گاهی اوقات هر چقدر هم که تلاش می‌کنید، نمی‌توانید روی کاری که در حال انجام دادنش هستید تمرکز کنید؟ به نظرتان دلایل عدم تمرکزتان چیست؟! خانواده؟ همکاران؟ فناوری؟ یا شاید هم حیوان خانگیتان! با آرامیا همراه شوید تا به شما کمک کنیم علت عدم تمرکز درونی و بیرونی خود را پیدا کرده و چاره‌ای برای حل آن پیدا کنید.
علت عدم تمرکز چیست؟
Loss of focus can happen for many reasons. They include mental and physical health problems, stress, the use of some medications, and a lack of sleep or an inadequate diet.
از دست دادن تمرکز می‌تواند به‌دلایل مختلفی مثل مشکلات روانی و جسمی، استرس، مصرف بعضی داروها، کمبود خواب یا تغذیه نامناسب رخ دهد. Healthline
همانطور که نشانه های عدم تمرکز برای هر فردی متفاوت است، علت عدم تمرکز نیز می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در این بخش شما را با دلایل عدم تمرکز از جنبه‌های مختلف آشنا می‌کنیم تا بهتر بتوانید عاملی را که باعث عدم تمرکز شما می‌شود را رفع کنید:
دلایل عدم تمرکز از جنبه روانی
گاهی اوقات مشکل در تمرکز به دلیل عوامل روانی رخ می‌دهد که می‌تواند کوتاه مدت یا بلند مدت بوده و شامل موارد زیر است:
1- اختلال نقص توجه ADHD: اختلال نقص توجه یا ADHD معمولا در کودکان تشخیص داده می‌شود اما بزرگسالان نیز به این اختلال دچار خواهند شد. بروز این اختلال در بزرگسالان می‌تواند پیامدهای منفی زیادی به دنبال داشته باشد و به زندگی و موقعیت شغلی شخص آسیب برساند. افراد مبتلا به این اختلال به سختی می‌توانند روی موضوعی تمرکز کنند.
2- افسردگی: یکی از اختلالات سلامت روان که روی خلق و خو و انگیزه انجام کارها تاثیر می‌گذارد افسردگی است. افسردگی می‌تواند باعث مشکل در تمرکز شود.
3- سوگ: احساس سوگ پس از مرگ یک عزیز می‌تواند روان انسان را بهم بریزد و به ماه‌ها زمان نیاز داشته باشد تا بهبود یابد. تمرکز کردن برای افرادی که سوگ را تجربه می‌کنند معمولا کار راحتی نیست.
4- اضطراب: به احساس نگرانی و ترس شدید به طور مداوم در موقعیت‌های روزمره، اضطراب می‌گویند. اختلالات اضطرابی مختلفی وجود دارد: اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال هراس و… . هر کدام از این اختلالات نشانه‌های متفاوتی دارند که یکی از آنها مشکل در تمرکز است.
5- اختلالات خلقی: شرایطی مانند اختلال دو قطبی نیز که غیرقابل کنترل است می‌تواند روی کاهش تمرکز تاثیر بگذارد.
- بیشتر بخوانید: تفاوت بین افسردگی و اضطراب چیست؟
- بیشتر بخوانید: داروی ضد اضطراب (قرص ضد اضطراب و دلشوره)
علت کاهش تمرکز از جنبه پزشکی
شاید یک مشکل پزشکی زمینه‌ای، علت کاهش تمرکز شما باشد که نیاز به بررسی توسط پزشک و درمان دارد:
6- مشکلات هورمونی: اگر عملکرد غده فوق کلیوی دچار اختلال شود، باعث کاهش انرژی و توانایی تمرکز کردن می‌شود.
7- مشکلات تیروئید: کم کاری و پرکاری تیرویید، هر دو می‌توانند روی تمرکز تاثیر منفی بگذارند و باعث کاهش آن شوند.
8- تعداد کم گلبول‌های قرمز خون: از آنجایی که وظیفه گلبول‌های قرمز خون، رساندن اکسیژن به مغز است، اگر تعداد آنها کاهش پیدا کند می‌تواند باعث اختلال در عملکرد مغز و تمرکز شود.
دلایل عدم تمرکز از جنبه محیطی
شاید فکرش را هم نکنید، اما عادت‌ها، سبک زندگی و حتی محیط اطراف نیز از جمله دلایل عدم تمرکز خیلی از ماهاست:
9- استرس: استرس زمانی ایجاد می‌شود که شخص در شرایط سختی مانند فشار کاری، بیماری و… قرار بگیرد. استرس نیز می‌تواند قدرت تمرکز را کاهش دهد و انجام مسئولیت‌ها را برای ما سخت‌تر کند.
