هنگام مطالعه به موسیقی گوش دهیم یا نه؟ این سوالی است که اکثر افراد خصوصا محصلین دارند و جوابی که هر کدام برای این سوال پیدا می‌کنند نیز متفاوت است. در این مقاله قصد داریم یک بار برای همیشه پاسخ روشنی به این سوال دهیم و از تاثیر موسیقی بر تمرکز برایتان بگوییم، پس تا پایان ما را همراهی کنید.
آیا موسیقی به افزایش تمرکز افراد کمک می‌کند؟
موسیقی می‌تواند حال شما را بهتر کرده و باعث آرامش شود. تاثیر موسیقی بر تمرکز نیز همیشه مورد بحث بوده است و طبق تحقیقات صورت گرفته مشخص شده است که می‌تواند تاثیرات متفاوتی برای هر فرد داشته باشد. برای برخی افراد گوش دادن به موسیقی هنگام مطالعه، تمرکز را بالا می‌برد و برای برخی دیگر حتی کوچکترین صداها نیز می‌تواند باعث از بین رفتن تمرکز آنها شود. به همین دلیل نمی‌توان یک جواب قطعی بله یا خیر به این سوال داد.
با وجوود اینکه در ارتباط با تاثیر موسیقی بر تمرکز هنگام مطالعه و کار اطلاعات متناقضی وجود دارد. اما طبق مقاله‌ای که در سال 2021 نوشته شد، عوامل زیادی می‌تواند در بهبود تمرکز هنگام مطالعه یا انجام کارهای گوناگون هنگام گوش دادن به موسیقی تاثیرگذار باشد که شامل موارد زیر است:
- ژانر موسیقی
- ریتم و سرعت موسیقی
- سن فرد
- پیچیدگی کار
- بازدهی شخص
- شخصیت فرد
- بی کلام یا با کلام بودن موسیقی
بیشتر بخوانید: تمرکز چیست؟ چگونه می‌توانیم تمرکز را بالا ببریم؟
تاثیر موسیقی بر تمرکز چگونه است؟
تصورش را بکنید که لیست پخشی (مجموعه‌ای از آهنگ‌ها) در اختیار داشتید که به شما کمک می‌کرد تا حواس پرتی‌ها را نادیده بگیرید و یا تمرکز شما را به حدی بالا می‌برد که می‌توانستید هر چیزی را به راحتی حفظ کنید. خیلی فوق العاده می‌شد مگر نه؟ متاسفانه موسیقی به این اندازه قدرتمند نیست و معجزه نمی‌کند، اما می‌تواند به طور غیرمستقیم به شما کمک کند و مزایای مخصوص به خودش را دارد. موسیقی می‌تواند از روش‌های زیر به افزایش تمرکز و بهره وری کمک کند:
1- موسیقی می‌تواند به شما انگیزه دهد
اگر روز سخت و پر کاری را پشت سر گذاشته باشید، در انتهای روز به سختی خواهید توانست به کار خود ادامه دهید. در چنین شرایطی شاید تعیین یک پاداش مثل یک وعده غذای خوشمزه یا دیدن یک قسمت فیلم می‌تواند به شما کمک کند تا انگیزه لازم برای ادامه دادن را به دست آورید.
جالب است بدانید طبق تحقیقاتی که در سال 2019 انجام شده است، موسیقی نیز می‌تواند مراکزی را در مغز فعال کند که مربوط به پاداش است. بنابراین می‌توانید از موسیقی مورد علاقه‌تان به عنوان پاداش استفاده کنید و انگیزه لازم را برای ادامه دادن به دست آورید. گوش دادن به موسیقی در زمان استراحت می‌تواند انگیزه بیشتری برای مطالعه در شما ایجاد کند، با این حال اگر دوست دارید در حین مطالعه به موسیقی گوش دهید، باید به نکاتی که در ادامه به شما خواهیم گفت دقت داشته باشید. (منبع)
بیشتر بخوانید: راهکارهایی برای افزایش تمرکز در مطالعه + علت عدم تمرکز در مطالعه
2- استرس را کاهش می‌دهد و خلق و خوی شما را بهبود می‌بخشد
موسیقی علاوه بر آن که می‌تواند به شما انگیزه دهد، می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب شما نیز کمک کرده و باعث تقویت ذهنیت مثبت شما شود. در سال 2013 مطالعه‌ای انجام شد و 60 زن داوطلب را مورد بررسی قرار داد. افراد شرکت کننده در این آزمایش باید به صدای حرکت موج‌های آب و آهنگ‌های آرامش بخش گوش می‌دادند. در پایان بررسی محققان متوجه شوند که موسیقی‌های آرامش بخش می‌تواند تفاوت فیزیکی و روانی را از نظر هورمونی، در افراد دارای استرس ایجاد کند. (منبع)
در مطالعه‌ی دیگری که در سال 2021 نیز انجام شد، بیمارانی که در بخش مراقبت‌های ویژه بستری بودند پس از 30 دقیقه گوش دادن به موسیقی احساس درد و اضطراب کمتری را گزارش کردند. علاوه بر همه این‌ها، تحقیقات نشان داده است که خلق و خوی خوب، می‌تواند روی یادگیری تاثیر مثبت بگذارد و آن را بهبود بخشد. واضح است زمانی که احساس خوبی داریم بهتر می‌توانیم مطالعه کنیم، تمرکز بالاتری داریم و به طبع یادگیری بیشتری نیز خواهیم داشت. (منبع)
با توجه به توضیحات داده شده، هر زمان که برای مطالعه دچار استرس شدید و احساس خستگی یا ناراحتی کردید، می‌توانید از موسیقی کمک بگیرید.
