چاکرا چیست؟ اعتبار سنجی چاکراها

نکته:در این مقاله ابتدا به طور کامل به شما توضیح می‌دهم که چاکرا چیست، از کجا آمده، چه تاریخچه‌ای دارد و برای چه استفاده می‌شود؟ سپس در بخش مهم‌تر، به شما می‌گویم که علم در مورد چاکرا چه می‌گوید و آیا آن را تایید کرده یا نه. پس لطفا تا انتهای این مقاله همراه من باشید.

چاکرا چیست؟ به چه دردی می‌خورد؟

چاکرا یا چاکراها در واقع به نقاط انرژی اشاره می‌کند که گفته می‌شود در بدن همه انسان‌ها و هر موجود زنده‌ای وجود دارد. در واقع کلمه چاکرا در زبان سانسکریت به معنی چرخ است و گفته شده چاکراها، چرخ‌هایی هستند که انرژی را در بدن می‌چرخانند.

اگر بخواهم به زبان ساده‌تر بگویم، تمامی هدف افرادی که به چاکراها باور دارند این است که طی یک‌سری تمرین‌های ذهنی و فیزیکی، این نقاط انرژی را باز کنند. به این ترتیب به مزایای زیادی از جمله سلامتی جسمی، روانی و عاطفی می‌رسند. در عین حال گفته می‌شود در صورت مسدود شدن چاکراها، فرد به بیماری‌های مختلفی مبتلا خواهد شد. دقت کنید، بر اساس گفته‌ها هر چاکرا یک‌سری وظیفه داشته و در صورت نامتعادل شدنش، در انجام وظایفش به مشکل می‌خورد!

• بیشتر بخوانید: آیا چاکراها خطرناکند؟
• بیشتر بخوانید: امواج مغزی چیست و کدامند؟
• بیشتر بخوانید: آموزش قدم به قدم مدیتیشن تبتی

مثلا ممکن است عدم تعادل در یک چاکرا باعث افسردگی یا حتی بر عکسش، بی‌باکی زیاد و انجام کارهای احمقانه شود! در ادامه مقاله به انواع چاکراها و وظایف هر کدام هم اشاره می‌کنم. نکته مهم اینجاست که بنابر گفته‌ها، هر چاکرا تمرینات مخصوص به خودش را دارد که با انجامش، آن را به تعادل می‌رسانید یا اصطلاحا بازش می‌کنید.

کمی در چاکراها عمیق‌تر شویم

خب، اجازه بدهید به سراغ منابع دیگر در مورد چاکراها رفته و عمیق‌تر در موردشان صحبت کنیم. ببینید، چاکراها در واقع بخشی از باورهای آیین هندوئیسم است. بر اساس گفته منابع این آیین، ما انسان‌ها به‌شکل همزمان در 2 بُعد زندگی می‌کنیم. یکی بعد فیزیکی یا همان بدن و دیگری بعد بعد روانی، عاطفی یا ذهنی که به آن بدن لطیف (sukshma sarira) هم گفته می‌شود. باور بر این است که بدن ظریف از انرژی و بدن جسمانی از جِرم تشکیل شده. در ادامه گفته می‌شود که روان با بدن همیشه در تعامل بوده و کاملا بر هم تاثیر دارند.

یکی از باورهای مهم این آیین این است که بدن ظریف یا همان روحی، از یک‌سری کانال‌های انرژی به اسم نادی (nadi) تشکیل و این کانال‌ها به کمک گره‌هایی که همان چاکراها هستند، به هم اتصال دارند. نکته اینجاست که در منابع مختلف در مورد تعداد چاکراها باورهای متفاوتی وجود دارد. تا جایی که حتی گفته می‌شود در بدن ظریف هر فرد تا 88000 چاکرا وجود دارد! البته این تعداد مربوط به چاکراهای فرعی بوده و چاکراهای اصلی کم‌تر هستند. بعضی منابع تعداد چاکراهای اصلی را 4، 5 و تا 8 عدد دانسته‌اند.

چاکراها کجا قرار گرفته‌اند؟

همه منابع، حتی آنهایی که با هم بر سر تعداد چاکراها اختلاف دارند، به این موضوع اشاره کرده‌اند که چاکراها در امتداد ستون فقرات و نخاع انسان، از پایین تا بالای سر قرار گرفته‌اند. این چاکراها توسط کانال‌های عمودی بهم متصل شده‌اند.

انواع چاکرا کدامند؟

در ادامه می‌خواهم به سراغ انواع چاکرا رفته و آنها را به شما معرفی کنم. همانطور که گفتم در مورد تعداد چاکراها صحبت‌های زیادی شده. بنابراین ممکن است در دیگر منابع، نام‌های دیگری برای این‌ها بخوانید.

1_ چاکرای ریشه یا Root chakra

چاکرای ریشه یا Muladhara در پایه ستون فقرات بدن انسان قرار گرفته. بر اساس منابع، این چاکرا مسئول امنیت و احساس ثبات شماست. یعنی اگر تعادل آن بر هم بریزد، با مشکلاتی مثل افسردگی روبرو می‌شوید.

2_ چاکرای خاجی یا Sacral chakra

چاکرای خاجی که با اسم Svadhisthana هم شناخته می‌شود، در زیر ناف انسان قرار گرفته. مسئولیت این چاکرا، انرژی جنسی و همینطور خلاقیت است. علاوه بر این گفته می‌شود این چاکرا به نحوه برقرار کردن ارتباط با دیگران و همینطور احساسات‌تان هم ارتباط دارد.

3_ چاکرای شبکه خورشیدی یا Solar plexus chakra

چاکرای شبکه خورشیدی یا Manipura در بخش معده شماست! این چاکرا به عنوان مسئول اعتماد به نفس و علاوه بر آن، عزت نفس شناخته شده. همینطور این چاکرا روی کنترل کردن زندگی‌تان تاثیر دارد.

4_ چاکرای قلب یا Heart chakra

چاکرای قلب یا Anahata در نزدیکی قلب قرار گرفته. همانطور که احتمالا حدس زدید، گفته می‌شود این چاکرا با توانایی ما در دوست داشتن دیگران، همدلی، شفقت و… ارتباط دارد.

5_ چاکرای گلو یا Throat chakra

چاکرای گلو یا Vishuddha همان چاکرایی است که گفته شده روی توانایی ما در بیان، گفتگو و ارتباط کلامی تاثیر می‌گذارد.

6_ چاکرای چشم سوم یا Third eye chakra

این عملا از معروف‌ترین چاکراها است! این چاکرا که با اسم Ajna هم شناخته می‌شود، در میان چشم‌ها قرار گرفته و به مسائلی مثل شهود، تخیل و… ارتباط دارد.

7_ چاکرای تاج یا Crown chakra

چاکرای تاج یا همان Sahasrara در بالای سر انسان است. این چاکرا به ارتباط معنوی مربوط است! ارتباط معنوی که با خودتان، دیگران و البته جهان هستی دارید. علاوه بر این گفته می‌شود چاکرای تاج به هدف زندگی شما هم ارتباط دارد.

• بیشتر بخوانید: معایب مدیتیشن طبق تحقیقات

اگر چاکرا مسدود یا نامتعادل شود، چه خواهد شد؟

وب سایت healthline در یکی از مقالاتش درباره اینکه چاکرا چیست، به سراغ یکی از متخصصان این حوزه رفته و در مورد نتایج بسته بودن چاکراها از او سوال کرده. این فرد که با اسم دایان مالاسپینا (Diane Malaspina) شناخته می‌شود، در جواب اینطور گفته:

((بهتر است به جای بسته بودن چاکراها، از واژه نامتعادل بودن استفاده کنیم. در واقع نامتعادل بودن چاکرا یعنی اینکه جریان انرژی در یکی یا چند تا از چاکراها کم یا بسیار زیاد باشد و این موضوع اثراتی خواهد داشت. مثلا وقتی انرژی در چاکرای اول که در مورد امنیت است کاهش پیدا کند، احتمال دارد فرد دچار اضطراب یا حتی افسردگی شود. در همین حال زیاد شدن انرژی در آن می‌توانید خودش را با رفتارهایی مثل عدم احتیاط نشان بدهد.))

چاکراهای بسته و رابط‌شان با سلامتی!

در ادامه گفتگوی بالا، دایان می‌گوید وقتی یک چاکرا تعادل نداشته باشد، می‌تواند بر قسمت‌های مختلف بدن که در نزدیکی آن چاکرا است، تاثیر بگذارد. این تاثیر ممکن است روی اندام‌ها، استخوان‌ها، مفاصل، بافت‌ها و… بدن باشد. علاوه بر این، چاکراها می‌توانند روی روان ما هم تاثیر داشته و باعث ایجاد عدم تعادل روانی شوند. یعنی مشکلاتی مثل افزایش خشم، غم و ناراحتی، ترس یا عدم توانایی در تصمیم‌گیری.

چه چیزی باعث می‌شود چاکرا بسته شود؟

در مورد این سوال، پاسخ‌های مختلفی وجود دارد. اما بیشتر جواب‌ها به این اشاره می‌کنند که رفتارهای خود انسان مثل عادت‌های شخصی، خوردن غذاهای ناسالم، رفتارهای خود تخریبی، وضعیت بدنی نامناسب و… باعث می‌شود این عدم تعادل به وجود بیاید.

چطور چاکراها را باز کنیم؟ آموزش باز کردن انواع چاکرا

همانطور که بالاتر هم گفتم، برای باز کردن چاکراها یک‌سری تمرین وجود داشته و البته باز کردن هر کدام از آنها تمرین‌های خاص خودش را هم دارد. تمرین‌هایی مثل انجام تکنیک‌های یوگا، تمرین‌های تنفسی، افزایش جریان انرژی در بدن و حتی مدیتیشن. (مقاله مدیتیشن چیست را بخوانید.)

نکته: در این بخش از مقاله، به تکنیک های باز کردن چاکراها اشاره می‌کنم. اما به هیچ عنوان، تاکید می‌کنم که به هیچ عنوان آرامیا وجود چیزی به اسم چاکرا یا علمی بودنش را تایید نمی‌کند! برای اطلاعات بیشتر حتما بخش بعدی مقاله را هم بخوانید. منبع این بخش از مقاله، سایت healthline است.

1_ باز کردن چاکرای ریشه

برای باز کردن چاکرای ریشه، اصولا از حرکاتی در یوگا استفاده می‌شود که تعادلی باشند. مثلا حرکتی با اسم ژست درختی انتخاب خوبی است.

2_ باز کردن چاکرای خاجی

گفته شده که چاکرای خاجی با ناحیه تناسلی انسان در ارتباط است. برای باز کردن این چاکرا از ژست‌هایی استفاده می‌شود که کف لگن یا همان جایگاه چاکرای خاجی را قوی می‌کند. مثلا حالت مارمولک یا حالت کبوتر.

3_ باز کردن چاکرای شبکه خورشیدی

گفته شده چاکرای شبکه خورشیدی، مسئول آتش انسان است. (!) برای باز کردن این چاکرا اصولا به سراغ ژست‌هایی می‌روند که روی شکم انسان تاثیر دارد. مثل ژست قایق یا مثلث.

4_ باز کردن چاکرای قلب

گفته می‌شود که چاکرای قلب، اتصال‌دهنده یا نقطه اتصال چاکراهای پایینی و بالایی است. این چاکرا روی عشق ورزیدن و همینطور ایجاد روابط تاثیر دارد. برای باز کردن چاکرای قلب از تمرین‌هایی مثل حالت شتر یا چرخ استفاده می‌شود. همینطور حالت گاو یا جنگجوی فروتن هم انتخاب‌های بعدی هستند.

5_ باز کردن چاکرای گلو

بالاتر هم گفتم که می‌گویند چاکرای گلو، مرکز ارتباطات انسان است. حتی گفته‌اند باز کردن این چاکرا باعث بهبود فن بیان می‌شود! در هر حال، برای باز کردنش انجام حرکاتی مثل ماهی و گاوآهن پیشنهاد شده.

6_ باز کردن چاکرای چشم سوم

این یکی، عملا معروف‌ترین و جنجالی‌ترین چاکرا محسوب می‌شود! برای باز کردن چشم سوم از تمرین‌ها و ژست‌هایی استفاده می‌شود که بالاتنه و پایین تنه انسان را به هم نزدیک می‌کند. مثلا ژیست اوتاناسانا برای این مورد استفاده می‌شوند.

7_ باز کردن چاکرای تاج

خب به آخرین چاکرا رسیدیم! گفته شده که چاکرای تاج به ارتباط شما با خود برترتان (!) می‌پردازد. شاواسانا یا ژست جسد، تمرینی است که برای باز کردن این چاکرا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چه چیز‌هایی باعث بسته شدن چاکرا‌ها می‌شود؟

به نقل از وب‌سایت Thejoywithin، چاکرا‌ها می‌توانند به‌واسطه نگه‌داشتن چیز‌هایی که باید برای تکامل خود ر‌ها کنیم، مسدود می‌شوند که از جمله آنها می‌توان به احساسات سرکوب‌شده یا ترس‌ها اشاره کرد.

وب‌سایت Wikihow توضیحات دقیق‌تری درباره عواملی که باعث مسدودشدن چاکراه‌ها می‌شوند، می‌دهد:

• اگر احساس ترس یا اضطراب دارید، ممکن است چاکرای ریشه شما مسدود شود.
• در صورت کمبود خلاقیت ممکن است چاکرای خاجی شما مسدود شود.
• اگر به خود شک دارید، ممکن است چاکرای شبکه خورشیدی شما مسدود شود.
• اگر مشکلی در رابطه دارید، ممکن است چاکرای قلب شما مسدود شود.
• اگر برای برقراری ارتباط مشکل دارید، ممکن است چاکرای گلوی شما مسدود شود.
• اگر احساس کمبود شهود دارید، ممکن است چاکرای چشم سوم شما مسدود شود.
• اگر در تلاش برای یافتن هدف هستید، ممکن است چاکرای تاج شما مسدود شود.

آیا چاکراها علمی هستند؟

خب، تا اینجا فهمیدیم که چاکرا به چه معناست و به زبان ساده، چاکرا چیه. حالا اجازه بدهید به سراغ بخش دوم مقاله رفته و ببینیم که آیا دنیای علم چاکراها را تایید می‌کند؟ آیا چاکرا حقیقت دارد؟

بله و نه!

اگر بخواهم یک جواب سطحی بدهم که البته خیلی از مقالات وب فارسی و حتی انگلیسی هم به چنین جوابی بسنده کرده‌اند، بله! خیلی از متخصصان و حتی پزشکان هستند که به یک‌سری از دلایل به عنوان نشانه واقعی بودن چاکراها اشاره کرده و سعی کرده‌اند آن‌ها را تایید کنند. اما اگر بخواهید به جواب واقعی برسید؛ نه!

در واقع چاکراها را به هیچ عنوان حتی با استناد به دلایلی که بعضی از طرفداران آن ذکر می‌کنند، نمی‌توان علمی دانست! در این بین یک انجمن غیر انتفاعی آمریکایی با اسم Edinburgh Skeptics که سعی در گسترش تفکر انتقادی و تعقل دارد، جمله خوبی در این مورد عنوان کرده:

هیچ مدرک علمی وجود ندارد که بتواند وجود و واقعی بودن چاکراها را ثابت کند. حتی شواهدی که پزشکان و متخصصان به آنها برای تایید چاکرا استناد می‌کنند، اغلب بسیار متزلزل هستند!

پس چاکرا دروغ است؟

ببینید، ذهن ما آدم‌ها خیلی دوست دارد در جواب هر سوالی به یک جواب قطعی برسد. این در حالی است که ما در یک دنیای مملو از عدم قطعیت‌ها زندگی می‌کنیم! جایی که نمی‌دانیم آیا تلاش‌مان برای قبول شدن در فلان رشته در نهایت جواب می‌دهد یا نه، نمی‌دانیم آیا قطعا با خوردن این دارو یا استفاده از این روش درمان می‌شویم یا نه و هزاران عدم قطعیت دیگر.

