استرس واکنش جنگ یا گریز بدن را تحریک می‌کند. استرس مزمن می‌تواند تاثیرات منفی زیادی بر روی خلق و خو، گوارش، سیستم ایمنی و سلامت قلب و عروق داشته باشد. در این مقاله به شما خواهیم گفت تاثیر استرس بر بدن چگونه است و چه بلاهایی بر سر ما می‌آورد.
استرس چیست؟
فرض کنید در ترافیک گیر کرده‌اید و امتحان شما پنج دقیقه دیگر شروع می‌شود و تنها کاری که می‌توانید انجام دهید نگاه کردن به ساعت است. اما ناگهان مرکز کنترل مغز شما یا همان هیپوتالاموس، تصمیم می‌گیرد دستوری ارسال کند: هورمون‌های استرس را آزاد کنید! حالا بدن وارد حالت جنگی می‌شود که از شما می‌خواهد یا بجنگید یا فرار کنید. قلب شما تندتر می‌زند، نفس‌هایتان سنگین می‌شود و عضلاتتان آماده عمل هستند. در حقیقت این واکنش برای محافظت از شما در شرایط سخت طراحی شده است. اما زمانی که این واکنش به طور مداوم و هر روز تکرار شود، می‌تواند سلامت شما را در معرض خطر جدی قرار دهد.
استرس یک واکنش فیزیکی و طبیعی به تجربیات زندگی است. همه گاهی استرس را تجربه می‌کنیم. هر اتفاقی می‌تواند باعث استرس شود، بیماری، ورشکستگی، امتحان و یا حتی مرگ یکی از عزیزان می‌تواند باعث فعال شدن واکنش‌های استرس در بدن ما شود. تجربه کردن استرس در کوتاه مدت و در شرایط سخت به ما کمک می‌کند تا بهتر بتوانیم با آن مشکل برخورد کنیم و حتی برای ما مفید است. اما مشکل زمانی ایجاد می‌شود که این واکنش بیش از تکرار شود.
ویدیو: راهکارهای روانشناسی برای رفع استرس:
- از تفاوت‌های استرس و اضطراب آگاهی دارید؟ اگر ندارید، این مقاله را نیز بخوانید: تفاوت اضطراب و استرس
- بیشتر بخوانید: استرس امتحان
تاثیر استرس بر بدن چیست؟
اگر این واکنش‌های استرس متوقف نشود و این سطوح استرس شدید بسیار طولانی‌تر از حد لازم باشد، می‌تواند به سلامتی ما آسیب برساند. استرس مزمن می‌تواند علائم مختلفی ایجاد کند و بر سلامت کلی شما تاثیر منفی بگذارد و باعث اضطراب، تحریک‌پذیری، افسردگی، سردرد و حتی بی خوابی شود. در ادامه شما را به طور مفصل و علمی با تاثیر استرس بر بدن آشنا می‌کنیم:
１_ تاثیر استرس بر سیستم اسکلتی عضلانی
زمانی که بدن تحت فشار قرار بگیرد، عضلات منقبض می‌شوند. در حقیقت تنش در عضلات نوعی واکنش بازتابی به استرس است تا از بدن در برابر درد و آسیب محافظت کند. با شروع ناگهانی استرس، ماهیچه‌ها به یکباره منقبض می‌شوند و پس از پایان استرس، تنش خود را آزاد می‌کنند. استرس مزمن باعث می‌شود که عضلات بدن در حالت کم و بیش ثابتی از مراقبت قرار گیرند.
وقتی ماهیچه‌ها برای مدت طولانی منقبض و سفت هستند، ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در بدن شوند. برای مثال، انواع سردردهای تنشی و میگرنی می‌توانند با استرس مزمن ایجاد شوند. گاهی اوقات درد در عضلات بالاتنه مانند شانه، گردن و سر زیر به همین علت است. معمولا درد عضلانی اسکلتی در کمر و اندام فوقانی نیز با استرس، به ویژه استرس شغلی مرتبط است.