3- موسیقی می‌تواند تمرکز را افزایش دهد
طبق مطالعه‌ای که در سال 2007 انجام شد، مشخص شد که موسیقی کلاسیک می‌تواند به درک و تفسیر اطلاعات جدید توسط مغز کمک کند. طبق شواهدی که محققان پیدا کردند، موسیقی می‌تواند باعث درگیر شدن بیشتر مغز شود و کاری کند تا توجه بیشتری به رویدادها داشته باشد و حتی دست به پیش بینی‌هایی بزند. اما این قابلیت چگونه می‌تواند به مطالعه شما کمک کند؟ (منبع)
پاسخ واضح است، هنگامی که مطالعه می‌کنیم، در حال کسب اطلاعات جدید هستیم و موسیقی می‌تواند دریافت این اطلاعات را برای ما آسان‌تر کند. علاوه بر این زمانی که توانایی پیش بینی داشته باشیم بهتر می‌توانیم از قدرت استدلال خود کمک بگیریم و در زمان امتحان استدلال بهتری برای پاسخ‌دهی خواهیم داشت. سایر تحقیقات نیز از تاثیر موسیقی بر تمرکز حمایت می‌کند. مطالعه‌ای که در سال 2011 روی 41 نفر از پسران مبتلا به ADHD انجام شد، نشان داد که پخش موسیقی پس‌زمینه، باعث می‌شود حواس برخی از آنها پرت شود ولی برای باقی افراد باعث عملکرد بهتر آنها شد.
4- موسیقی می‌تواند به شما در حفظ اطلاعات جدید کمک کند
طبق مطالعه‌ای که در سال 2014 انجام شد، مشاهده شد که گوش دادن به موسیقی کلاسیک در افراد مسن، باعث می‌شود که آنها بهتر بتوانند اطلاعات را پردازش کرده و از حافظه خود استفاده کنند. چنین یافته‌هایی نشان می‌دهد که انواع خاص موسیقی می‌تواند باعث بهبود عملکردهای شناختی و بهبود حافظه شود. موسیقی باعث تحریک مغز می‌شود و تاثیرش مانند تاثیر ورزش بر بدن است. همان طور که هر چه بیشتر ورزش کنید عضلاتتان قوی‌تر خواهند شد، انجام تمرین‌های شناختی نیز می‌تواند به تقویت مغز کمک کند. (منبع)
بیشتر بخوانید: آهنگ آرامش اعصاب و ذهن و بدن
موسیقی چگونه باعث کاهش تمرکز می‌شود؟
با وجود تاثیرات مثبتی که موسیقی می‌تواند روی تمرکز بگذارد، برخی افراد عقیده دارند که موسیقی نه تنها به افزایش تمرکز آنها کمک نمی‌کند که حتی تمرکز آنها را نیز از بین می‌برد. در ادامه علت این موضوع را بررسی خواهیم کرد:
1- موسیقی می‌تواند حواس شما را پرت کند
یکی از دلایل اصلی اینکه در زمانی که احساس ناراحتی و استرس می‌کنیم به موسیقی گوش می‌دهیم این است که موسیقی می‌تواند حواس ما را پرت کرده و باعث حال خوب شود. به همین دلیل گفته می‌شود که قدرت موسیقی در پرت کردن حواس ما نهفته است. اما آیا این حواس پرتی همیشه به نفع ما خواهد بود؟
قطعا این گونه نیست. زمانی که در حال مطالعه هستیم حواس پرتی برای ما مزاحمت ایجاد می‌کند و نه تنها سودی برایمان ندارد که می‌تواند به ما ضرر هم بزند. استفاده از موسیقی با صدای بلند و با ریتم تند می‌تواند توانایی تمرکز و فکر کردن ما را مختل کند و این یکی از مضرات گوش دادن به موسیقی در حین مطالعه است.
