اغلب افراد به محض اینکه با مشکل بی خوابی روبرو می‌شوند، به عنوان اولین راهکار به سراغ قرص خواب یا همان داروهای بی خوابی میروند؛ بدون اینکه بدانند چه چیزی در انتظارشان است! در این مقاله ابتدا با انواع این داروها و عوارض‌شان آشنا شده و سپس به طور علمی این موضوع را بررسی میکنیم که آیا مصرف آنها انتخاب خوبی برای از بین بردن بی خوابی است یا نه. با من همراه باشید.
قرص خواب، انواع قرص خواب کدام است؟
ویدیو نادیا انتخابی، روانشناس بالینی آرامیا در مورد قرص و داروی خواب:
همین حالا برای یک بار هم که شده با کمک مدیتیشن خواب، سعی کنید بر مشکل بی خوابی بدون نیاز به دارو غلبه کرده و به خواب بروید.
در ادامه رایج‌ترین داروهای خواب آور که در بازار وجود دارد را به شما معرفی می‌کنم. البته پیشنهاد می‌کنم تا قبل از خواندن متن کامل مقاله، اقدام به خرید آنها نکنید.
کدام قرص خواب برای من مناسب است؟
آیا مشکل در به خواب رفتن دارید؟ این داروها مناسب هستند:
- Daridorexant (Quviviq) (وابستگی دارد)
- Eszopiclone (Lunesta) (وابستگی دارد)
- Lemborexant (Dayvigo) (وابستگی دارد)
- Ramelteon (Rozerem) (وابستگی ندارد)
- Suvorexant (Belsomra) (وابستگی دارد)
- Temazepam (Restoril) (وابستگی دارد)
- Triazolam (Halcion) (وابستگی دارد)
- Zaleplon (Sonata) (وابستگی دارد)
- Zolpidem (Ambien, Edluar, Zolpimist) (وابستگی دارد)
- Zolpidem extended release (Ambien CR) (وابستگی دارد)
آیا مشکلِ در خواب ماندن دارید؟ (یعنی مشکل این است که حین خواب، از خواب می‌پرید.) این داروها مناسب هستند:
- Daridorexant (Quviviq) (وابستگی دارد)
- Doxepin (Silenor) (وابستگی ندارد)
- Eszopiclone (Lunesta) (وابستگی دارد)
- Lemborexant (Dayvigo) (وابستگی دارد)
- Suvorexant (Belsomra) (وابستگی دارد)
- Temazepam (Restoril) (وابستگی دارد)
- Zolpidem (Ambien, Edluar, Zolpimist) (وابستگی دارد)
- Zolpidem extended release (Ambien CR) (وابستگی دارد)
نکته مهم: بالاتر صرفا به این اشاره کردم که آیا این قرص های خواب وابستگی دارند یا نه و صحبت از عوارض نبود. در واقع همه این قرص های خواب عوارض دارند و در ادامه در مورد عوارض‌شان هم صحبت می‌کنم.
- منبع: mayoclinic
داروهای بدون نسخه
دیفن هیدرامین یا همان diphenhydramine یکی از انواع خواب آورهایی است که در دنیای پزشکی استفاده می‌شود. اغلب قرص‌هایی که حاوی دیفن هیدرامین هستند، به عنوان داروهای بی خوابی مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته دقت کنید، علاوه بر عوارضی مثل دوبینی، خشک شدن دهان، یبوست و… این دارو عارضه اختلال حرکتی را هم برای بعضی افراد به همراه دارد که باعث زمین خوردن می‌شود. با توجه به همین، بهتر است افراد مسن از مصرف آن خودداری کنند.
علاوه بر ماده بالا، ماده دیگری با اسم دوکسیلامین یا همان Doxylamine وجود دارد که دقیقا مثل دیفن هیدرامین، نوعی از از آنتی هیستامین محسوب می‌شود. متاسفانه این دارو هم عوارضی مشابه با داروی قبلی داشته و به همین دلیل بهتر است افراد مسن از مصرفش خودداری کنند.
