اکثر رانندگان ادعا می‌کنند که حتی می‌توانند با چشمان بسته نیز رانندگی کنند. اگر واقعا این گونه است پس چرا شاهد این همه سانحه دلخراش و تصادف هستیم، با وجود اینکه رانندگان اکثر آنها نیز ماهر بوده‌اند؟ عامل اصلی تصادف‌های رانندگی، نبود تمرکز است. به همین دلیل در این مقاله قصد داریم یاد بگیریم که چگونه در رانندگی تمرکز داشته باشیم تا از این اتفاقات ناگوار جلوگیری کنیم.
نکاتی برای تمرکز بیشتر در هنگام رانندگی
Driving is a demanding act that requires constant attention and fast processing of an abundance of information for instant decision making and action.
رانندگی یک عمل چالش‌برانگیز است که نیاز به توجه مداوم و پردازش سریع حجم زیادی از اطلاعات برای تصمیم‌گیری و اقدام فوری دارد. Pmc.Ncbi.Nlm.Nih
برای آن که بتوانید با تمرکز بیشتری رانندگی کنید، باید مراقب عوامل گوناگون باشید و تا جایی که می‌توانید از حواس پرتی‌ها دوری کنید. در این بخش از مقاله، تمام نکاتی را که برای رانندگی ایمن نیاز دارید به شما آموزش می‌دهیم. اجرا کردن این نکات می‌تواند به حفظ تمرکز شما در هنگام رانندگی کمک کند:
1- قبل از حرکت، همه وسایلی را که باید با خود ببرید در جای مناسب قرار دهید
کمتر کسی به این نکته توجه می‌کند که یکی از مواردی که باعث ایجاد حواس پرتی در رانندگی می‌شود، افتادن وسایل در کف خودرو است. فرض کنید در حال رانندگی هستید که ناگهان یک بطری آب قل می‌خورد و به زیر پایتان می‌آید، اگر خم شوید و آن را بردارید، جاده را نمی‌بینید، اگر آن را برندارید ممکن است زیر پدال‌ها گیر کرده و خطر آفرین باشد! به همین دلیل توصیه می‌شود قبل از اینکه حرکت کنید، همه وسایل را در جای مناسبی، محکم ببندید یا در ظرف‌های نگهدارنده و کنسول قرار دهید تا از وقوع چنین اتفاق‌هایی جلوگیری کنید.
2- مدیریت زمان بهتری برای رسیدن به مقصد داشته باشید
اگر می‌خواهید با تمرکز کامل رانندگی کنید، باید مدیریت زمان خوبی داشته باشید و کمی زودتر حرکت کنید. این کار به شما امکان می‌دهد تا بدون عجله و شتاب رانندگی کنید و استرس دیر رسیدن به مقصد را نداشته باشید. متاسفانه استرس می‌تواند توانایی فکر کردن و تصمیم گیری درست در لحظه را از شما بگیرد و قدرت تمرکز را کاهش دهد، پس بهتر است هر کاری از دستمان برمی‌آید انجام دهیم تا دچار استرس دیر رسیدن به مقصد نشویم.
- ببینید: دوره تمرکز آرامیا
به عنوان مثال اگر عادت دارید که دیر از خواب بیدار شوید و زمان کمی برای رسیدن به سر کار دارید، می‌توانید برنامه خواب خود را جا به جا کنید، شب‌ها کمی زودتر به خواب بروید تا بتوانید صبح زود از خواب بیدار شوید تا زمان کافی برای رسیدن به محل کار خود را داشته باشید. همچنین اگر قرار است برای اولین بار مسیر خاصی را طی کنید و باید در زمان مقرر به مقصد برسید، حتما زود حرکت کنید تا زمان کافی برای پیدا کردن آدرس را داشته باشید و مجبور نشوید در رانندگی شتاب کنید.
3- قبل از حرکت آینه‌های خود را تنظیم کنید
آینه یکی از وسایل ضروری برای هر راننده‌ای است. اگر به تازگی ماشین خود را به کسی امانت داده باشید این امکان وجود دارد که آن شخص آینه را با توجه به قد و زاویه دید خودش تنظیم کرده باشد و این تنظیمات جدید برای شما مناسب نباشد. به همین دلیل باید پیش از شروع به رانندگی آینه‌ها را چک کرده و دوباره تنظیم کنید.