2- موسیقی می‌تواند تاثیر منفی بر حافظه کاری داشته باشد
برای یادگیری، حل مسئله و انجام سایر کارهای شناختی، حافظه کاری است که به کمک می‌آید و زمانی که می‌خواهیم موارد زیر را به خاطر بسپاریم از حافظه کاری استفاده می‌کنیم:
- موارد موجود در یک لیست
- مراحل حل یک مسئله ریاضی
- دنباله ای از وقایع
حافظه کاری به صورت قطعه بندی شده کار می‌کند و برخی افراد ظرفیت بیشتری برای استفاده از این حافظه دارند و برخی نیز ظرفیت کمتری دارند. تحقیقات صورت گرفته نشان می‌دهد که گوش دادن به موسیقی می‌تواند باعث کاهش یافتن ظرفیت حافظه کاری شود. اگر به خاطر سپردن اطلاعات خاصی برایتان دشوار است، موسیقی می‌تواند آن را برایتان دشوارتر کند. (منبع)
3- موسیقی می‌تواند درک مطلب را کاهش دهد
موسیقی با کلام یا موسیقی با ریتم تند درک کردن متنی را که در حال خواندن آن هستیم دشوار می‌کند. اما گوش دادن به یک موسیقی کلاسیک ملایم هنگامی که در حال مطالعه هر کتابی مانند یک کتاب شعر یا کتاب زیست شناسی و… هستید، انتخاب خوبی خواهد بود.
کدام نوع موسیقی باعث افزایش تمرکز می‌شود؟
با توجه به تمام نکاتی که گفتیم موسیقی همیشه باعث افزایش یا کاهش بازده شما نخواهد شد و همه چیز به این بستگی دارد که به چه نوع موسیقی گوش می‌دهید. توضیحات زیر به شما کمک می‌کند تا موسیقی مناسب را برای زمان مطالعه انتخاب کنید:
1- از گوش دادن به موسیقی با کلام خودداری کنید
گوش دادن به آهنگ‌هایی که متن آنها را می‌فهمید به راحتی می‌تواند حواس شما را پرت کند. به همین دلیل می‌توانید به آهنگ‌های بی کلام یا آهنگ‌هایی با زبان خارجی گوش دهید.
2- از آهنگ‌های با ریتم آهسته و آرام استفاده کنید
اکثر تحقیقات موسیقی کلاسیک را مناسب می‌دانند، اما اگر از موسیقی کلاسیک خوشتان نمی‌آید، می‌توانید از صداهای طبیعت مانند صدای باران و موج‌های دریا و… کمک بگیرید.
3- از گوش دادن به موسیقی‌های غافلگیرکننده دوری کنید
حتما برایتان پیش آمده است که در حال گوش دادن به آهنگی باشید و ادامه آهنگ را حدس بزنید. گوش دادن به آهنگ‌هایی که ریتم ثابتی ندارند و به طور ناگهانی تغییر می‌کنند، به راحتی تمرکز شما را از بین خواهد برد. پس بهتر است از آهنگ‌های ملایم استفاده کنید و صدای آن را در حد آهنگ پس زمینه پایین نگه دارید.
4- به آهنگ‌هایی که احساسات شدید نسبت به آنها دارید گوش ندهید
گوش دادن به آهنگی که خیلی دوستش دارید و آهنگی که از آن متنفر هستید، هر دو می‌تواند تمرکز شما را کاهش دهد. پس موسیقی‌ای را انتخاب کنید که نسبت به آن خنثی هستید.
5- به موسیقی بدون تبلیغات گوش دهید
تصور کنید در حال مطالعه هستید و دارید به یک آهنگ ملایم گوش می‌دهید که ناگهان یک آگهی تبلیغاتی خمیر دندان وارد می‌شود! در چنین شرایطی محال است بتوانید تمرکز خود را حفظ کنید و با هر تبلیغ تمرکز شما کاهش پیدا می‌کند. به همین دلیل توصیه می‌شود به آهنگ‌های بدون تبلیغ گوش دهید.
کلام آخر
حال که به پایان مقاله رسیدیم باید با تاثیر موسیقی بر تمرکز به خوبی آشنا شده باشید. نکاتی را که برای انتخاب آهنگ ذکر کردیم را در نظر بگیرید تا از آهنگ مناسب هنگام مطالعه و کار خود استفاده کنید. خوشحال می‌شویم از تجربه خودتان نیز برایمان بگویید. شما هنگام کار و مطالعه به آهنگ گوش می‌دهید یا نه؟
منبع:
