MBCT یا شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، توسط درمانگرانی به اسم‌های زیندل سگال (Zindel Seg) و مارک ویلیامز (Mark Williams) و جان تیزدیل (John Teasdale) ساخته‌شد. در واقع ایده اصلی این روش درمانی، از MBSR ایده گرفته شده! چه؟ در ادامه توضیح میدهم.
mbct چیست و چه ارتباطی با MBSR دارد؟؟
اول باید بفهمیم ذهن آگاهی چیست؟ منظور از ذهن آگاهی، این است که بدون درگیر افکار مربوط به گذشته و آینده شدن و بدون قضاوت کردن افکار، به شکل هدفمند و خودخواسته، تمرکزتان در همین لحظه حال باشد، همه چیز از جمله صداها، تصاویر، بوها و… را تجربه کنید. اصولا برای افزایش مهارت ذهن آگاهی، از تمرین‌هایی مثل مدیتیشن کمک گرفته می‌شود.
حوالی سال 1970، دکتر جان کابات بعد از چند بار انجام تمرین مدیتیشن به کمک دوستان هندی خودش، اقدام به انجام چند تحقیق علمی روی مدیتیشن کرد. بعد از این متوجه شد مدیتیشن می‌تواند به شدت روی کاهش استرس انسان تاثیر مثبت بگذارد.
چند سال بعد دکتر کابات زین یک کلینیک در دانشگاه ماساچوست راه اندازی و در این کلینیک، یک برنامه 8 هفته‌ای تشکیل شده از تمرین‌هایی مثل مدیتیشن را برگزار کرد. این برنامه با اسم MBSR (کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی) شناخته شد که طی آن به کاهش استرس افراد کمک زیادی می‌شود. تا امروز بیشتر از 20 هزار نفر از این تمرین برای کاهش استرس کمک گرفته‌اند! برای اطلاعات بیشتر در مورد این دوره، به صفحه دوره mbsr بروید.
حالا به سراغ MBCT برویم. در واقع درمانگرانی که بالاتر از آنها صحبت کردم، به دنبال ساخت یک روشِ درمانی روانشناسی بودند و به این ایده رسیدند که اگر روش‌شان را با MBSR ترکیب کنند، بازدهی بیشتری خواهد داشت. به این ترتیب MBCT به وجود آمد. یک روش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی! (منبع)
- بیشتر بخوانید: ذهن آگاهی به زبان ساده
MBCT مخفف چیست؟
شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی! این دقیقا معنی و مخفف MBCT است. این روش درمانی مخصوصا برای افرادی که دچار اختلالات روانی هستند، کاربرد داشته و بسیاری از متخصصان و روانشناسان استفاده از آن را به این عزیزان پیشنهاد می‌کنند.
و در این روش درمانی، ایده‌های شناخت درمانی (CT) با شیوه‌ها و نگرش‌های مراقبه‌ای مبتنی بر پرورش ذهن آگاهی (Mindfulness) ترکیب می‌شوند. هدف درونی این کار در آشنایی با حالت‌های ذهنی است که اغلب نشانه‌های اختلالات خلقی است. درحالی‌که طی آن به طور هم‌زمان هم افراد یاد می‌گیرند رابطه جدیدی باحالت‌های ذهنی‌شان ایجاد کنند.
- بیشتر بخوانید: مدیتیشن چیست؟
- بیشتر بخوانید: فواید مدیتیشن
فواید شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی یا mbct چیست؟
سلامت روان بخش مهمی از سلامتی و تندرستی است. یادگیری نحوه کنار آمدن با شرایط فعلی به روشی سالم می‌تواند به خودتان، خانواده‌تان و جامعه‌تان کمک کند و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی یکی از روش‌های طبیعی است که می‌تواند در این مسیر به شما کمک کند.
نشان داده شده است که MBCT و سایر تمرین‌های مراقبه‌ای باعث کاهش اضطراب، افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه PTSD، کاهش استرس و کاهش سطح هورمون “کورتیزول” شده و برای همه سنین مفید هستند.
استفاده از روش درمانی MBCT می‌تواند تأثیر عمیقی در طرز فکر و تندرستی شما داشته باشد و این کار با خارج شدن بیشتر از ذهن‌تان و برقراری ارتباط بیشتر با دنیای اطراف‌تان اتفاق می‌افتد.
به گفته‌ی بارتلت (پژوهشگر): پس از استفاده از این روش، بسیاری از مراجعین احساس تسکین علائمی که داشتند را گزارش کرده‌اند.
پس به طور خلاصه MBCT باعث:
- درمان استرس و اضطراب
- اختلالات اضطرابی
- “اختلال اضطراب پس از حادثه”
- افسردگی
- دو قطبی
- احساس ناخوشی و بدبختی
- و… است. (منبع)
روش انجام mbct چیست؟
دقت کنید دوستان، خود تکنیک MBCT اصولا زیر نظر پزشک یا به کمک راهنمایی‌های او انجام می‌شود. اما خب می‌توانید با انجام تمرین‌هایی مثل مدیتیشن و یوگا و دیگر تمرین های ذهن آگاهی، به بسیاری از مزایای MBCT برسید. (اگر دوست داشتید صفحه دوره mbsr را ببینید..)
در هر حال، این روش درمانی به‌عنوان یک برنامه درمان گروهی هفتگی طی هشت هفته انجام می‌شود. هر جلسه هفتگی به مدت دو ساعت زمان می‌برد و همچنین برای انجام تکالیف خانگی ۴۵ دقیقه برای شش روز در هفته زمان لازم است.
برای تمرین در خانه، شرکت‌کنندگان به صوت‌های ضبط‌شده گوش می‌دهند و مراقبه ذهن آگاهی را تمرین می‌کنند. افرادی که تحت درمان هستند نیز با تکنیکی به نام تنفس سه‌دقیقه‌ای آشنا می‌شوند. این تکنیک شرکت‌کنندگان را تشویق می‌کند تا تمرین رسمی ذهن آگاهی را در زندگی روزمره خود بگنجانند.
برخی از تکنیک‌های مراقبه مانند، مراقبه تنفس، مراقبه‌های به‌صورت نشسته، مراقبه‌های اسکن بدن، مراقبه‌های در حال حرکت و یوگا ممکن است به بهبود و پرورش ذهن آگاهی افراد کمک کنند.
در MBCT، به افرادی که تحت درمان هستند همچنین مفاهیم شناختی مانند ارتباط بین افکار و احساسات آموزش داده می‌شود و همچنین آنها اغلب این فرصت را دارند که درک عمیق‌تری از افسردگی داشته باشند.
کلام آخر
خب به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله ابتدا فهمیدیم که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی یا MBCT چیست و چه فایده و کارکردی دارد؟ همینطور با تاریخچه آن آشنا شدیم. در آخر اگر سوال و نظری دارید در بخش نظرات منتظر شما عزیزان هستم.
منبع:
