درس میخوانم تا بتوانم بهتر زندگی کنم.”
به جای آن که دلایل خود را بر مبنای نتیجه بنویسید، آنها را فرآیند محور بنویسید. منظورم چیست؟ به عنوان مثال اگر مدام با خود بگویید درس میخوانم تا رتبه اول را کسب کنم یا بالاترین نمره را بگیرم، فقط روی نتیجه کار تمرکز کرده‌اید و این نتیجه به هیچ عنوان به طور کامل تحت کنترل شما نیست. رتبه اول شدن به عملکرد تمام افراد شرکت کننده بستگی دارد و نمره بالا گرفتن به سوالات طرح شده توسط استاد. تمرکز روی چنین اهدافی در طولانی مدت انگیزه شما را برای ادامه کاهش می‌دهد. اما تمرکز روی فرآیند می‌تواند انگیزه و تمرکز شما را بیشتر کند زیرا همه چیز کاملا به خود شما بستگی دارد.
2. از دوربین گوشی یا وب کم خود برای ضبط کردن خود در حال مطالعه استفاده کنید
شاید این پیشنهاد عجیب به نظر برسد اما واقعا تاثیرگذار است. فیلم برداری کردن از مطالعه می‌تواند در شما احساس مسئولیت پذیری بیشتری ایجاد کند. در حقیقت به جای آن که یک معلم یا دوست کار شما را تحت نظر بگیرید، دوربین این کار را می‌کند.
- ببینید: دوره تمرکز آرامیا
اینکه بدانید تحت نظر هستید به شما کمک می‌کند تا هدفتان را از یاد نبرید و هر زمان که حواستان بخواهد پرت شود با یادآوری اینکه تمام کارهای شما زیر نظر گرفته شده است دوباره متمرکز خواهید شد.
3. قبل از آن که درس خواندن را شروع کنید، برنامه ریزی کنید
یکی از راه‌های بسیار مهم برای افزایش تمرکز در درس خواندن، برنامه ریزی است. برنامه ریزی به شما نقشه راه می‌دهد و کمک می‌کند تا دقیقا بدانید باید چه کاری انجام دهید و سردرگم نشوید. برای شما مثالی می‌زنم تا نحوه برنامه ریزی را یاد بگیرید:
- کتابی را که باید مطالعه کنید باز کنید و نگاهی به فهرست آن بیاندازید.
- فصل‌ها و و بخش‌هایی را که قرار است بخوانید را یادداشت کنید.
- تعداد صفحات هر بخش را یادداشت کنید.
- تخمین بزنید که خواندن هر فصل یا بخش با سرعتی که دارید حدودا به چقدر زمان نیاز دارد.
- سپس با توجه به تعداد روزها یا ساعاتی که فرصت دارید، تعیین کنید که در هر بازه زمانی باید چه بخشی را مطالعه کنید.
- در نهایت نیز طبق برنامه به پیش بروید.
به کمک برنامه ریزی، استرس شما برای درس خواندن کاهش می‌یابد و می‌توانید با تمرکز بیشتری درس بخوانید.
4. قبل از هر جلسه مطالعه، با انجام تمرینات تنفس عمیق و مدیتیشن، مغز خود را آماده کنید
شاید هنگام انجام کاری مانند آشپزی چندان نیازی به ذهن آرام نداشته باشیم، اما هنگامی که می‌خواهیم درس بخوانیم به ذهنی آرام نیاز داریم. کمک گرفتن از مدیتیشن و تمرینات تنفس عمیق می‌تواند به آرام کردن ذهن شما کمک کند و تمرکز شما را افزایش دهد.
محققان متوجه شدند که تنفس عمیق نیز به ترشح آدرنالین در بدن کمک می‌کند و آدرنالین این قدرت را دارد که تمرکز را تحت تاثیر قرار دهد.