میلیون‌ها نفر از شرایط دردناک مزمن ثانویه به اختلالات اسکلتی عضلانی رنج می‌برند.گاهی اوقات ممکن است آسیبی وجود داشته باشد که باعث به وجود آمدن این حالت دردناک مزمن شود. آنچه تعیین می‌کند که آیا فرد آسیب دیده از درد مزمن رنج می‌برد یا نه، نحوه واکنش آنها به آسیب است. افرادی که از درد و آسیب مجدد می‌ترسند و تنها به دنبال علت فیزیکی و درمانی برای آسیب هستند، معمولاً بهبودی بدتری نسبت به افرادی دارند که سطح معینی از فعالیت متوسط را تحت نظارت پزشک حفظ می‌کنند. تنش عضلانی و در نهایت، آتروفی عضلانی (تحلیل رفتن عضلات) به دلیل استفاده نکردن از بدن، همگی باعث ایجاد شرایط مزمن اسکلتی عضلانی مرتبط با استرس می‌شوند.
نشان داده شده است که تکنیک‌های آرام‌سازی و سایر فعالیت‌ها و درمان‌های کاهش‌دهنده استرس به طور موثر تنش عضلانی را کاهش می‌دهند، بروز برخی اختلالات مرتبط با استرس مانند سردرد را کاهش می‌دهند و احساس خوشحالی را افزایش می‌دهند. برای کسانی که به درد مزمن مبتلا می‌شوند، نشان داده شده است که فعالیت‌های کاهش استرس، خلق و خو و عملکرد روزانه را بهبود می‌بخشد.
۲_ تاثیر استرس بر دستگاه تنفسی
دستگاه تنفسی، اکسیژن را به سلول‌ها می‌رساند و دی اکسید کربن را از بدن دفع می‌کند. هوا از طریق بینی وارد می‌شود و از طریق حنجره در گلو، از طریق نای به سمت پایین و از طریق برونش ها به ریه‌ها می‌رود. سپس برونشیول‌ها اکسیژن را برای گردش خون به گلبول‌های قرمز خون منتقل می‌کنند.
استرس و احساسات شدید می‌تواند با علائم تنفسی مانند تنگی نفس و تنفس سریع ظاهر شود، زیرا راه هوایی بین بینی و ریه‌ها منقبض می‌شود. برای افراد بدون بیماری تنفسی، این معمولاً مشکلی نیست زیرا بدن می‌تواند کار اضافی را برای تنفس راحت مدیریت کند، اما استرس‌های روانی می‌توانند مشکلات تنفسی را برای افراد مبتلا به بیماری‌های تنفسی مانند آسم و بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) تشدید کنند.
برخی از تحقیقات نشان داده است که یک استرس حاد مثل مرگ یکی از عزیزان، ممکن است باعث حملات آسم شود.همچنین، تنفس سریع یا تهویه بیش از حد ناشی از استرس می‌تواند باعث رخ دادن حمله پانیک در افرادی شود که مستعد حملات پانیک هستند. کار با یک روانشناس برای ایجاد آرامش، تنفس و سایر راهبردهای رفتاری شناختی می‌تواند کمک کند.
۳_ تاثیر استرس بر سلامت قلب
تحت استرس، قلب شما سریعتر خون را پمپاژ می‌کند. هورمون‌هایی که به دلیل وجود استرس ترشح می‌شوند باعث انقاض رگ‌های خونی می‌شوند و اکسیژن بیشتری را با سرعت به عضلاتتان می‌رسانند، بنابراین شما قدرت بیشتری خواهید داشت. اما این کار فشار خون شما را نیز بالا می‌برد. در نتیجه، استرس مکرر یا مزمن باعث می‌شود قلب شما برای مدت طولانی بیش از حد سخت کار کند. هنگامی که فشار خون شما افزایش می‌یابد، خطر سکته مغزی یا حمله قلبی نیز افزایش می‌یابد.
۴_ تاثیر استرس بر سیستم غدد درون ریز
هنگامی که فردی شرایطی را تهدیدکننده، چالش‌برانگیز یا غیرقابل کنترل احساس کند، مغز مجموعه‌ای از واکنش‌ها را آغاز می‌کند که شامل محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA) است که محرک اصلی پاسخ استرس غدد درون ریز است. این روند باعث افزایش تولید هورمون‌های استروئیدی به نام گلوکوکورتیکوئیدها می‌شود که شامل کورتیزول است که اغلب به عنوان “هورمون استرس” شناخته می‌شود.
