مشکلات بی خوابی به تنهایی انرژی و انگیزه انسان را کاهش می‌دهند، حالا اگر این مشکلات در اثر تنگی نفس حین خواب باشد، احتمالا فرد را علاوه بر دیگر مسائل، با استرس چند برابری روبرو می‌کند! پس اگر شما هم با مشکلات تنفسی حین خواب روبرو هستید، این مقاله را بخوانید.
تنگی نفس چیست؟
زمانی‌که بدن شما نتواند به اندازه مورد نیاز به خون‌تان اکسیژن برساند، با تنگی نفس روبرو می‌شوید. در این شرایط امکان دارد ریه‌های‌تان در پردازش اکسیژن به مشکل خورده یا اصلا قلب‌تان نتوانسته باشد که خون را به طور کامل پمپاژ کند. در ادامه انواع تنگی نفس رایج حین خواب را به شما معرفی می‌کنم:
1_ تنگی نفس حمله‌ای شبانه یا PND
PND وضعیتی است که در آن فرد به ناگهان با تند تند نفس زدن، از خواب بیدار می‌شود. این مشکل که به طور ناگهانی حین خواب رخ می‌دهد، می‌تواند باعث شود فرد اضطراب و استرس زیادی را تجربه کند. اصولا بعد از اینکه فرد با PND روبرو شد و به حالت نشسته درآمد، مشکلش بهبود پیدا می‌کند.
- همچنین ببینید: آهنگ خواب آور
2_ راست‌دمی یا Orthopnea
کلمه بالا که در زبان ما به راست‌دمی ترجمه می‌شود در واقع از 2 واژه یونانی گرفته شده. واژه “اورتو” به معنی راست یا عمودی و “پنه” به معنی نفس کشیدن. در واقع این وضعیت، به زمانی اشاره می‌کند که به طور کلی نفس کشیدن در حین دراز کشیدن برای‌تان سخته شده ولی وقتی می‌نشینید، شرایط بهبود پیدا می‌کند.
3_ آپنه خواب
آپنه خواب یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که حتی به عنوان یک دلیل بی خوابی شناخته می‌شود. در این مشکل، فرد حین خواب با وقفه تنفسی روبرو شده و ممکن است این وقفه تا جایی باشد که او را بیدار کند. آپنه خواب ممکن است باعث PND شود اما برعکس نه.
آیا تنگی نفس حین خواب یا دراز کشیدن خطرناک است؟
بله! اگر مدتی است که تنگی نفس عادی یا حین خواب را تجربه می‌کنید، تا جایی‌که حین دراز کشیدن نمی‌توانید به درستی نفس بکشید، به سراغ پزشک بروید. همینطور اگر نشانه‌های پایین را داشتید، باید به سرعت یک پزشک را ببینید:
- خس خس کردن سینه،
- صدای بلند حین نفس کشیدن،
- سفید یا آبی شدن لب و انگشتان،
- تورم در پاها
- و… .
تنگی نفس حین شب، چرا؟
تنگی نفس در شب صرفا یک دلیل ندارد و بیماری‌های مختلفی ممکن است باعث آن شده باشد. اگر بیشتر از 1 ماه است که با این مشکل روبرو هستید، می‌توان گفت شما تنگی نفس مزمن دارید.
طبق یک مقاله منتشر شده در سایت معتبر American Family Physician، حدود 85 درصد از تنگی نفس‌های مزمن به سلامت ریه‌ها، قلب یا روان مربوط است! (منبع) در ادامه رایج‌ترین دلایل این مشکل را بررسی می‌کنیم:
1_ آسم
آسم بیماری و مشکلی است که از التهاب در ریه‌های شما ریشه می‌گیرد. این مشکل می‌تواند باعث شود شب‌ها مشکلات تنفسی زیادی را تجربه کنید. در ضمن بدانید که امکان دارد مشکل ریفلاکس معده یا همان GRED، آسم را به وجود آورده باشد.
2_ آمبولی ریه
آمبولی ریه، مشکلی است که در اثر لخته شدن خون در ریه به وجود می‌آید. امکان دارد در صورت ابتلا به این مشکل، با نشانه‌هایی مثل درد قفسه سینه و سرفه روبرو شوید.
3_ بیماری انسدادی مزمن ریه یا COPD
این بیماری، باعث می‌شود راه‌های هوایی، باریک یا مسدود شده و عملا نفس کشیدن برای فرد سخت شود. از جمله علائم COPD، خس خس سینه، سرفه کردن، به وجود آمدن خلط و احساس سفتی در قفسه سینه است. (سیگار و بودن در معرض مواد شیمیایی از جمله دلایل ابتلا به این بیماری است.)
4_ ذات‌الریه
ویروس، باکتری و قارچ از جمله چیزهایی هستند که ممکن است باعث شوند شما به ذات‌الریه مبتلا شوید. ذات‌الریه، عملا ریه‌های انسان را ملتهب می‌کند. علائم این بیماری گاها شبیه به آنفولانزا بوده و با سرفه و خستگی و درد قفسه سینه هم همراه است. اگر همراه با تنگی نفس و سرفه درجه تب‌تان هم بالا رفت، احتمال ابتلا به این بیماری را بیشتر بدانید.
5_ نارسایی قلبی
عدم توانایی قلب در پمپاژ کامل خون به بدن یکی دیگر از دلایل به وجود آمدن تنگی نفس و همینطور تنگی نفس حین خواب است. خود نارسایی قلبی ممکن است به دلایلی مثل دیابت، مصرف دارو، سیگار کشیدن، بالا بودن فشار خون، مصرف غذاهای نامناسب، چاقی و… به وجود بیاید.
- بیشتر بخوانید: بی خوابی زنان
- بیشتر بخوانید: اختلال خواب
6_ آلرژی
در بعضی افراد، آلرژی دلیل اصلی تنگی نفس شب است. در واقع احتمال دارد مواد حساسیت‌زایی مثل گرد و غبار، کپک، شوره حیوانات خانگی و… در محیط خواب‌تان وجود داشته باشد که آلرژی‌تان را تحریک کرده و باعث مشکلات تنفسی شود. در ضمن احتمال دارد اگر در منطقه سرسبزی هستید، گرده گل‌ها باعث تحریک آلرژی‌تان شده باشد.
7_ اضطراب
در مقاله درمان بی خوابی هم به این موضوع اشاره کردم که به طور کلی استرس و اضطراب با مشکلات خواب رابطه زیادی دارند. در مورد تنگی نفس، اضطراب می‌تواند حتی باعث شود دچار “حمله پانیک” شوید! اگر زیاد با مشکلات اضطراب روبرو هستید، حتما در روز حداقل یک بار از صوت های مدیتیشن برای کاهش استرس کمک بگیرید:
درمان تنگی نفس شب و حین خواب
همانطور که بالاتر هم متوجه شدید، موضوعات زیادی می‌تواند باعث ابتلای شما به مشکلات تنفسی شبانه شده باشد. با توجه به این موضوع درمان یکسانی برای این موضوع وجود ندارد و در قدم اول باید از یک پزشک متخصص برای پیدا کردن دلیل اصلی کمک بگیرید.
با این حال چند راهکار کاربردی جهت داشتن خوابی راحت برای افراد مبتلا به مشکلات تنگی نفس حین خواب را در اینجا لیست می‌کنیم:
- دمای اتاق را روی 18 درجه سانتی‌گراد تنظیم کنید؛ تهویه مناسب باعث خواب راحت‌تر می‌شود.
- حداقل 2 تا 3 ساعت قبل از خواب، شام میل کنید تا مطمئن شوید تا زمان خواب غذا هضم می‌شود.
- سیگارکشیدن و مصرف بیش‌از‌اندازه کافئین را کاهش دهید.
- قبل از خواب، از استفاده از تلفن همراه یا حتی تماشای تلویزیون اجتناب کنید.
- ورزش‌کردن در طی روز پیشنهاد می‌شود. حداقل در طی روز یک پیاده‌روی 30 دقیقه‌ای انجام دهید تا اکسیژن بیشتری به مغز برسد و هورمون اندروفین ترشح شود؛ این هورمون به خواب باکیفیت کمک می‌کند.
- تمرینات تنفسی انجام دهید. این تمرینات باید متناسب با نوع مشکل تنفسی شما باشند؛ بنابراین قبل از انجام هر کدام، ابتدا با یک پزشک حرفه‌ای مشورت کنید.
- در صورت داشتن بیماری سینوسی یا گرفتگی بینی، زیر نظر پزشک از اسپری بینی و نوار تنفسی استفاده کنید.
- از دارو‌های درمانی (زیر نظر پزشک) مثل استازولامید، تئوفیلین و دارو‌های آرام‌بخش استفاده کنید؛ این دارو‌ها برای درمان آپنه خواب مناسب هستند.
کلام آخر
خب به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله ابتدا با موضوع تنگی نفس در شب، آشنا شدیم. سپس به سراغ انواع مشکلات تنفسی حین خواب و دلایلش رفتیم. در آخر اگر سوال و نظری دارید در بخش نظرات منتظر شما عزیزان هستم.
منابع:
آزمون خواب رایگان همراه با پاسخ از روانشناس آرامیا
آزمون پایین کمتر از 3 دقیقه از زمان شما را می‌گیرد. به محض پاسخ به 10 سوالِ آزمون، نتیجه تست خواب به شما نمایش داده می‌شود و راهکارهایی از روانشناس بالینی آرامیا دریافت می‌کنید.