- می‌توانید قبل از شروع مطالعه هنگام انجام مدیتیشن تنفس عمیق را به روش زیر انجام دهید:
- چشم‌ها را ببندید و به مدت 4 ثانیه عمل دم را از طریق بینی انجام دهد.
- زمانی که ریه‌هایتان با هوا پر شد آن را به مدت 2 ثانیه حبس کنید.
- سپس عمل بازدم را به مدت 4 ثانیه از طریق بینی خود انجام دهید.
- این روند را 3 بار تکرار کنید، سپس مطالعه خود را آغاز کنید.
در ضمن، ما یک مقاله با عنوان تنفس دیافراگمی داریم که انواع روش‌های تنفسی را در آن آموزش می‌دهیم؛ بنابراین، برای اطلاع از این تکنیک‌ها، به این مقاله مراجعه کنید.
این مقاله هم می‌تواند به شما کمک کند: مدیتیشن چیست؟
5. اگر دلتان نمی‌خواهد شروع کنید، 1 دقیقه وقت بگذارید تا خود را از نظر ذهنی آماده کنید
گاهی اوقات اصلا حس و حال درس خواندن نداریم، اما چاره‌ای نیست و باید برای امتحان فردا درس بخوانیم. برای اینکه در چنین شرایطی بتوانیم تمرکز خود را به دست آوریم باید یک دقیقه وقت بگذاریم تا ذهن خود را آماده کنیم.
برای انجام این کار یک تایمر تنظیم کنید و به خود بگویید زمانی که تایمر به اتمام رسید شروع به مطالعه خواهید کرد. به این تکنیک، “قصد اجرا” می‌گویند. زمانی که به خود بگویید که قصد انجام کاری را دارید، شروع کردن آن کار آسان‌تر خواهد بود و مقاومت ذهنی ما را از بین می‌برد.
6. تمام کارهایی که انجام داده‌اید را یادداشت کنید
برای کارهای روزانه خود چک لیست درست کنید. لیست کارهای روزانه خود را یادداشت کنید و هر کاری را که انجام می‌دهید، در لیستتان علامت بزنید. این کار دو مزیت دارید:
اولین مزیت آن این است که باعث می‌شود روی کارهای خود نظارت داشته باشید و متوجه شوید که طبق برنامه ریزی‌های خود به پیش می‌روید یا نه. زمانی که بدانید طبق برنامه عمل نمی‌کنید، تلاش می‌کنید تا ایراد کار خود را پیدا کنید و اگر لازم بود در برنامه ریزی خود تغییراتی ایجاد کنید تا بهینه‌تر شود.
دومین مزیت آن این است که وقتی ببینید که چطور در حال تلاش و پیشرفت هستید، انگیزه بیشتری برای ادامه دادن پیدا می‌کنید و زمانی که انگیزه بیشتری داشته باشید، تمرکز برای درس خواندن نیز بالا خواهد رفت.
7. میز مطالعه خود را بیش از حد شلوغ نکنید
طبق گفته محققان، مغز در محیطی مرتب، بهتر می‌تواند اطلاعات را پردازش کند. به همین دلیل تاکید بر این است که فضای اطرافتان را هنگام مطالعه تا جایی که امکان دارد شلوغ نکنید. لوازمی را روی میز قرار دهید که هنگام مطالعه به آنها نیاز پیدا خواهید کرد، مثل مداد و کاغذ و… . دلیلی ندارد وسایلی مثل مجسمه و کیف پول و… را روی میزتان نگه دارید و فضا را شلوغ کنید. مطمئن باشید که محیط مرتب و منظم باعث آرامش ذهن می‌شود.
8. در رختخواب مطالعه نکنید
چگونه تمرکز کنیم روی درس؟ در رختخواب مطالعه نکنید، چون رختخواب مخصوص خوابیدن است. اگر واقعا می‌خواهید با تمرکز درس بخوانید، باید فضایی که در آن می‌خوابید، با جایی که در آن مطالعه می‌کنید، متفاوت باشد. اگر در همان مکانی که می‌خوابید مطالعه کنید، بدون شک خواب به سراغتان خواهد آمد و با وجود خواب آلودگی، نمی‌توان تمرکز را روی درس حفظ نمود.