در زمان استرس، هیپوتالاموس به غده هیپوفیز سیگنال می‌فرستد تا تولید کورتیزول را افزایش دهد. کورتیزول با به حرکت درآوردن گلوکز و اسیدهای چرب از کبد، سطح سوخت انرژی موجود را افزایش می‌دهد. کورتیزول معمولاً در سطوح مختلف در طول روز تولید می‌شود، معمولاً پس از بیدار شدن از خواب غلظت کوتیزول افزایش می‌یابد و در طول روز غلظت ان کم می‌گردد. در طول یک رویداد استرس‌زا، افزایش کورتیزول می‌تواند انرژی لازم برای مقابله با چالش‌های طولانی مدت یا شدید را فراهم کند.
گلوکوکورتیکوئیدها، از جمله کورتیزول، برای تنظیم سیستم ایمنی و کاهش التهاب مهم هستند. در حالی که این فرآیند در موقعیت‌های استرس‌زا یا تهدیدکننده که آسیب ممکن است منجر به افزایش فعال شدن سیستم ایمنی شود، ارزشمند است، استرس مزمن می‌تواند منجر به اختلال در ارتباط بین سیستم ایمنی و محور HPA شود. این اختلال در آینده با بسیاری از اختلالات سلامت جسمی و روانی، از جمله خستگی مزمن، اختلالات متابولیک، به عنوان مثال دیابت و چاقی، افسردگی و اختلالات ایمنی مرتبط است.
۵_ تاثیر استرس بر سیستم ایمنی بدن
استرس باعث تحریک سیستم ایمنی بدن می‌شود، این تحریک می‌تواند در موقعیت‌های خاص مفید باشد و به جلوگیری از عفونت و سرعت بیشتر التیام زخم‌ها کمک کند. اما با گذشت زمان، ترشح مداوم هورمون‌های استرس سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و پاسخ بدن به مهاجمان خارجی را کاهش می‌دهد. به همین دلیل است که افرادی که تحت استرس مزمن هستند بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌های ویروسی مانند آنفولانزا و سرماخوردگی و همچنین سایر عفونت‌ها قرار دارند. استرس همچنین می‌تواند زمان بهبودی شما را از یک بیماری یا آسیب افزایش دهد.
۶_ تاثیر استرس بر دستگاه گوارش
صدها میلیون نورون در روده‌های دما قرار دارد که هر کدام می‌توانند به صورت جداگانه کار خودشان را انجام دهند و در ارتباط دائمی با مغز هستند. استرس می‌تواند بر ارتباط بین مغز و روده تاثیر منفی بگذارد و گاهی علت دل درد، نفخ شکم و سایر ناراحتی‌های روده همین استرس است. همچنین میلیون‌ها باکتری مفید در روده زندگی می‌کند که استرس می‌تواند سلامت آنها و حتی سلامت مغز را تحت تاثیر قرار دهد، این باکتری‌ها می‌توانند در توانایی تفکر و کنترل بر احساسات نیز نقش داشته باشند.
استرس با تغییراتی در باکتری‌های روده مرتبط است که می‌تواند بر خلق و خوی تاثیر بگذارد. بنابراین، اعصاب و باکتری‌های روده به شدت بر مغز تاثیر می‌گذارند و بالعکس. استرس در اوایل زندگی می‌تواند رشد سیستم عصبی و همچنین نحوه واکنش بدن به استرس را تغییر دهد. این تغییرات می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های روده یا اختلال در عملکرد بعدی را افزایش دهد.
– تاثیر استرس بر مری
برخی افراد در هنگام تجربه استرس کمتر غذا می‌خورند و برخی دیگر ممکن است دچار پرخوری عصبی شوند. در هنگام استرس، افراد ممکن است بسیار بیشتر یا بسیار کمتر از حد معمول غذا بخورند. غذاهای بیشتر یا متفاوت یا افزایش مصرف الکل یا تنباکو ممکن است باعث سوزش سر دل یا رفلاکس اسید معده شود. استرس یا خستگی همچنین می‌تواند شدت درد سوزش سر دل را افزایش دهد. یک مورد نادر از اسپاسم در مری می‌تواند با استرس شدید ایجاد شود و به راحتی با حمله قلبی اشتباه گرفته شود.
استرس حتی می‌تواند روی عمل بلع نیز تاثیر بگذارد یا میزان هوای بلعیده شده را افزایش دهد که می‌تواند باعث افزایش آروغ و نفخ شود.
– تاثیر استرس بر معده
استرس ممکن است درد، نفخ، حالت تهوع و سایر ناراحتی‌های معده را بیشتر کند. اگر استرس به اندازه کافی شدید باشد، ممکن است استفراغ رخ دهد. علاوه بر این، استرس ممکن است باعث افزایش یا کاهش غیرضروری اشتها شود. رژیم‌های غذایی ناسالم ممکن است به نوبه خود خلق و خوی فرد را بدتر کند. البته برخلاف تصور عموم، استرس باعث افزایش تولید اسید در معده و زخم معده نمی شود. مورد دوم در واقع توسط یک عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود. هنگامی که استرس دارید، زخم‌ها ممکن است آزاردهنده‌تر باشند.
– تاثیر استرس بر روده
استرس همچنین می‌تواند درد و نفخ را بیشتر کند. این می‌تواند بر سرعت حرکت غذا در بدن تاثیر بگذارد و عاملی برای اسهال یا یبوست شود. علاوه بر این، استرس می‌تواند باعث اسپاسم عضلانی در روده شود که می‌تواند دردناک باشد. همچنین ممکن است بر هضم و مواد مغذی که روده جذب می‌کند نیز تاثیر بگذارد و تولید گاز مربوط به جذب مواد مغذی ممکن است افزایش یابد.
روده‌ها یک سد محکم برای محافظت از بدن در برابر (بیشتر) باکتری‌های مرتبط با غذا دارند. استرس سد روده را ضعیف می‌کند و به باکتری‌های روده اجازه ورود به بدن را می‌دهد. اگرچه بیشتر این باکتری‌ها به راحتی توسط سیستم ایمنی مراقبت می‌شوند و ما را بیمار نمی‌کنند، نیاز کم و مداوم به عمل التهابی می‌تواند منجر به علائم مزمن خفیف شود.
استرس به ویژه بر افراد مبتلا به اختلالات مزمن روده، مانند بیماری التهابی روده یا سندرم روده تحریک پذیر تاثیر می‌گذارد. این اتفاق ممکن است به دلیل حساس‌تر بودن اعصاب روده، تغییرات در میکروبیوتای روده، تغییر در سرعت حرکت غذا در روده و یا تغییر در پاسخ‌های ایمنی روده باشد.
۷_ تاثیر استرس بر سیستم عصبی
سیستم عصبی دارای چندین بخش است: بخش مرکزی شامل مغز و نخاع و بخش محیطی شامل سیستم عصبی خودمختار و جسمی. سیستم عصبی غیر ارادی نقش مستقیمی در پاسخ فیزیکی به استرس دارد و به سیستم عصبی سمپاتیک (SNS) و سیستم عصبی پاراسمپاتیک (PNS) تقسیم می‌شود. زمانی که بدن تحت فشار قرار می‌گیرد، SNS به آنچه به عنوان پاسخ “جنگ یا گریز” شناخته می‌شود کمک می‌کند. بدن منابع انرژی خود را به سمت مبارزه با یک تهدید زندگی یا فرار از دشمن تغییر می‌دهد.
SNS به غدد فوق کلیوی سیگنال می‌دهد تا هورمون‌هایی به نام آدرنالین (اپی نفرین) و کورتیزول را آزاد کنند. این هورمون‌ها همراه با اعمال مستقیم اعصاب غیر ارادی باعث می‌شوند ضربان قلب تندتر شود، تعداد تنفس افزایش یابد، رگ‌های خونی در بازوها و پاها گشاد شوند، فرآیند گوارش تغییر کند و سطح گلوکز (انرژی قند) در جریان خون افزایش یابد تا با شرایط اضطراری مقابله کند.
پاسخ SNS نسبتاً ناگهانی است تا بدن را برای واکنش به یک موقعیت اضطراری یا استرس حاد -استرس‌های کوتاه مدت- آماده کند. پس از پایان بحران، بدن معمولاً به حالت قبل از اورژانس و بدون استرس باز می‌گردد. این بازیابی توسط PNS تسهیل می‌شود که عموماً اثرات متضادی با SNS دارد. اما فعالیت بیش از حد PNS همچنین می‌تواند به واکنش‌های استرسی کمک کند، به عنوان مثال، با ایجاد انقباض برونش (مثلاً در آسم) یا اتساع بیش از حد عروق و اختلال در گردش خون…
هر دو SNS و PNS تعاملات قدرتمندی با سیستم ایمنی دارند که می‌تواند واکنش‌های استرس را نیز تعدیل کند. سیستم عصبی مرکزی به‌ویژه در تحریک پاسخ‌های استرس مهم است، زیرا سیستم عصبی خودمختار را تنظیم می‌کند و نقشی مرکزی در تفسیر زمینه‌ها به‌عنوان تهدیدکننده بالقوه بازی می‌کند.
استرس مزمن یا تجربه عوامل استرس‌زا در یک دوره زمانی طولانی، می‌تواند منجر به تخلیه طولانی مدت بدن شود. همانطور که سیستم عصبی خودمختار به تحریک واکنش‌های فیزیکی ادامه می‌دهد، باعث ساییدگی و پارگی در بدن می‌شود. مهم نیست که استرس مزمن با سیستم عصبی چه می‌کند، بلکه فعالیت مداوم سیستم عصبی با سایر سیستم‌های بدن است که مشکل ساز می‌شود.
۸_ تاثیر استرس بر بدن مردان
دستگاه تناسلی مرد تحت تاثیر سیستم عصبی است. قسمت پاراسمپاتیک سیستم عصبی باعث آرامش می‌شود در حالی که قسمت سمپاتیک باعث برانگیختگی می‌شود. در آناتومی مردان، سیستم عصبی خودمختار، که به عنوان پاسخ جنگ یا گریز نیز شناخته می‌شود، تستوسترون تولید می‌کند و سیستم عصبی سمپاتیک را فعال می‌کند که برانگیختگی ایجاد شود.
استرس باعث ترشح هورمون کورتیزول در بدن می‌شود که توسط غدد فوق کلیوی تولید می‌شود. کورتیزول برای تنظیم فشار خون و عملکرد طبیعی چندین سیستم بدن از جمله قلب و عروق، گردش خون و تولید مثل مردانه مهم است. مقادیر بیش از حد کورتیزول می‌تواند بر عملکرد طبیعی بیوشیمیایی دستگاه تناسلی مردان تاثیر بگذارد.
- بیشتر بخوانید: استرس در مردان چگونه است؟
– تاثیر استرس بر میل جنسی مردان
استرس مزمن یا استرس مداوم در یک دوره زمانی طولانی، می‌تواند بر تولید تستوسترون تاثیر بگذارد و در نتیجه میل جنسی را کاهش دهد و حتی می‌تواند باعث اختلال نعوظ یا ناتوانی جنسی شود.
– تاثیر استرس بر تولید مثل مردان
استرس مزمن همچنین می‌تواند بر تولید و بلوغ اسپرم تاثیر منفی بگذارد و در زوج‌هایی که قصد باردار شدن را دارند مشکلاتی ایجاد کند. محققان دریافته‌اند مردانی که در سال گذشته دو یا چند رویداد استرس‌زا در زندگی را تجربه کرده‌اند، در مقایسه با مردانی که این کار را نمی‌کنند، درصد کمتری از تحرک اسپرم (توانایی شنا) و درصد کمتری از اسپرم‌های با مورفولوژی طبیعی (اندازه و شکل) دارند. هر رویداد استرس‌زا که در زندگی تجربه می‌کنید بر بدن شما تاثیر می‌گذارد.
– تاثیر استرس بر بیماری‌های دستگاه تناسلی مردان
هنگامی که استرس بر سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارد، بدن در برابر عفونت آسیب‌پذیر می‌شود. در آناتومی مردان، عفونت‌های بیضه، غده پروستات و مجرای ادرار می‌توانند بر عملکرد طبیعی تولید مثل مردان تاثیر بگذارند.
۹_ تاثیر استرس بر بدن زنان
همانطور که استرس بدن مردان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و مشکلاتی را برای مردان به وجود می‌آورد، تاثیرات مخربی را بر بدن زنان نیز می‌گذارد. در ادامه شما را با تاثیر استرس بر بدن زنان بیشتر آشنا می‌کنیم:
– تاثیر استرس بر قاعدگی
استرس ممکن است از طرق مختلف بر قاعدگی در دختران و زنان نوجوان تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، سطوح بالای استرس ممکن است با عدم وجود یا نامنظم شدن سیکل‌های قاعدگی، دوره‌های دردناک‌تر و تغییر در طول دوره‌ها همراه باشد.
– تاثیر استرس بر میل جنسی بانوان
زنان در طول زندگی خود با خواسته‌های شخصی، خانوادگی، حرفه‌ای، مالی و طیف وسیعی از دیگر خواسته‌های خود مواجه هستند. استرس، حواس پرتی، خستگی و… ممکن است میل جنسی را کاهش دهد! به ویژه زمانی که زنان به طور همزمان از کودکان خردسال یا سایر اعضای بیمار خانواده مراقبت می‌کنند با با مشکلات مزمن پزشکی، احساس افسردگی، مشکلات روابط یا سوء استفاده، برخورد با مشکلات کاری و…کنار می‌آیند.
– تاثیر استرس بر بارداری
استرس می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر برنامه‌های باروری زنان داشته باشد. استرس مزمن می‌تواند تاثیر منفی بر توانایی زن برای باردار شدن، سلامت بارداری و سازگاری او پس از زایمان بگذارد. افسردگی عارضه اصلی بارداری و سازگاری پس از زایمان است. استرس بیش از حد احتمال ابتلا به افسردگی و اضطراب را در این دوران افزایش می‌دهد. استرس مادر می‌تواند تاثیر منفی بر رشد جنین و دوران کودکی داشته باشد و در هفته‌ها و ماه‌های پس از زایمان، پیوند با نوزاد را مختل کند.
– تاثیر استرس بر سندرم پیش از قاعدگی
استرس ممکن است علائم پیش از قاعدگی را بدتر کند و این علائم قبل از قاعدگی ممکن است برای بسیاری از بانوان استرس‌زا باشد. این علائم شامل گرفتگی، احتباس مایعات و نفخ، خلق منفی (احساس تحریک پذیری) و نوسانات خلقی است.
– تاثیر استرس بر یائسگی
با نزدیک شدن به یائسگی، سطح هورمون‌ها به سرعت در نوسان است. این تغییرات با نوسانات خلقی، اضطراب و احساس پریشانی همراه است. به همین دلیل یائسگی می‌تواند به خودی خود یک عامل استرس‌زا باشد. کنار آمدن با برخی از تغییرات فیزیکی مرتبط با یائسگی، به ویژه گرگرفتگی، دشوار است. علاوه بر این، پریشانی عاطفی ممکن است باعث بدتر شدن علائم فیزیکی شود. به عنوان مثال، زنانی که بیشتر مضطرب هستند ممکن است افزایش تعداد گرگرفتگی و یا گرگرفتگی شدیدتری را تجربه کنند.
– تاثیر استرس بر بیماری‌های دستگاه تناسلی زنان
هنگامی که استرس زیاد باشد، احتمال تشدید علائم بیماری‌های تولید مثلی مانند ویروس هرپس سیمپلکس یا سندرم تخمدان پلی کیستیک افزایش می‌یابد. تشخیص و درمان سرطان‌های تولید مثلی می‌تواند استرس قابل توجهی ایجاد کند که توجه و حمایت بیشتری را می‌طلبد.
کلام آخر
بدون شک قبل از خواندن این مقاله نیز از تاثیر استرس بر بدن آگاه بودید، اما اکنون به طور دقیق‌تری با این تاثیرات آشنا شدید. بنابراین اگر درگیر استرس مزمن هستید، حتما به دنبال درمان آن باشید و نگذارید بیش از این به جسم و روحتان آسیب وارد شود.
شما کدام یک از موارد بالا را تجربه کرده‌اید؟ تجربیات و نظراتتان را برایمان کامنت کنید.
منابع:
آزمون استرس رایگان همراه با پاسخ از روانشناس آرامیا
آزمون پایین کمتر از 3 دقیقه از زمان شما را می‌گیرد. به محض پاسخ به 10 سوالِ آزمون، نتیجه تست استرس به شما نمایش داده می‌شود و راهکارهایی از روانشناس بالینی آرامیا دریافت می‌کنید.
سلام هیلدا
امیدوارم که خوب باشی
ممنونم ازت بابت مطالبی که گذاشتی
سلام مبینای عزیز خیلی ممنونم از محبتت و باعث خوشحالیمه که مقاله برات مفید بوده 🙂