داروهای با نسخه
اصولا داروهای خواب آوری که حتما باید خریدشان با نسخه پزشک انجام شود، آن‌دسته از داروهایی هستند که با کاهش هوشیاری مغز، به انسان احساس آرامش و خواب‌آلودگی القا می‌کنند. اغلب این داروها عوارضی مثل مشکلات حافظه و حتی مشکلات رفتاری حین خواب مثل راه رفتن و… دارند. از جمله آنها به این شرح هستند:
- Lunesta
- Sonata
- Zolpimist
- Temazepam
- Triazolam
- Lorazepam
- Oxazepam
- Alprazolam
کدام قرص خواب برای من بهتر است؟
اگر به دنبال یک جواب تخصصی برای این سوال هستید که واقعا کدام قرص خواب برای شما مناسب است، باید جوابش را از پزشک بگیرید. اما یک نکته مهم هم وجود دارد: ممکن است اصلا مشکل بی خوابی شما بدون نیاز به قرص خواب قابل حل باشد!
برای اینکه از این موضوع اطمینان پیدا کنید، ابتدا به مقاله دلایل بی خوابی بروید و مطمئن شوید که یک اشتباه کوچک یا مسئله قابل حل باعث بی‌خوابی‌تان نشده باشد. مثلا ممکن است مصرف کافئین در زمان نامناسب، مصرف زیاد نیکوتین، مصرف الکل، بهم ریختن چرخه خواب بدن و… باعث مشکل بی خوابی شده و خودتان از آن بی‌خبر باشید.
بعد از آن برای از بین بردن مشکل مورد نظر، به سراغ مقاله درمان بی خوابی بروید. در این مقاله تعداد زیادی راهکار وجود دارد که ممکن است اجرای آنها به طور کلی مشکل بی‌خوابی‌تان را حل کند.
آیا مصرف قرص خواب می‌تواند وابستگی ایجاد کند؟
اصولا اگر برای درمان بی خوابی خودتان به یک پزشک خواب متخصص یا یک روانپزشک مراجعه کرده و زیر نظر او دارو مصرف کنید، احتمال وابستگی‌تان به داروها کمتر است. اما در مقابل طبق گفته‌های دکتر مینا سفید فرد متخصص اعصاب و روان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی جهرم، متاسفانه مصرف سرخود داروهای بی خوابی مثل
- آلپرازولام،
- لورازپام،
- و کلونازپام
مخصوصا در درازمدت، به احتمال زیاد وابستگی جسمی و ذهنی به آنها ایجاد می‌کند. خانم دکتر سفید فرد در مورد این موضوع گفته‌اند: ((امکان دارد فرد ابتدا به‌شکل سرخود و به دور از نظر پزشک، نیم میلی‌گرم از یک داروی خواب را مصرف کند. اما در ادامه او متوجه می‌شود که مصرف این مقدار از دارو برایش کافی نیست و میل شدیدی به افزایش آن پیدا خواهد کرد. به این ترتیب به یک معتاد داروهای بی‌خوابی تبدیل خواهد شد.))
آیا قرص خواب موثر است؟
وب سایت clevelandclinic در مورد این سوال که آیا قرص خواب موثر است یا نه؟ اینطور پاسخ داده:
مطالعات می‌گویند که قرص های خواب آور برای بهبود استراحت شبانه خیلی اثربخش و مفید نیستند. در واقع آنهایی که از قرص خواب استفاده می‌کنند بین 8 الی 20 دقیقه زودتر به خواب میروند. به طور کلی هم این داروها باید برای استفاده کوتاه‌مدت تجویز شوند. مثلا اگر یک رویداد استرس‌زای بزرگ را تجربه کرده‌اید و به خاطرش بی خوابی دارید، ممکن است این داروها برای مدتی تجویز شود.
آیا قرص های خواب آور عوارضی هم دارند؟
خب راستش را بخواهید در دنیای طب نوین، کمتر دارویی را پیدا می‌کنید که عوارضی نداشته باشد. اما در مورد داروهای خواب آور شرایط کمی خطرناک‌تر است چراکه این داروها بعضا به اشتباه در دراز مدت مصرف شده و ممکن است عوارض بدی به جای بگذارند.
مثلا اغلب داروهای بی خوابی در صورتی‌که به‌شکل بلندمدت و به دور از نظر پزشک مصرف شوند، می‌توانند به معده، کبد و همینطور کلیه شما آسیب بزنند. علاوه بر این، پزشکان می‌گویند مصرف این داروها در دوز و جزئیات اشتباه، حتی ممکن است باعث مشکلات تنفسی و… شود!