علاوه بر محیط، وضعیت بدنی شما برای مطالعه نیز مهم است. هیچ گاه نباید در حال درازکش درس بخوانید، زیرا هم باعث می‌شود خوابتان بگیرد و هم به گردن و سایر نقاط بدن شما آسیب وارد می‌کند.
9. دمای محیط مطالعه خود را تنظیم کنید
حتی فکرش را هم نمی‌کنید که دما تا چه اندازه می‌تواند تمرکز برای درس خواندن را تحت تاثیر قرار دهد. محققان دانشگاه کرنل آزمایش جالبی انجام دادند و دمای اتاق را از 20 درجه سانتی گراد به 25 درجه سانتی گراد رساندند، پس از مدتی متوجه شدند که خطاهای تایپی تا 44 درصد کاهش پیدا کرد و بهره وری تا 150 درصد افزایش یافت.
اکثر تحقیقات نشان می‌دهد که بهترین دما هنگام مطالعه و کار، چیزی حدود 22 تا 25 درجه سانتی گراد است. به همین دلیل به شما توصیه می‌کنیم اگر امکانش را دارید، دمای محیطی که در آن درس می‌خوانید را در این بازه تنظیم کنید.
ویدیو: مدیتیشن چیست؟!
مقالات مرتبط: آهنگ آرامش بخش
مقالات مرتبط: آهنگ خواب
10. برنامه مطالعه روزانه خود را به خانواده خود بگویید
حتما برایتان پیش آمده است که در حال درس خواندن هستید و ناگهان مادر یا پدرتان به سراغتان می‌آید و از شما می‌خواهد تا به عنوان مثال یک اپلیکیشن را برای او نصب کنید و یا برادر کوچکتان شما را به دیدن یک کلیپ دعوت می‌کند. درست است که آنها اعضای خانواده ما هستند ولی هر بار که حین درس به سراغتان می‌آیند، بخشی از تمرکز شما از بین می‌رود.
اینکه آنها را از اتاق بیرون کنید یا با آنها صحبت نکنید کار درستی نیست اما می‌توانید برنامه روزانه خود را روی در اتاق یا در یخچال بچسبانید. با انجام این کار سایر افراد خانواده نیز از برنامه شما با خبر خواهند شد و زمانی که درس می‌خوانید کسی مزاحم شما نخواهد شد و در زمان استراحت به سراغتان خواهند آمد.
11. تمام وسایل دیجیتال خود را در اتاق دیگری قرار دهید
زمانی که درس می‌خوانیم انجام هر کار دیگری خصوصا گشت و گذار در گوشی و تبلت بسیار شیرین می‌شود. حتی نگاه کردن به آنها از فاصله دور هم می‌تواند تمرکز شما را از بین ببرد. به همین دلیل به شما پیشنهاد می‌کنیم که همه این وسایل وسوسه‌‌انگیز را در اتاق دیگری قرار دهید تا حواس شما را پرت نکنند.
12. در حین مطالعه به موسیقی کلاسیک گوش دهید
یکی از کارهایی که تمرکز شما را حین مطالعه افزایش می‌دهد، گوش دادن به موسیقی کلاسیک است. طبق تحقیقی که توسط دکتر ماشا گودکین، استاد دانشگاه نورث سنترال انجام شد، موسیقی کلاسیک می‌تواند مغز را از حالت امواج مغزی بتا به آلفا و تتا برساند. دکتر گودکین به این نتیجه رسید که موسیقی توانایی تحریک دو طرف مغز را دارد و می‌تواند به قدرت تمرکز و حافظه شما کمک کند. می‌توانید از آهنگ بتهوون Für Elise کمک بگیرید.
13. هنگام مطالعه از گوشی یا هدفون استفاده کنید
در پاسخ به این سوال که چگونه تمرکز کنیم روی درس؟ پاسخ ما استفاده از گوشی یا هدفون است. اگر گوش دادن به موسیقی حین مطالعه را دوست ندارید و مجبورید در محیط شلوغی درس بخوانید، از هدفون استفاده کنید. زمانی که صداهای مزاحم اطراف خود را نشنوید، بهتر می‌توانید تمرکز خود را حفظ کنید.
14. وقتی احساس می‌کنید که حواستان در حال پرت شدن است، آن را یادداشت کنید
شما هر چقدر هم که تلاش کنید تا تمام حواستان را روی درس متمرکز نگه دارید، باز هم افکار مزاحمی وجود دارد که به سراغتان خواهد آمد. اما نگران نباشید، چرا که برای این مشکل نیز راهکاری وجود دارد. یک کاغذ کنار دست خود قرار دهید و هر زمانی که ذهنتان به انحراف رفت روی کاغذ یک خط بکشید.
اگر آن فکر مزاحم دست بردار نبود یادداشتش کنید و به خودتان بگویید هر زمان که درسم را خواندم به آن رسیدگی خواهم کرد. پس از آن که تایم درس خواندنتان به پایان رسید، یادداشت‌ها را بررسی کرده و اقدامات لازم را انجام دهید. این کار به شما کمک می‌کند تا به جای آن که مدام در برابر آن فکر مقاومت کنید، ذهن خود را آزاد کنید.
15. اهداف و پاداش تعیین کنید
هدف گذاری در هر حیطه‌ای اهمیت دارد، در رشته‌های ورزشی، محل کار، تحصیل و… تا زمانی که هدفی نباشد تلاشی هم نخواهد بود. برای آن که هنگام درس خواندن نیز خوب پیش بروید و تمرکز بیشتری داشته باشید، بهتر است اهدافی برای خود تعیین کنید. به عنوان مثال:
- از شنبه تا دوشنبه ساعت 17 تا 19 ریاضی مطالعه کنم.
- هر شب یک تمرین فیزیک را انجام دهم.
- زیست را تندخوانی کنم.
- تکلیف زبان خود را روز دوشنبه انجام دهم.
هر کدام از این مثال‌ها، اهدافی کوچک و قابل اندازه‌گیری هستند. هر کدام از آنها را که انجام دادید به خودتان پاداش دهید. مثلا می‌توانید یک فیلم ببینید یا دوستتان را ملاقات کنید.
16. به خواب اهمیت بیشتری بدهید
در زمان استراحت مغز فرصتی پیدا می‌کند تا اطلاعاتی را که دریافت کرده است، پردازش کند. وقتی که می‌خوابیم این قدرت چند برابر می‌شود. دقت داشته باشید که کمیت و کیفیت خواب هر دو مهم است. 10 ساعت خوابی که مدام از خواب بپرید و پس از آن احساس خستگی کنید، فایده ندارد چون کیفیت ندارد.
تلاش کنید ساعت خواب خود را بین 6 تا 8 ساعت تنظیم کنید و اگر خواب با کیفیتی ندارید علت را بررسی کنید و به دنبال راه چاره باشید.
ما یک مقاله با عنوان چطور بهتر بخوابیم؟ داریم که در آن روش‌های افزایش کیفیت خواب را توضیح داده‌ایم؛ بنابراین، برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره خواب باکیفیت، می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.
چگونه تمرکز کنیم روی درس؟ سایر راهکارها
در اینجا سایر راهکارها برای افزایش تمرکز در درس خواندن را بررسی می‌کنیم:
- یادآوری بصری: نقشه‌های ذهنی یا تصاویر برای یادآوری مطالب درسی و حفظ تمرکز بسیار کاربردی هستند. در واقع، این روش به مغز در درک بهتر ارتباطات مفاهیم درسی و به خاطر سپردن سریع آنها کمک می‌کند.