پس الان عادی است که من و شما بخواهیم به یک جواب بله و خیر قطعی در مورد چاکراها برسیم. اما باید در نظر بگیرید: ((وقتی می‌گوییم چیزی غیر علمی است، الزاما آن را رد نمی‌کنیم. صرفا می‌گوییم علم نمی‌تواند واقعی بودن آن را تایید کند.))

مثل اینکه من الان به شما بگویم تمام هستی ما روی شاخ یک گاو است! حالا شما بگویید آن را ثابت کن، اما بگویم نه خب حتی ماهوارهای ما تا هزاران سال دیگر نمی‌توانند آنقدر از زمین دور شوند که از این گاو عکس بگیرند!

در واقع اینجا علم نمی‌تواند این گفته را رد کند، اما در عین حال نمی‌تواند آن را هم تایید کند چون تا امروز چنین تکنولوژی که من گفتم به وجود نیامده. بنابراین چنین ادعایی یک ادعای غیر علمی است.

حالا نکته مهم اینجاست که اگر بخواهیم چیز غیر علمی مثل چاکراها را باور کنیم، باید ادعای بودن دنیا روی شاخ گاو، وجود هم‌زاد و هزاران چیز دیگر را هم به راحتی بپذیریم! به همین دلیل هم در جوامع معتبر به گفته‌های غیر علمی اعتباری تعلق نمی‌گیرد.

اما من تاثیر چاکراها را دیدم!

باز یادآوری کنم، من به هیچ عنوان نگفتم چاکراها دروغند، اما خب به هیچ عنوان هم نمی‌توان الزاما گفت آن‌ها درستند یا علمی محسوب می‌شوند. در این شرایط بعضی‌ها می‌گویند: ((خب من خودم تاثیری که چاکراها روی زندگی‌ام داشتند را دیدم! از وقتی روی باز شدن چاکراها کار می‌کنم، ده‌ها مورد از مشکلاتم مثل استرس، بدن درد و… ام بهبود پیدا کرده‌اند. پس با استناد به همین موضوع، چاکراها هم درست هستند!))

در جواب این موضوع، باید از چیزهایی به اسم هم‌زمانی صحبت کنم که باعث می‌شود متوجه نشوید این تاثیرات واقعا نتیجه باز شدن چاکراهاست یا چیز دیگر! در ادامه بهتر متوجه منظورم می‌شوید.

اشتباهات شناختی، هم‌زمانی؛ مدیتیشن و یوگا یا چاکرا؟!

ببینید، بیشتر از 70 سال است که علم، تاثیرات مثبت مدیتیشن، ذهن آگاهی و یوگا بر بدن و ذهن انسان را ثابت کرده. همانطور که در مقالاتی مثل یوگا چیست، فواید مدیتیشن، فواید ذهن آگاهی و… با استناد به مقالات علمی گفتم، به طور کلی این تمرینات می‌تواند باعث ایجاد اثراتی مثل کاهش استرس، افزایش کنترل روی احساسات و… شوند.

حالا نکته اینجاست که اغلب تمرین‌های لازم برای باز کردن چاکراها، همین تمرینات مدیتیشن و یوگاست. این موضوع باعث می‌شود سلامتی حاصل از آن‌ها را پای وجود داشتن و واقعی بودن چاکراها بگذارید.

کلام آخر

خب به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله ابتدا فهمیدیم که چاکرا چیست و به چه معناست؟ چاکرا چه کاربردی دارد؟ و با انواع چاکراها هم آشنا شدیم. در آخر هم این موضوع را بررسی کردیم که آیا واقعا چاکراها علمی هستند یا نه؟ در انتها اگر سوال و نظری داشتید در بخش نظرات منتظر شما هستم.

منابع:

• yogauonline
• coacharya
• osu
• wikipedia
• healthline