چک کردن مداوم آینه‌ها در هنگام رانندگی ضروری است، پس به عنوان مثال اگر آینه بغل سمت شاگرد شما شکسته است، نباید به سادگی از کنار این قضیه بگذرید و باید هرچه سریع‌تر آن را تعویض کنید چرا که تک تک آینه‌ها دارای اهمیت بالایی هستند. هنگام دور زدن، پیچیدن و سبقت گرفتن فقط و فقط آینه‌ها هستند که می‌توانند به شما دید لازم را بدهند. اگر آینه‌ها به درستی تنظیم نباشند و یا مشکلی داشته باشند، کار شما بسیار سخت خواهد شد و نمی‌توانید تمرکز و کنترل کاملی روی رانندگی داشته باشید.
4- پوشیدن لباس و آرایش کردن را قبل از حرکت انجام دهید
متاسفانه برخی افراد زمانی که در حال رانندگی هستند به مرتب کردن لباس خود می‌پردازند و یا حتی برخی افراد مشغول آرایش کردن می‌شوند! انجام چنین کارهایی تمرکز شما را برای رانندگی به شدت کاهش می‌دهد و می‌تواند بسیار خطرناک باشد. مرتب کردن لباس‌ها را باید یا قبل از حرکت کردن و یا هنگامی که به مقصد رسیدید انجام دهید.
5- به رانندگان اطراف خود بسیار توجه کنید
هنگام رانندگی شما تنها نیستید و رانندگان بسیار دیگری در همان جاده‌ای که شما رانندگی می‌کنید در حال رانندگی هستند. اینکه فقط بر روی رانندگی خودتان متمرکز باشید، خوب است ولی کافی نیست! شما باید به سایر ماشین‌ها و وسایل نقلیه‌ای که در اطراف شما در حال حرکت هستند نیز دقت کنید تا در مواقع لزوم از آنها فاصله بگیرید یا مسیرتان را تغییر دهید.
6- مسیر خود را قبل از حرکت چک کنید
مسیریابی در هنگام رانندگی می‌تواند باعث کاهش تمرکز شما شود خصوصا اگر تنها باشید. به جای آن که در هنگام رانندگی مشغول پیدا کردن مقصد از روی نقشه یا تلفن همراه خود شوید، پیش از آن که حرکت را شروع کنید، نقشه را چک کنید. همچنین می‌توانید از اپلیکیشن‌های مخصوصی که برای مسیریابی طراحی شده‌اند استفاده کنید تا بدون آن که مجبور باشید چشم خود را به صفحه تلفن همراهتان بدوزید، شما را به صورت صوتی به سمت مقصد راهنمایی کند.
7- مراقب خطرات و موانع پیش رو باشید
همانطور که گفتیم توجه به رانندگان دیگر به شما امکانی می‌دهد تا در مواقع خطر عملکرد بهتری داشته باشید. اما این فقط ماشین‌ها نیستند که باید حواستان به آنها باشد! هنگام رانندگی در جاده‌هایی که احتمال تردد حیوانات وجود دارد و یا ممکن است محصلین از آن عبور کنند باید توجه بیشتری به رانندگی داشته باشید.
در چنین جاده‌هایی باید با سرعت ایمن برانید و اگر حیوانی را در مسیر مشاهده کردید باید فاصله خود را با آن حفظ کنید تا دچار وحشت نشود و حتی اگر لازم شد ماشین خود را در گوشه خیابان متوقف کنید تا او بتواند مسیرش را طی کند. انجام چنین کاری به حفظ ایمنی شما و حیوانات کمک بسیار زیادی خواهد کرد. همچنین به یاد داشته باشید که هنگام رانندگی در هوای بارانی نیز باید با سرعت ایمن برانید و فاصله مناسب را از دیگر رانندگان حفظ نمایید تا خطر تصادفات را کاهش دهید.
8- در هنگام رانندگی از گفتگوهای استرس زا و تنش زا خودداری کنید
گاهی اوقات ممکن است نگاهتان کاملا به جاده باشد اما ذهنتان به حدی آشفته و پریشان باشد که اصلا نتوانید جاده را ببینید! رانندگی با چنین حالی می‌تواند بسیار خطرناک باشد، زیرا اگر مانعی در مقابل شما ظاهر شود، توانایی به موقع واکنش نشان دادن را نخواهید داشت.
برای جلوگیری از چنین اتفاقی، هر زمانی که احساس کردید ذهنتان آشفته شده و تمرکز ندارید ماشین را در جایی امن پارک کرده و اندکی صبر کنید. همچنین اگر همراهی در ماشین دارید که ناگهان با سخنانش احساس استرس و پریشانی را در شما به وجود آورد، در حین رانندگی با او بحث نکنید، ماشین را پارک کنید و به ادامه بحث با او بپردازید.
9- از ایمن بودن مکان حیوانات خانگی و کودکان اطمینان حاصل کنید
کودکان و حیوانات درک کاملی از وقایع ندارند و نمی‌توان به راحتی آنها را کنترل کرد. برای آن که مجبور نشوید در حال رانندگی مدام چشمتان به فرزند یا حیوان خانگیتان باشد، پیش از شروع حرکت، جای ایمنی برای آنها در نظر بگیرید. می‌توانید از صندلی‌های نگهدارنده مخصوص کودکان استفاده کنید و اگر کودکتان به اندازه کافی بزرگ است کمربند ایمنی او را ببندید. حیوانات خانگی را نیز می‌توانید در قفس‌های مخصوص قرار دهید. با انجام این کار دیگر نمی‌توانند حواس شما را حین رانندگی پرت کنند و خواهید توانست با تمرکز بیشتری رانندگی کنید.
بیشتر بخوانید: چرا تمرکز ندارم ؟! + راهکارهایی برای حل مشکل عدم تمرکز
10- خوراکی و اسباب بازی‌ها را در دسترس قرار دهید
کودکان معمولا خودشان را با تنقلات و اسباب بازی سرگرم می‌کنند و اگر آنها را در دسترس آنها قرار ندهید، بی‌قرار خواهند شد. برای آن که جلوی این مشکل را بگیرید بهترین کار این است که چنین چیزهایی را در دسترس آنها قرار دهید. در این صورت نه حواس شما برای رسیدگی به کودکان پرت خواهد شد و نه کودکتان هر بار مجبور می‌شود که کمربند خود را باز کند و حواس شما را پرت کند.
11- لیست پخش خود را آماده کنید
بدترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که در هنگام رانندگی مشغول پیدا کردن یک آهنگ یا پادکست در تلفن همراه یا فلش خود شوید. پیش از آن که حرکت کنید لیست پخش خود را آماده کنید تا بتوانید با خیال راحت روی رانندگی متمرکز بمانید و زمان خود را برای پیدا کردن آهنگ تلف نکنید.
12- گوشی خود را روی حالت سکوت قرار دهید
طبق آمار حدود 52 درصد افراد در حین رانندگی تلفن همراه خود را چک می‌کنند. شنیدن صدای یک پیام از هر اپلیکیشنی که باشد می‌تواند بسیار وسوسه کننده باشد، چرا که باعث ترشح دوپامین شده و هیجان را بالا می‌برد. تلاش برای مقابله با این احساسات کار دشواری است، به همین دلیل اکثر افراد در حین رانندگی پیام‌های خود را چک می‌کنند.
عاقلانه‌ترین کار این است که هنگام رانندگی از تلفن همراه خود استفاده نکنید. اما اگر توانایی آن را ندارید که جلوی خودتان را بگیرید، می‌توانید زنگ پیام‌ها را بی صدا کنید یا حالت “بدون مزاحم را فعال کنید”! همچنین در صورتی که تلفن شما زنگ خورد و شک داشتید که اتفاق مهمی رخ داده است یا خیر، در جایی پارک کنید و سپس به تماس خود پاسخ دهید.
13- هنگام رانندگی از دیدن هر نوع فیلم و کلیپی خودداری کنید
مهمترین عضو هر راننده چشمان اوست. هر چقدر هم که راننده ماهری باشید، اگر این عضو مهم هنگام رانندگی مشغول کار دیگری باشد ممکن است هر اتفاقی رخ دهد. دلیل ندارد که در هنگام رانندگی فیلم نگاه کنید یا کلیپی که کنار دستتیان به شما نشان می‌دهد را ببینید. زمانی که ماشین متوقف است زمان کافی برای دیدن هر چیزی را دارید پس با جان خود و مسافران بازی نکنید.
راهکارهای افزایش تمرکز برای رانندگی
اگر با وجود رعایت کردن تمام نکات بالا باز هم احساس می‌کنید که تمرکز کافی برای رانندگی را ندارید، احتمالا به رعایت کردن نکات زیر نیاز دارید:
1. از محرک‌ها و داروها اجتناب کنید
درست است که محرک‌هایی مانند کافئین و شکر می‌توانند زمانی که احساس بی حالی می‌کنید، انرژی شما را افزایش دهند، اما همین محرک‌ها می‌توانند باعث کاهش تمرکز گردند. همچنین مصرف قرص‌هایی مانند پاراستامول که برای آرامش مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند باعث احساس خواب آلودگی شود. پس دقت داشته باشید که از مصرف داروهایی که هوشیاری شما را کاهش می‌دهد، پیش از رانندگی، خودداری کنید.