- شرکت در گروه‌های مطالعه: با دوستان یا همکلاسی‌های خود یک گروه مطالعه ایجاد کنید و با بحث، تبادل نظر و به اشتراک‌گذاری تجربیات، تمرکز خود را روی دروس بهبود ببخشید.
- استفاده از رنگ‌های مختلف برای نوشتن: یک پاسخ ساده، اما کاربردی به سوال چگونه تمرکز کنیم روی درس؟ این است که از خودکارها یا مدادهایی با رنگ‌های مختلف در حین نوشتن استفاده کنید. این کار به شما در جلب توجه بهتر به مسائل مهم‌تر کمک می‌کند.
- تنوع در مطالعه: در روش‌های مطالعه خود تغییراتی ایجاد کنید؛ مثلاً گاهی مطالب را بخوانید، گاهی آنها را بنویسید و گاهی به فایل‌های صوتی مرتبط با دروس خود گوش دهید. این تنوع، خستگی را کاهش داده و تمرکز را افزایش می‌دهد.
- تدریس برای دیگران: بهترین راه تمرکز برای درس خواندن این است که مفاهیم را به دیگران آموزش دهید. این کار به تثبیت اطلاعات در ذهن، تمرکز بیشتر روی جزئیات درس و درک عمیق‌تر آنها کمک می‌کند.
دلایل نداشتن تمرکز هنگام درس خواندن
برای پاسخ به سوال چگونه تمرکز کنیم روی درس؟ ابتدا باید علت نداشتن تمرکز خود را بفهمید. در اینجا مهم‌ترین دلایل را بررسی می‌کنیم:
| دلایل نداشتن تمرکز | توضیحات | علائم |
| استرس و اضطراب | فشارهای روزمره زندگی، استرس امتحانات و مسئولیت‌های مختلف باعث فشار روانی می‌شود. | احساس نگرانی، تپش قلب، سردرد |
| خستگی جسمی و ذهنی | کار زیاد یا خواب ناکافی منجر به خستگی جسمی و ذهنی و کاهش تمرکز می‌شود. | خواب‌آلودگی، عدم انرژی، کاهش انگیزه |
| حواس‌پرتی‌های محیطی | ترافیک، صداهای مزاحم یا حرکات اضافی در محیط می‌توانند حواس را پرت کنند. | عدم توانایی در تمرکز، احساس بی‌قراری |
| نداشتن علاقه به موضوعات درسی | عدم علاقه به درس یا موضوعات خاص، حفظ تمرکز را دشوار می‌کند. | بی‌حوصلگی، عدم تمایل به مطالعه |
| مولتی‌تسکینگ | انجام چند کار به‌صورت همزمان، مانند درس خواندن و فعالیت‌های شغلی، تمرکز را کاهش می‌دهد. | احساس سردرگمی، کاهش کارایی |
| نداشتن برنامه‌ریزی مناسب | عدم برنامه‌ریزی درست برای مطالعه منجر به سردرگمی و کاهش تمرکز می‌شود. | عدم سازماندهی، احساس سردرگمی |
سوالات متداول
چرا تمرکز به هنگام یادگیری مهم است؟
تمرکز، زمان مطالعه را کاهش می‌دهد، کیفیت یادگیری را بالا می‌برد و حافظه را تقویت می‌کند؛ برای همین، به هنگام یادگیری اهمیت زیادی دارد.
چرا تمرکز کلید موفقیت در درس خواندن به حساب می‌آید؟
تمرکز به ما کمک می‌کند تا عملکرد بهتری در امتحانات داشته باشیم، مهارت‌های یادگیری خود را تقویت کنیم و به اهداف تحصیلی‌مان برسیم؛ برای همین، کلید موفقیت در درس خواندن است.
کلام آخر
چگونه تمرکز کنیم روی درس؟ آیا تمرکز ندارید؟ حالا 16 راهکار دارید که می‌توانید یک به یک امتحان کنید. پس از آن که راهکارها را امتحان کردید تجربه خودان را با ما به اشتراک بگذارید.
منابع:
