اول از همه بیایید ببینیم که سرترالین چیست؟ زُلُفْت و آسِنْتْرا، نام‌های تجاری همان داروی ضد افسردگی سرترالین است. این دارو از گروه مهارکننده‌های بازجذب سروتونین است که از آن برای درمان انواع اختلالات افسردگی و اضطرابی و… استفاده می‌شود. این داروها به افزایش سطح سروتونین کمک می‌کنند و افزایش آن‌هم باعث می‌شود احساس اضطراب و افسردگی در فرد کاهش پیدا کند.
اما بعد از همه این‌ها، مشکل واقعی بسیاری از مصرف کنندگان، رابطه داروهای ضد افسردگی از جمله سرترالین با بی خوابی است! با توجه به اهمیت زیاد خواب مناسب در عملکرد روزانه و البته خلق و خو، این مقاله را همراه من باشید تا همه چیز را در مورد بی خوابی سرترالین و درمان آن به شما توضیح بدهم.
عوارض سرترالین چیست؟ بی خوابی و زلفت
حتی در بهترین حالت و مصرف طبق دستور، Zoloft می‌تواند عوارض جانبی زیادی برای فرد ایجاد کند. عوارضی مثل:
- حالت تهوع
- سرگیجه
- تعریق
- خشکی دهان
- ناراحتی معده
- اسهال
- از دست دادن اشتها
- و مشکل خواب (منبع)
البته گاها این عوارض بیشتر شده و ممکن است شما را با مشکلات دیگری مثل گرفتگی یا ضعف عضلانی، کاهش علاقه به رابطه جنسی، کاهش وزن، لرزش، ضربان قلب نامنظم، مدفوع خونی و مشکلات بینایی هم روبرو کند! علاوه بر این‌ها، در بعضی موارد نادر، احتمال دارد فرد به دلیل افزایش سطح سروتونین بدن با افزایش شدید فعالیت سلول‌های عصبی روبرو شده و علائم دیگری مثل گیجی، گشاد شدن مردمک چشم، حالت تهوع و استفراغ، نگرانی و بی‌قراری، تعریق زیاد، از دست دادن کنترل عضلات و حتی در شرایط بدتر، تشنج و بیهوشی را تجربه کند. (منبع)
به همین دلیل است که اصولا روانپزشکان فقط وقتی مطمئن باشند فواید داروی ضد افسردگی از خطرات آن بیشتر است، برای شما تجویزش می‌کند.
ویدیو: قرص خواب، مزایا و معایب!
- سخنران: نادیا انتخابی، روانشناس بالینی آرامیا
- همچنین ببینید: آهنگ خواب
آیا سرترالین خواب آور است؟
به طور کلی سرترالین به عنوان یک داروی خواب آور شناخته نمی‌شود. اما بعضی افراد گزارش داده‌اند که بعد از مصرف آن دچار احساس خواب می‌شوند و به همین دلیل بعضی روانپزشکان آن را برای بهبود خواب افراد تجویز می‌کنند. بنابراین ممکن شما با مصرفش دچار خواب آلودگی شده و از طرفی امکان دارد که بعد از خوردن آن دچار مشکلات خواب و بی خوابی هم بشوید! چراکه مشکلات خواب یکی از عوارض این قرص است. در ضمن بعد از قطع ناگهانی و سرخود سرترالین هم ممکن است با مشکلات خواب روبرو شوید.
بی خوابی و سرترالین (آسنترا)
خب به سراغ اصل مطلب برویم. ببینید، بی خوابی یکی از عوارض سرترالین است. البته نکته اینجاست که بی خوابی نه که فقط مختص این قرص باشد، که اغلب مهارکننده‌های بازجذب سروتونین یا همان SSRI ها فرد را با بی خوابی روبرو می‌کنند. چرا؟
این داروهای ضد افسردگی در واقع سعی می‌کنند در تولید مواد شیمیایی مغز برای افزایش سروتونین تاثیر بگذارند و همین موضوع باعث می‌شود چرخه خواب و ریتم شبانه‌روزی بدن تحت تاثیر قرار بگیرد. دقت کنید، همه افرادی که این دارو را مصرف می‌کنند با بی خوابی روبرو نمی‌شوند.
همینطور بی خوابی که افراد در اثر مصرف سرترالین تجربه می‌کنند، گاها کوتاه‌مدت بوده و بعد از گذشت کمی، بهبود پیدا می‌کند. اما خب بعضی دیگر هم روی دیگر عوارض را دیده و با بی خوابی بلند مدت، یعنی بین 1 ماه الی 1 سال روبرو می‌شوند. اگر برای شما هم این‌چنین است بهتر است به سراغ متخصص روانپزشک رفته و از او بخواهید فکری به حال این مشکل‌تان کند.
- بیشتر بخوانید: بی خوابی عصبی چیست؟
آیا بعد از مشاهده بی خوابی سرترالین را مصرف نکنیم؟
همانطور که به شدت توصیه می‌کنیم از مصرف سرخود داروهای افسردگی خودداری کنید، پیشنهاد می‌کنیم قطع مصرف آن را هم با نظر پزشک انجام بدهید. مخصوصا که خود افسردگی می‌تواند برای بسیاری از افراد باعث بی خوابی شود. بنابراین نه سرخود به سراغ مصرف آن بروید و نه وقتی پزشک تجویزش کرد، از مصرفش خودداری کنید.
درمان بی خوابی سرترالین یا همان زلفت یا آسنترا
همانطور که گفتم، بعد از مشاهده بی خوابی در اثر مصرف داروی سرترالین، باید به متخصص روانپزشک مراجعه کنید. اما در عین حال، یک‌سری راهکار هم وجود دارد که ممکن است انجامش به بهبود مشکل بی خوابی‌تان کمک کند.
1_ ورزش روزانه
منابع می‌گویند ورزش نه‌تنها در کاهش علائم بی خوابی موثر است، که می‌تواند باعث کاهش اضطراب و افسردگی هم بشود. در واقع فعالیت بدنی ترشح اندورفین، دوپامین و سروتونین در بدن شما را بیشتر می‌کند. این دلیلی است که باعث می‌شود هم اضطراب‌تان کمتر شده و هم خلق و خوی‌تان بهبود پیدا کند.
البته دقت کنید، همانطور که در مقاله درمان بی خوابی هم گفتم، ورزش کردن نزدیک خواب ممکن است باعث شود انرژی‌تان بالا رفته و هنگام خوابیدن به مشکل بخورید. بنابراین بهتر است طوری زمان‌بندی کنید که ورزش و خواب‌تان چند ساعت فاصله داشته باشد.
2_ یک روتین داشته باشید
یکی دیگر از راهکارهای درمان بی خوابی سرترالین، این است که یک روتین شبانه داشته باشیم. این روتین و کارهای منظم ممکن است باعث شود بدن به مرور به خواب در یک زمان مشخص عادت کند. حالا چه کنیم؟
- قبل از خواب یک کار آرامش‌بخش مثل مدیتیشن انجام بدهید،
- قبل از خواب کتاب بخوانید تا ذهن‌تان خسته شود،
- دوش آب گرم کوتاهی داشته باشید،
- 1 ساعت قبل از خواب از نور آبی تلفن همراه و رایانه دور شوید،
- سعی کنید در یک زمان مشخص به تخت بروید،
- حتی اگر نمی‌توانید شب‌ها در زمان مشخص بخوابید، صبح‌ها در یک زمان مشخص بیدار شوید.
نکته: حتما با پزشک‌تان صحبت کرده و اگر اجازه داد، مصرف داروی افسردگی‌تان را به صبح‌ها موکول کنید.
3_ رفتارهای ناسالم را از خودتان دور کنید
بعضی رفتارهای ناسالم وجود دارد که باعث تشدید بی خوابی شما می‌شود. پس تا جای ممکن از آن‌ها دور باشید:
- حداقل از عصر به بعد کافئین مصرف نکنید،
- از مصرف مواد مخدر و الکل دوری کنید،
- به دلیل وجود نیکوتین، تا جای ممکن مصرف سیگار را کاهش بدهید،
- شب‌ها غذای سنگین نخورید.
4_ مدیتیشن کنید
قبلا در مقالاتی مثل فواید مدیتیشن و تاثیر مدیتیشن بر بی خوابی با استناد به مقالات علمی، در مورد تاثیری که این تمرین روی بهبود خواب و البته کاهش استرس دارد، صحبت کردم. با توجه به این، پیشنهاد می‌کنم حداقل شب‌ها قبل از خواب یک مدیتیشن 10 دقیقه‌ای تجربه کنید. همینطور اگر توانستید طی روز هم یک مدیتیشن 10 دقیقه‌ای داشته باشید چون باعث می‌شود سریع‌تر ذهن‌تان به ذهن آگاهی عادت کرده و استرس‌تان کم شود. اگر نمی‌دانید مدیتیشن چیست، کافی است به یک مکان آرام رفته و با صوت راهنما و آرامش‌بخش پایین مدیتیشن کنید:
در ضمن این یکی از صوت‌های دوره مدیتیشن آرامش در اپ آرامیا بود.
کلام آخر
خب به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله سعی کردم به زبان ساده دلیل بی خوابی سرترالین و نحوه درمان آن را به شما توضیح بدهم. در آخر اگر سوال و نظری داشتید در بخش نظرات منتظر شما هستم.
منابع:
آزمون خواب رایگان همراه با پاسخ از روانشناس آرامیا
آزمون پایین کمتر از 3 دقیقه از زمان شما را می‌گیرد. به محض پاسخ به 10 سوالِ آزمون، نتیجه تست خواب به شما نمایش داده می‌شود و راهکارهایی از روانشناس بالینی آرامیا دریافت می‌کنید.
