قبلا در مقاله دلایل بی خوابی، به این موضوع اشاره کردم که احتمال دارد دلیل اصلی بی خوابی‌تان مصرف یک یا چند داروی خاص باشد. حالا در این مقاله می‌خواهم لیست داروهایی که باعث بی خوابی می شوند را در اختیارتان قرار بدهم. با من و این مطلب همراه باشید.
داروهایی که باعث بی خوابی میشود
قبل از شروع؛ اگر به تازگی دارویی مصرف می‌کنید که نامش در این لیست نیست و با بی خوابی روبرو شده‌اید، احتمال دارد آن داروی خاص برای شما چنین عارضه‌ای داشته باشد. بنابراین حتما با پزشک در موردش صحبت کنید.
- همچنین ببینید: آهنگ خواب
ویدیو: قرص خواب، مزایا و معایب!
- سخنران: نادیا انتخابی، روانشناس بالینی آرامیا
1_ آلفا بلاکرها
داروهای آلفابلاکر، اصولا برای مشکلات مختلفی تجویز میشوند. از درمان فشار خون بالا گرفته تا هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات و سندروم رینود. یکی از مهم‌ترین وظیفه‌های این دارو، شل کردن عضلات خاص و کمک به باز ماندن رگ‌های خونی است. از جمله داروهای دسته‌بندی‌شده در دسته آلفا بلاکرها، اینها هستند:
- آلفوزوسین (Uroxatral)،
- دوکسازوسین (Cardura)،
- پرازوسین (Minipress)،
- سیلودوسین (Rapaflo)،
- ترازوسین (Hytrin)
- و تامسولوسین (Flomax).
2_ بتا بلاکرها یا مسدود کننده‌های بتا
دسته دوم داروهایی که باعث بی خوابی میشود، مسدود کننده‌های بتا هستند. این داروها هم برای درمان فشار خون بالا، آنژین، میگرن و همینطور ریتم غیر طبیعی قلب تجویز میشوند. در واقع بتا بلاکرها اثر هورمون آدرنالین را در بدن خنثی می‌کنند. به این ترتیب باعث کاهش فشار خون میشوند. بر اساس گفته وب سایت aarp از جمله مسدود کننده‌های بتا اینها هستند:
- آتنولول (Tenormin)،
- کارودیلول (Coreg)،
- متوپرولول (Lopressor، Toprol)،
- پروپرانولول (Inderal)،
- سوتالول (Betapace)،
- تیمولول (Timoptic)
به جز اینها، داروهایی که در انتهای نام شیمیایی‌شان عبارت -olol وجود دارد هم در این دسته قرار می‌گیرند. به طور دقیق مشخص نیست که چرا این داروها باعث بی خوابی میشوند اما گفته شده احتمالا به دلیل تاثیری است که روی ترشح شبانه ملاتونین دارند. ملاتونین هورمونی است که در تنظیم ساعات خواب بدن نقش مهمی را ایفا می‌کند. جالب است بدانید علاوه بر بی خوابی، این داروها با کابوس هم ارتباط دارند!
- بیشتر بخوانید: درمان بی خوابی قرص لاغری
3_ کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها داروهایی هستند که اصولا برای درمان التهاب رگ‌های خونی استفاده میشوند. همینطور از این داروها برای درمان التهاب عضلات، آرتریت، نقرس، آلرژی و… کمک گرفته میشود. داروهایی که پایین‌تر از آنها نام می‌برم، جزو این دسته هستند:
- کورتیزون،
- متیل پردنیزولون (مدرول)،
- پردنیزون ( دلتازون یا استراپرد)
- و تریامسینولون
اگر می‌پرسید این دارو چطور باعث بی خوابی میشود، باید جواب را در غدد فوق کلیوی پیدا کنیم! در واقع این غدد مسئول تنظیم واکنش جنگ و گریز بدن هستند. حالا این داروها با تاثیر بر این غدد، باعث میشوند بدن شما اجازه استراحت پیدا نکرده و عملا با مشکلات بی خوابی روبرو شود.
4_ SSRI ها
داروهای ضد افسردگی، دسته دیگری از داروها هستند که ممکن است دلیل بی خوابی شما محسوب شوند. این داروها که با اسم داروهای بازدارنده بازجذب سروتونین هم شناخته میشوند، با تاثیر روی انتقال دهنده عصبی سروتونین و مسدود کردن آن، باعث کاهش افسردگی میشوند. معروف‌ترین داروهای این دسته، اینها هستند:
- سیتالوپرام (Celexa)،
- اسیتالوپرام (Lexapro)،
- فلوکستین (Prozac، Sarafem)،
- فلووکسامین (Luvox)،
- پاروکستین (Paxil، Pexeva)
- و سرترالین (Zoloft)
شاید جالب باشد بدانید به طور دقیق نحوه فعالیت این داروها مشخص نیست و به همین دلیل هم به طور دقیق نمی‌توان گفت که چرا باعث بی خوابی میشوند. در هر حال بر اساس تحقیقات و مطالعات، مشخص شده این داروها با چیزهایی مثل بی‌قراری، بی خوابی و… در بعضی افرادی که آنها را مصرف می‌کرده‌اند، ارتباط داشته‌اند.
5_ ACE inhibitor ها
مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین را ممکن است برای درمان مشکلاتی مثل نارسایی احتقانی، فشار خون بالا و… تجویز کنند. این داروها وظیفه‌شان شل کردن رگ‌های خونی است و این کار را با جلوگیری از تولید هورمونی که باعث تنگ شدن عروق خونی میشود، انجام می‌دهند. داروهایی که پایین‌تر از آنها نام می‌برم، جزو این دسته هستند:
- بنازپریل (لوتنسین)،
- کاپتوپریل (کاپوتن)،
- انالاپریل (Vasotec)،
- فوزینوپریل (مونوپریل)،
- لیزینوپریل (Prinivil، Zestril)،
- موکسی پریل (Univasc)،
- پریندوپریل (Aceon)،
- کوئیناپریل (Accmi) Altace)
- و تراندولاپریل (Mavik).
تاثیری که این داروها روی خواب دارند، اغلب از طریق اثرات فیزیکی روی بدن است! مثلا ممکن است در اثر مصرف آنها دچار سرفه‌های خشک شدید یا اسهال و همینطور گرفتگی عضلات شوید. همانطور که در مقاله درمان بی خوابی هم گفتم، درد و مشکلات فیزیکی خودشان یکی از دلایل اصلی بی خوابی محسوب میشوند.
6_ ARB ها
مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین ۲، داروهای دیگری هستند که با آنها آشنا می‌شویم. این داروها هم بیشتر برای درمان نارسایی قلبی و عروق کرونری تجویز میشود. البته اصولا این داروها برای افرادی تجویز میشوند که توانایی تحمل ACE inhibitor، داروهای دسته قبل را، ندارند. همینطور افرادی که با دیابت نوع 2 دست و پنجه نرم می‌کنند. داروهای پایین جزو این دسته هستند:
- candesartan (Atacand)،
- irbesartan (Avapro)،
- لوزارتان (Cozaar)،
- telmisartan (Micardis)
- و valsartan (Diovan)
اما این داروها چطور روی خواب تاثیر منفی می‌گذارند؟ در واقع آنها هم اغلب به دلیل تاثیراتی از جمله اسهال، گرفتگی ماهیچه و عضلات، درد مفاصل و استخوان و… خواب انسان را مختل می‌کنند.
7_ مهارکننده های کولین استراز
پزشکان این داروها را بیشتر برای مشکلات ذهنی مربوط به حافظه، درمان مشکلات آلزایمر و دیگر مسائل مرتبط به زوال عقل تجویز می‌کنند. از جمله معروف‌ترین داروهای این دسته، اینها هستند:
- دونپزیل (Aricept)،
- گالانتامین (Razadyne)
- و ریواستیگمین (Exelon)
اسهال، حالت تهوع و اختلالات خواب در واقع عوارض جانبی اصلی این داروها محسوب میشوند.
ویدیو: مدیتیشن چیست؟!
مقالات مرتبط: آهنگ آرامش بخش
مقالات مرتبط: آهنگ خواب
8_ آنتاگونیست‌های نسل دوم (غیر خواب آور و غیر آرام بخش)
این داروها را اصولا به عنوان آنتی هیستامین می‌شناسند و خب در نتیجه این موضوع، باعث جلوگیری از ترشح هیستامین در بدن میشوند. هیستامین یک ماده شیمیایی است که وقتی بدن در حالت آلرژیک است، آزاد خواهد شد. داروهای پایین، جزو این دسته هستند:
- اسپری بینی آزلاستین (Astelin)،
- ستیریزین (Zyrtec)،
- دزلوراتادین (Clarinex)،
- فکسوفنادین (Allegra)،
- لووستیریزین (Xyzal)
- و لوراتادین (Claritin)
اما چطور این داروها روی خواب تاثیر منفی می‌گذارند؟ تاثیر آنها روی خواب به این دلیل است که با مسدود کردن یک انتقال دهنده عصبی سیستم عصبی، اضطراب و بی خوابی را افزایش می‌دهند. البته اغلب این داروها حدود 8 ساعت تاثیرشان در بدن باقی می‌ماند و بنابراین برای بعضی افراد مصرف آن در ابتدای روز، ممکن است باعث کاهش یا خنثی شدن عوارضش روی خواب شود.
9_ گلوکز آمین و کندروایتین
این داروها که عملا مکمل‌های غذایی محسوب میشوند، اغلب برای مشکلاتی مثل درد مفاصل، کاهش التهاب و… استفاده میشوند. در مورد دلیل دقیق تاثیر این داروها روی خواب هنوز اطلاعات کاملی در دسترس نیست اما مطالعات عوارض مختلف آنها مثل مشکلات گوارشی، تهوع، اسهال و سردرد و بی خوابی را تایید کرده‌اند.
10_ Statin ها
استاتینها هم داروهای محبوبی محسوب شده که اغلب برای درمان کلسترول بالا توسط پزشکان تجویز میشوند. معروف‌ترین داروهای این دسته، اینها هستند:
- آتورواستاتین (Lipitor)،
- لوواستاتین (Mevacor)،
- روزوواستاتین (Crestor)
- و سیمواستاتین (Zocor)
در ادامه گفته شده که یکی از عوارض جانبی این داروها و البته یکی از رایج‌ترینش، درد عضلانی است. به این ترتیب عملا افرادی که استاتینها را شب‌ها مصرف می‌کنند، به دلیل درد عضلانی با بی خوابی روبرو میشوند. البته عوارض جانبی این داروها صرفا به این ختم نشده و بیشتر از اینهاست که خب اگر آنها را مصرف می‌کنید، احتمالا قبلا با عوارض‌شان هم آشنایی دارید.
11_ دیوریتیک‌ها
در صورت مصرف داروهای ادرار‌آور می‌توان انتظار بی‌خوابی‌های شبانه را داشت. در واقع این داروها با افزایش تولید ادرار، منجر به شب ادراری میشوند؛ بنابراین فرد مجبور است که از خواب برخیزد و ادرار را دفع کند.
دیورتیک‌ها در گروه‌های مختلفی قرار می‌گیرند که عبارت هستند از:
توبول پروگزیمال
- مهارکننده کربنیک انهیدراز مثل استازولامید
- مهارکننده انتقال‌دهنده سدیم – گلوکز شماره ۲ مثل امپاگلیفلوزین
لوپ هنله
- مهارکننده NKCC2 مثل فوروزماید (لازیکس)
توبول دیستال
- مهارکننده NCC مثل دیورتیک تیازیدی (مثل هیدروکلروتیازید و اینداپاماید)
توبول جمع‌کننده (دسته داروهای دیورتیک حفظ‌کننده پتاسیم)
- مهارکننده ENaC مثل آمیلوراید یا تریامترن
- مهارکننده گیرنده می‌نرالوکورتیکوئید مثل اسپیرونولاکتون
دیورتیک اسموتیک مثل مانیتول
کلام آخر
خب به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله با لیست مهم‌ترین داروهایی که باعث بی خوابی میشوند آشنا شدیم. در آخر اگر سوال و نظری دارید، در بخش نظرات منتظر شما عزیزان هستم.
منبع:
منبع تصاویر:
آزمون خواب رایگان همراه با پاسخ از روانشناس آرامیا
آزمون پایین کمتر از 3 دقیقه از زمان شما را می‌گیرد. به محض پاسخ به 10 سوالِ آزمون، نتیجه تست خواب به شما نمایش داده میشود و راهکارهایی از روانشناس بالینی آرامیا دریافت می‌کنید.
سلام ممنونم از مطالب خوبتون … شخصا تجربه شو داشتم با مصرف استاتینها کلا بی خواب میشم