10- محیط تحریک‌کننده: محیط اطراف به راحتی می‌تواند حواس ما را پرت کند. پخش سریال مورد علاقه از تلویزیون، تماس یک دوست صمیمی بعد از مدت‌ها یا صحبت با یک همکار از جمله عوامل محیطی هستند که به راحتی می‌توانند تمرکز ما را حین انجام یک فعالیت کاهش دهند.
11- کمبود خواب: بدن انسان به کمک خواب خودش را ترمیم می‌کند و خستگیِ مغز را پس از یک روز پرمشغله کاهش می‌دهد. اگر شخصی به اندازه کافی نخوابد، در حین فعالیت‌های روزمره احساس خستگی و خوابالودگی خواهد کرد و این عاملی تاثیرگذار برای کاهش تمرکز خواهد بود.
12- فرسودگی شغلی: کار بیش از اندازه و بدون استراحت کافی عواقبی را به دنبال دارد و باعث فرسودگی شغلی می‌شود. فرسودگی شغلی نیز یکی از دلایل عدم تمرکز است و به‌شدت تمرکز را کاهش می‌دهد.
- بیشتر بخوانید: 13 راهکار کاهش استرس برای رسیدن به آرامش
- بیشتر بخوانید: کاهش استرس محیط کار
علت کاهش تمرکز از جنبه فیزیولوژیکی
از گذشته تا به امروز یک باور در بین مردم وجود داشته است و آن هم این است که با افزایش سن و پیر شدن، قدرت حافظه تحلیل می‌رود و تمرکز کاهش پیدا می‌کند. اما نکته مهم این است که فرق بین پیری و زوال عقل را متوجه شویم:
13- افزایش سن: علت کاهش تمرکز می‌تواند افزایش سن باشد. اینکه گاهی وسایل خود را گم کنیم یا کلمات را اشتباه به کار ببریم، معمولا با افزایش سن رخ می‌دهد. اما این مشکلی طبیعی است و در بیشتر موارد نیاز به درمان خاصی ندارد.
14- اختلال شناخت: برخی افراد دچار فراموشی مکرر اتفاق‌ها شده و گاهی حتی اسم خود و اعضای خانواده را از یاد می‌برند. افرادی که دچار اختلالات شناختی هستند معمولا هنگام تمرکز بر روی یک کار یا مطالعه به شدت دچار مشکل می‌شوند. به طور معمول نزدیکان این افراد، زودتر از خود فرد متوجه مشکل آنها می‌شوند.
نشانه های عدم تمرکز کدام است؟
نشانه های عدم تمرکز در هر فردی متفاوت است. برخی از افراد ممکن است فقط در مکان‌های خاصی مانند اداره یا کلاس درس دچار عدم تمرکز شوند و برخی دیگر ممکن است حتی هنگام انجام دادن ساده‌ترین کارهای روزمره این مشکل را تجربه کنند. اما به طور کلی اگر نشانه‌های زیر را تجربه کرده باشید، به احتمال زیاد شما نیز در تمرکز کردن مشکل دارید:
- مدام احساس بی قراری می‌کنید.
- در تصمیم گیری مشکل دارید.
- احساس کمبود انرژی می‌کنید.
- نمی‌توانید کارهای معمولی و روزانه را به درستی انجام دهید.
- اتفاق‌هایی که به تازگی رخ داده است را به خاطر نمی‌آورید.
- مدام مرتکب اشتباهاتی که ناشی از بی دقتی هستند، می‌شوید.
- قرارهای ملاقات یا جلسات کاری خود را فراموش می‌کنید.
- نمی‌توانید به موقع مسئولیت‌هایی را که به عهده شما گذاشته شده است، به پایان برسانید.
- گاهی اوقات این عدم تمرکز با احساساتی مثل استرس و اضطراب و… نیز ترکیب می‌شود.
- ببینید: دوره تمرکز آرامیا
راه‌های تشخیص عدم تمرکز
برای تشخیص عدم تمرکز می‌توانید از این راهکارها استفاده کنید:
- تست‌های روانشناسی: تست‌های روانشناسی مثل تست توجه و تمرکز (CPT) و تست استروپ (Stroop Test) در تشخیص کاهش توجه و تمرکز تأثیرگذار هستند.
- مشاوره با متخصص: مراجعه به یک متخصص مثل روان‌پزشک، روانشناس یا پزشک مغز و اعصاب، بهترین راه تشخیص است.