2. خواب کافی داشته باشید
ذهنی آرام که به اندازه کافی استراحت کرده است، به راحتی می‌تواند به مقابله با افکار مزاحم و حواس پرتی‌ها بپردازد. اگر خواب کافی و با کیفیتی داشته باشید، هوشیاری و سر زندگی شما افزایش پیدا می‌کند و راحت‌تر می‌توانید توجه خود را روی رانندگی بگذارید. دلیل آن هم این است که مغز زمانی که به اندازه کافی استراحت کرده باشد، می‌تواند با ظرفیت بالاتری کار کند. پس از این به بعد از برنامه منظم خواب خود غافل نشوید.
برای آگاهی از روش‌های داشتن خواب با کیفیت، به مقاله چطور بهتر بخوابیم؟ مراجعه کنید.
3. استرس خود را مدیریت کنید
اگر به تازگی رانندگی را شروع کرده باشید، کاملا طبیعی است که مقداری استرس داشته باشید و نگران اتفاقات ناگوار در هنگام رانندگی باشید. استرس تا اندازه‌ای می‌تواند به افزایش هوشیاری و تمرکز شما در حین رانندگی کمک کند، با این حال اگر میزان آن بیش از حد باشد، می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد و تمرکز شما را از بین ببرد. به همین دلیل ضروری است که تکنیک‌های کنترل استرس را بلد باشید تا بتوانید خودتان را آرام کنید. پیشنهاد می‌کنم این مقاله‌ها را مطالعه کرده و از آنها کمک بگیرید:
4. رژیم غذایی خود را کنترل کنید
استفاده از غذاهای سبک و سالم می‌تواند توانایی تمرکز کردن را افزایش دهد. از طرف دیگر مصرف غذاها و تنقلات پرحجم و چرب، هضم غذا را با مشکل رو به رو می‌کند و می‌تواند باعث احساس ناراحتی و خستگی در هنگام رانندگی شود. مصرف چنین خوراکی‌هایی همچنین می‌تواند هوشیاری شما را کاهش داده و به شما احساس تنبلی بدهد. اگر نیاز دارید که قبل از رانندگی چیزی بخورید، موز می‌تواند انتخاب خوبی باشد، زیرا سبک و زودهضم است، می‌تواند انرژی شما را افزایش دهد و شما را برای مدت طولانی سیر نگه دارد.
ما در مقاله انواع خوراکی برای تمرکز حواس، لیستی از خوراکی‌های مناسب برای افزایش تمرکز را معرفی کرده‌ایم که برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.
5. پیش از رانندگی، تمرینات تمرکز انجام دهید
اگر نگران هستید که در حین رانندگی تمرکز خود را از دست بدهید، می‌توانید از تمرین های افزایش تمرکز مانند مدیتیشن کمک بگیرید. انجام مدیتیشن هدایت شده پیش از شروع رانندگی می‌تواند به افزایش آگاهی و تمرکز شما کمک بسیار زیادی کند. برای انجام این کار می‌توانید از شماره 100 تا یک به طور معکوس بشمارید و یا با مطالعه این مقاله تکنیک‌های اثرگذار مدیتیشن را امتحان کنید: مدیتیشن هدایت شده چیست؟
ما در مقاله چگونه تمرکز کنیم؟ راهکارهایی را برای افزایش تمرکز معرفی کرده‌ایم؛ برای اطلاع از راهکارها، به این مقاله مراجعه کنید.
دلایل نداشتن تمرکز هنگام رانندگی چیست؟
- خستگی: خواب ناکافی یا خستگی می‌تواند تمرکز را حین رانندگی کاهش دهد.
- استرس و اضطراب: فشارهای روحی یا نگرانی‌های روزمره جزء مهمترین دلایل هستند.
- حواس‌پرتی: فرد به‌دلیل صحبت کردن با سرنشین‌ها، صحبت کردن با تلفن همراه یا گوش دادن به موسیقی، دچار حواس‌پرتی می‌شود.
- شرایط جوی: برف، باران و مه از جمله مهمترین دلایل کاهش دید و تمرکز در رانندگی هستند.
- مشکلات پزشکی: برخی از مشکلات پزشکی مانند اختلالات خواب و داروهایی مثل زولپیدم می‌توانند باعث کاهش تمرکز حین رانندگی شوند.
- غذا و نوشیدنی: عدم مصرف مواد مغذی یا کم‌آبی بدن باعث کاهش انرژی و تمرکز در حین رانندگی می‌شود.
- عدم آشنایی با مسیر: زمانی که در مسیرهای ناشناخته رانندگی می‌کنید، ممکن است دچار سردرگمی شوید و تمرکز نداشته باشید.
- سر و صدای زیاد: ترافیک یا ایجاد سر و صدای مزاحم داخل خودرو مثل صحبت کردن سرنشین‌ها با صدای بلند، باعث کاهش تمرکز راننده حین رانندگی می‌شود.
- تغییرات ناگهانی: وجود موانع در مسیر یا تغییرات غیرمنتظره در جاده باعث کاهش تمرکز راننده می‌شوند.
- بی‌توجهی به علائم راهنمایی: نادیده گرفتن تابلوها و علائم رانندگی موجب کاهش تمرکز حین رانندگی می‌شود.
علائم عدم تمرکز هنگام رانندگی چیست؟
برای پاسخ به این سوال که چگونه در رانندگی تمرکز داشته باشیم؟ ابتدا باید علائم نداشتن تمرکز حین رانندگی را بشناسید که عبارت هستند از:
| علائم | توضیحات | شیوه مقابله |
| حواس‌پرتی | به جاده و محیط اطراف توجهی ندارید و به تلفن یا سایر سرنشین‌ها نگاه می‌کنید. | کاهش عوامل حواس‌پرتی مثل بی‌صدا کردن تلفن همراه |
| تاخیر در واکنش | در واکنش به تغییرات ناگهانی در ترافیک یا موانع، سرعت کمی دارید. | انجام تمرینات نیازمند به واکنش سریع مثل بازی‌های ویدیویی |
| فراموشی | مسیر را در طول سفر فراموش می‌کنید. | برنامه‌ریزی قبل از سفر و استفاده از یادآورهای تلفن همراه |
| حرکات ناگهانی | بدون دلیل واضح و به‌شکل ناگهانی در سرعت یا مسیر پیش رو، تغییر ایجاد می‌کنید. | تمرین رانندگی آرام و پایدار |
| خطاهای رانندگی | علائم راهنمایی و قوانین رانندگی را نادیده می‌گیرید. | مرور قوانین راهنمایی و رانندگی |
| خستگی | احساس خستگی یا خواب‌آلودگی می‌کنید که باعث کاهش تمرکز می‌شود. | خواب کافی قبل از رانندگی |
| توجه کم به جزئیات | به جزئیاتی مانند تغییرات جاده یا فاصله با دیگر خودروها توجهی ندارید. | انجام تمرینات تمرکز برای افزایش توجه |
| افزایش استرس | در حین رانندگی احساس استرس یا اضطراب دارید. | استفاده از تکنیک‌های رفع استرس مثل مدیتیشن یا تنفس عمیق |
| عدم توانایی در پیش بینی | نمی‌توانید تغییرات جاده یا رفتار دیگر راننده‌ها را پیش‌بینی کنید. | تمرین شبیه‌سازی رانندگی و تحلیل رفتار دیگر رانندگان |
| احساس گیجی | در مورد سیر یا شرایط رانندگی احساس گیجی می‌کنید. | بررسی مسیر قبل حرکت و استفاده از نقشه |
چگونه بر ترس خود از رانندگی کردن غلبه کنیم؟
تنها دانستن اینکه چگونه در رانندگی تمرکز داشته باشیم کافی نیست، چون گاهی ترس ما از رانندگی کردن باعث می‌شود که این کار را انجام ندهیم. در اینجا چند راهکار برای غلبه بر این ترس می‌گوییم:
- شناخت علت ترس: چه چیزی باعث ترس شما می‌شود؟ تصادف، عدم کنترل خودرو یا موضوعی مشابه؟ علت را کشف کنید.
- آموزش بیشتر: با یک مربی مجرب تمرین کنید و در کلاس‌های آموزشی بیشتر شرکت داشته باشید تا حرفه‌ای‌تر شوید.
- تمرین در محیط‌های آرام: در محیط‌های کم‌ترافیک و آرام رانندگی کنید تا به مرور این کار را یاد بگیرید.
- تدریجی پیش بروید: به‌مرور زمان و مسافت رانندگی را افزایش دهید تا به این کار عادت کنید.
کلام آخر
به یاد داشته باشید که شما به عنوان یک راننده فقط مسئول جان خودتان نیستید و جان سرنشین‌ها، سایر رانندگان، عابران پیاده و… نیز به شما بستگی دارد! به همین دلیل باید تمام توان خود را برای افزایش تمرکز در هنگام رانندگی به کار بگیرید. اگر سوال یا نظری دارید می‌توانید با ما در میان بگذارید.
منابع:
عالی و کاربردی
خوشحالم که مقاله براتون مفید بوده