- بیشتر بخوانید: چطور بهتر بخوابیم
- بیشتر بخوانید: خواب خوب و راحت
متاسفانه عوارض به این‌ها ختم نمی‌شود! علاوه بر موارد بالا ممکن است مصرف طولانی این قرص‌ها شما را با مشکل بی‌خوابی روبرو کرده و در مقابل عدم مصرف و دوری از آنها به‌شکل ناگهانی، باعث ایجاد تشنج شود.
عوارض قرص خواب چیست؟
بر اساس گفته وب سایت معتبر mayoclinic، به طور خلاصه عوارض قرص های خواب به این شرح هستند:
- سرگیجه یا احساس سبک بودن سر
- زمین خوردن در اثر سرگیجه
- سردرد
- اسهال
- حالت تهوع
- دچار خواب یا خواب‌آلودگیِ طولانی شدن
- واکنش آلرژیک شدید
- دچار خواب‌آلودگی شدن حین انجام کارهای حساسی مثل مثل رانندگی
- دچار تغییرات فکری و رفتاری شدن!
- دچار توهم، بی‌قراری، مشکلات حافظه و افکار خودکشی شدن
- روبرو شدن با مشکلات حافظه
آیا نیازی به مراجعه به متخصص داریم؟!
بله، حتما اگر مشکل خواب برای‌تان به شدت مشکل‌ساز شده باید به سراغ متخصصان بروید. اما چه متخصصی؟ در بهترین حالت ممکن باید برای درمان مشکل‌تان به سراغ کلینیک های خواب بروید که لیستی از آنها را در مقاله کلینیک خواب در اختیارتان قرار دادم. در درجه دوم هم روانشناس و روانپزشک متخصص در این حوزه ممکن است بتوانند کمک‌تان کنند.
ملاحظات مصرف قرص خواب
همانطور که بالاتر هم چند بار گفته شد، اهمیت زیادی دارد که برای مصرف قرص خواب از یک متخصص کمک بگیرید و سرخود و بدون نسخه آنها را مصرف نکنید. علاوه بر این، چند نکته مهم دیگر هم وجود دارد:
- اگر باردار هستید یا اگر به فرزندتان شیر می‌دهید، باید حسابی مراقب مصرف قرص خواب باشید و حتما با متخصص خودتان هم صحبت کنید.
- اگر مسن هستید یا نیاز به قرص خواب برای یکی از اطرافیان مسن خودتان دارید، باید مراقب باشید چون ممکن است خواب آلودگی قرص خواب باعث زمین خوردن و آسیب دیدن‌شان شود. به همین دلیل حتی ممکن است متخصص دوز کمتری از دارو را برای افراد مسن تجویز کند.
- اگر مشکلات سلامتی دیگری مثل بیماری‌های کلیوی، فشار خون پایین، مشکلات قلبی و سابقه تشنج دارید، مصرف قرص خواب برای شما کمی خطرناک است و حتما باید قبل از مصرف، با متخصص خودتان صحبت کنید.
- اگر در حال حاضر دارو یا قرصی مصرف می‌کنید، حتما با متخصص خودتان صحبت کنید تا مطمئن شوید قرص خواب با قرص‌های قبلی شما تداخلی ندارند.
- اگر در حال ترک اعتیاد هستید، ممکن است مصرف بعضی از این قرص‌ها برای‌تان مشکل‌ساز شود.
کلام آخر
دوستان عزیز یک بار دیگر هم از شما می‌خواهم درمان های بدون داروی بی خوابی را امتحان کنید. یکی از بهترین این درمان‌ها، استفاده از مدیتیشن است. اگر علاقه به انجام این کار دارید، یا وارد مقاله مدیتیشن آرامش شوید یا اپلیکیشن آرامیا را دانلود کنید. خب به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله با انواع قرص خواب با نسخه و قرص های خواب آور بدون نسخه آشنا شدیم. در نهایت اگر سوال و نظری دارید در بخش نظرات منتظر شما هستم.
سلام اگه میشه قویترین قرص خواب را بگید ممنون
سلام دوست عزیز
ما مجاز به این کار نیستیم متاسفانه
اما پیشنهاد میکنیم قبل از قرص خواب کمی سعی کنید از تکنیک های درمان خواب کمک بگیرید.