- بررسی عادات روزانه: با بررسی عادات روزانه، می‌توانید متوجه شوید که آیا در انجام کارهای ساده یا پیگیری وظایف دچار مشکل هستید یا نه.
- نظرسنجی از دیگران: گاهی درخواست نظرات دیگران درباره میزان تمرکزتان کمک می‌کند تا متوجه شوید آیا دچار کم‌توجهی هستید یا نه.
راه‌های درمان عدم تمرکز
- مدیریت استرس: تکنیک‌های رفع استرس مثل تنفس عمیق، مدیتیشن و نوشتن می‌توانند به شما در مدیریت استرس و در نتیجه، بهبود تمرکز کمک کنند.
- تنظیم خواب: خواب کافی بسیار مهم است؛ شما باید با توجه به نیاز بدن خود، روزانه بین 7 تا 9 ساعت بخوابید. ما در مقاله “چطور بهتر بخوابیم؟” در داشتن خواب باکیفیت، کمک‌تان می‌کنیم.
- تغذیه سالم: رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، مغزیجات و ماهی داشته باشید. این خوراکی‌ها به بهبود عملکرد مغز کمک می‌کنند. راستی، یادتان نرود سری هم به مقاله “برای افزایش تمرکز چی بخوریم؟” بزنید.
- ورزش منظم: انجام ورزش‌هایی مثل یوگا به بهبود خلق و خو و در نتیجه، بهبود تمرکز کمک می‌کند.
- مدیریت زمان و برنامه‌ریزی: استفاده از تکنیک‌های مدیریت زمان مثل تکنیک پومودورو و روش‌های برنامه‌ریزی مثل تبدیل اهداف بزرگ به اهداف کوچک، می‌تواند تمرکز را بهبود بخشد.
- کاهش عوامل حواس‌پرتی: دلایل عدم تمرکز را به حداقل برسانید؛ هر آنچه را که حواس شما را پرت می‌کند، باید کنار گذاشته شود.
درمان‌های خانگی برای مشکل عدم تمرکز
معمولا اکثر مشکلات عدم تمرکز، ناشی از عوامل محیطی و سبک زندگی است، به همین دلیل با انجام یک سری از اقدامات می‌توانید این مشکل را حل کنید:
- محرک‌های محیط را کاهش دهید: تلفن همراهی که مدام زنگ می‌خورد به راحتی می‌تواند تمرکز شما را از بین ببرد. بهترین کار این است که هنگام انجام فعالیت‌های مهم، عوامل حواس پرتی را از محیط حذف کنید و در محیطی ساکت و آرام کارتان را انجام دهید.
- کمیت و کیفیت خوابتان را بالا ببرید: هیچ چیز نمی‌تواند جای هشت ساعت خواب با کیفیت را بگیرد. اگر دچار مشکل بی خوابی هستید می‌توانید از این مقاله کمک بگیرید: جدیدترین درمان بی خوابی
- کافئین را کنار بگذارید: این درست که کافئین می‌تواند در مواردی انرژی و تمرکز را افزایش دهد. اما اگر بیش از حد مصرف شود، می‌تواند باعث احساس بی قراری و حواس پرتی گردد.
- برنامه‌ریزی کنید: برای انجام کارهایتان یک لیست ایجاد کنید و کارهای فوری را در ابتدای لیست بگذارید تا به ترتیب اولویت به سراغ هر کار بروید. این کار تا حد زیادی می‌تواند از کاهش تمرکز شما جلوگیری کند.
بیشتر بخوانید: جدیدترین روش‌های افزایش تمرکز
چه بیماری‌هایی باعث عدم تمرکز می‌شوند؟
برخی بیماری‌ها، مهم‌ترین دلایل عدم تمرکز هستند که در اینجا آنها را معرفی می‌کنیم:
- اختلال نقص توجه (ADHD): این اختلال باعث اختلال در توجه، تمرکز و کنترل رفتار می‌شود.
- اضطراب: اضطراب با افزایش فعالیت‌های ذهنی، میزان حواس‌پرتی را هم افزایش داده و تمرکز را کاهش می‌دهد.
- افسردگی: افرادی که افسرده هستند، بهدلیل کاهش انرژی و انگیزه، ممکن است در تمرکز و تصمیم‌گیری دچار مشکل شوند.
- اختلالات خواب: مشکلاتی مثل بی‌خوابی یا آپنه خواب می‌توانند با ایجاد اختلال در عملکرد شناختی، منجر به کاهش تمرکز شوند.
- بیماری‌های عصبی: برخی بیماری‌های عصبی مثل زوال عقل، بیماری پارکینسون و سکته مغزی، بهدلیل تخریب ساختارهای مغزی، باعث کاهش تمرکز می‌شوند.
- اختلالات یادگیری: انواع اختلالات یادگیری بهدلیل تأثیر بر فرآیندهای شناختی می‌توانند تمرکز شما را کاهش دهند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر روش‌های بالا را امتحان کردید و تفاوتی ایجاد نشد و علائم زیر را نیز تجربه کردید باید به پزشک مراجعه کنید:
- وجود مشکلات حافظه، بیش از حد معمول
- احساس خستگی بیش از حد
- افت عملکرد شدید در مدرسه یا محل کار
- اختلالات خواب شدید
اگر علاوه بر مشکل در تمرکز، هر یک از علائم زیر را نیز تجربه کردید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- احساس درد شدید در قفسه سینه
- از دست دادن هوشیاری
- بی حسی یا گزگز در یک طرف بدن
- سردرد شدید
- از دست دادن ناگهانی و بدون دلیل حافظه
- مشکل در صحبت کردن
برای عدم تمرکز به چه دکتری مراجعه کنیم؟
برای درمان مشکلات عدم تمرکز، می‌توانید به یک روانشناس یا روان‌پزشک مراجعه کنید. این متخصص‌ها به شما در دلایل عدم تمرکز و شناخت راهکارهای مناسب جهت درمان کمک می‌کنند.
در برخی موارد، اگر عدم تمرکز بهدلیل مشکلات عصبی یا اختلالات مغزی باشد، می‌توانید به پزشک مغز و اعصاب مراجعه کنید.
این پزشک‌ها، در صورت نیاز برای درمان‌های دارویی یا غیردارویی را برایتان در نظر می‌گیرند.
|
لیست پزشکان برای درمان عدم تمرکز |
||
|
نام پزشک |
تخصص |
راه ارتباطی |
| مرجان عالیخانی | دکترای روانشناسی کودک و نوجوان ،اختلال یادگیری،توجه و تمرکز، اختلالات رفتاری | لینک ویزیت آنلاین |
| فریبرز استیلایی | متخصص اعصاب و روان و دکترای حرفه‌ای پزشکی | لینک ویزیت آنلاین |
| علیرضا کاشانی شریف | متخصص روان‌پزشکی | لینک ویزیت آنلاین |
درمان مشکل عدم تمرکز توسط پزشک
ویدیو: مدیتیشن چیست؟!
مقالات مرتبط: آهنگ آرامش بخش
مقالات مرتبط: آهنگ خواب
درمان‌هایی که معمولا پزشک توصیه می‌کند، شامل موارد زیر است:
- روان درمانی: کار با یک متخصص روان بهترین راه برای حل کردن مشکلاتی مانند افسردگی یا اضطراب است که تمرکز بر روی ساده‌ترین کارها را نیز دشوار می‌کند.
- تست شناختی: برای چک کردن اینکه آیا مشکل پزشکی خاصی وجود دارد یا خیر، یک متخصص مغز و اعصاب می‌تواند آزمایش‌های خاصی را انجام دهد و در صورت نیاز درمان مورد نیاز را تجویز کند.
- تجویز دارو: اگر نیاز به مصرف دارویی باشد پزشک آن را برای شما تجویز خواهد کرد. (خودسرانه دارو مصرف نکنید)
- آزمایش خون: گاهی اوقات برای بررسی سطح هورمون‌ها، پزشک آزمایش خون را تجویز می‌کند.
داروی عدم تمرکز
در اینجا برخی از بهترین داروها برای عدم تمرکز را معرفی می‌کنیم:
- پیراستام: با افزایش جریان خون به مغز و بهبود ارتباطات عصبی، تمرکز و یادگیری را تقویت می‌کند.
- فنوتروپیل: به بهبود عملکرد شناختی و افزایش تمرکز از طریق تأثیر بر انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند دوپامین و نوراپی‌نفرین کمک می‌کند.
- مودافینیل (Provigil): با افزایش هوشیاری و کاهش خواب‌آلودگی، به بهبود تمرکز و عملکرد شناختی کمک می‌کند.
کلام آخر
به پایان مقاله رسیدیم، ممنون که تا پایان آرامیا را همراهی کردید. امیدواریم که به کمک این مقاله دلایل عدم تمرکز خود را پیدا کرده باشید.
به نظرتان برای حل مشکلتان استفاده از کدام روش موثر خواهد بود؟
منابع:
