قبل از اینکه در مورد نحوه درمان اختلال پانیک و مدت‌زمان درمانش توضیح بدهم، باید از 2 نکته صحبت کنم. اول از همه، اینکه تجربه کردن حمله پنیک به معنی دچار اختلالِ آن بودن نیست! در واقع ممکن است شما هر از گاهی با پنیک روبرو شوید اما اختلال پنیک نداشته باشید. پس اگر این حملات باعث نشده زندگی‌تان با اختلال روبرو شود، احتمالا اختلال پنیک ندارید.
در درجه دوم هم اینکه به طور کلی در روانشناسی توصیه می‌شود که هیچ گاه به خودتان برچسب نزنید! این یعنی صرفا با خواندن چند نشانه حملات پنیک، نمی‌توانید سریع بگویید من به این اختلال دچارم. این موضوع تاثیر خیلی خوبی روی شما ندارد. بنابراین تشخیص دقیق را باید به متخصص بسپارید. در حال حاضر برای تشخیص اختلال پنیک از این روش‌ها استفاده می‌شود:
- معاینه فیزیکی کامل،
- آزمایش خون برای بررسی تیروئید و آزمایشات قلبی مثل نوار قلب،
- بررسی دقیق ترس‌ها، نگرانی‌ها، علائمی که تجربه می‌کنید، مشکلات و موقعیت‌هایی که از آنها اجتناب می‌کنید و البته سابقه خانوادگی پنیک توسط روانشناس یا روانپزشک.
مهم‌ترین نشانه های اختلال هراس چیست؟!
همانطور که بالاتر گفتم، هر کسی که دچار حملات پانیک می‌شود، الزاما به اختلال آن دچار نیست. برای تشخیص دقیق‌تر این اختلال، DSM-5 یا همان راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی نسخه پنجم، که توسط انجمن روان‌پزشکی آمریکا منتشر شده، این موارد را لیست کرده:
- بیشتر بخوانید: درمان نگرانی و مدیریت آن
- بیشتر بخوانید: یوگا ضد اضطراب
- به طور مداوم و البته غیر منتظره با حملات پنیک روبرو می‌شوید.
- به طور مداوم از اینکه مبادا دوباره دچار این حمله شوید، ترس دارید. (حداقل یک ماه بعد از آخرین حمله، این ترس همراه شما بوده.)
- داشتن ترس از عواقب یک حمله پنیک دیگر، مثل ترس از حمله قلبی، از دست دادن کنترل و… ممکن است باعث شود دوباره این حمله به شما دست بدهد.
- حملاتی که به شما دست می‌دهد، در واقع ناشی از مصرف مواد مخدر، مشکلات پزشکی دیگر، بیماری‌های روانی دیگر مثل فوبیای اجتماعی یا اختلال وسواس فکری نیست.
نکته مهم: دقت کنید، اگر گاهی حملات پنیک را تجربه می‌کنید ولی این حملات به اختلال تبدیل نشده، حتما باید مراقب آن باشید! چراکه عدم رسیدگی به آنها ممکن است باعث شود به اختلالش هم دچار شوید.
ویدیو: راهکارهای روانشناسی برای رفع استرس:
درمان اختلال پانیک
خب، به بخش اصلی مقاله رسیدیم. در ادامه ابتدا 2 درمان اصلی اختلال پانیک که توسط متخصص هدایت می‌شوند را به شما توضیح داده و سپس به یک‌سری درمان‌های مکمل هم اشاره خواهم کرد.
1_ روان درمانی برای اختلال پنیک
اولین انتخابی که برای درمان پنیک دارید، روان درمانی یا همان گفتار درمانی است. طی این درمان شما به کمک متخصص ابتدا این حملات عصبی را درک کرده و سپس می‌آموزید که چطور باید با آنها کنار بیایید. همینطور نوعی از روان درمانی که با اسم درمان شناختی رفتاری یا CBT شناخته شده، به شما کمک می‌کند که متوجه شوید علائم “اختلال پنیک” خطرناک نیستند و ترس‌تان را از آن کاهش بدهید. به این ترتیب با کاهش احساس ترسی که از این علائم دارید، دیگر کمتر نگران‌شان شده و کمتر در چرخه اضطراب آن می‌افتید. منظور همان چرخه‌ای است که از طرفی شما را از علائم ترسانده و از طرفی این ترس باعث افزایش استرس و در نتیجه افزایش احتمال پانیک می‌شود. در ادامه طی این درمان به مرور می‌توانید حتی با موقعیت‌هایی که تا امروز به خاطر ترس پنیک از آنها اجتناب کرده بودید، روبرو شوید.
2_ دارو درمانی برای اختلال پنیک
مسیر دیگری که ممکن است بر اساس نظر متخصص برای درمان اختلال هراس به سراغش بروید، دارودرمانی است. از جمله داروهایی که متخصص برای کاهش یا درمان مشکل شما تجویز می‌کند، اینها هستند:
_ مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)
این داروها معمولا به عنوان اولین انتخاب‌های روانپزشک برای درمان اختلال پانیک در نظر گرفته می‌شوند. در حال حاضر داروهای SSRI که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا یا همان FDA هم تایید شده و مناسب اختلال هراس هستند، به این شرح‌اند:
- فلوکستین (پروزاک)
- پاروکستین (پاکسیل، پکسوا)
- و سرترالین (زولوفت)
_ مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs)
اینها هم یک دسته دیگر از داروهای ضد افسردگی هستند. اصولا داروی ونلافاکسین (Effexor XR) از این دسته دارو برای اختلال پانیک در نظر گرفته می‌شود. این دارو مورد تایید FDA است.
_ بنزودیازپین‌ها
بنزودیازپین‌های داروهای آرامش‌بخش هستند. این داروها هم توسط FDA تایید شده و برای درمان اختلال پانیک مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور خاص داروهای آلپرازولام (زاناکس) و کلونازپام (کلونوپین) که زیرسته بنزودیازپین‌ها هستند برای این موضوع تجویز می‌شوند. البته با توجه به اینکه این دسته داروها ممکن است باعث وابستگی ذهنی یا حتی فیزیکی شوند، متخصص در اغلب مواقع آنها را به شکل کوتاه‌مدت تجویز کرده و اجازه مصرف بلندمدتش را نمی‌دهد.
نکته مهم: اصولا اینطور نیست که به محض مصرف دارو، اثربخشی آن را مشاهده کنید. حتی ممکن است بعضی از داروها برای شما اثربخشی زیادی نداشته و متخصص بعد از مدتی اقدام به تغییرشان کند. علاوه بر این، اگر بعد از مصرف با عوارض خاصی روبرو شدید، از بی‌خوابی گرفته تا درد و… این موضوع را به متخصص بگویید تا اگر نیاز بود، دارو را تغییر بدهد.
درمان اختلال پانیک چقدر زمان می‌برد؟
عزیزان، اینکه درمان این اختلال چقدر زمان ببرد به موضوعات مختلفی بستگی دارد:
- میزان وخامت شرایط شما،
- عوامل استرس‌زایی که در زندگی دارید،
- میزان توان شما در مدیریت استرس،
- تلاش‌تان برای درمان،
- اثربخشی روان درمانی یا دارودرمانی روی شما،
- و… .
اما بر اساس گفته منابع معتبر، در اغلب مواقع بعد از چند هفته متوجه می‌شوید که علائم پنیک کاهش پیدا کرده و بعد از چند ماه به طور کامل از بین می‌روند. البته بهتر است برای جلوگیری از بازگشت‌شان، جلسات روان درمانی را ادامه بدهید.
دیگر درمان‌های پانیک
در منابع علمی به دارودرمانی و روان درمانی به عنوان 2 روش درمانی اصلی پنیک اشاره می‌شود. اما علاوه بر اینها، یک‌سری تکنیک‌ها و راهکارها هم هستند که می‌توانند هم به کاهش علائم، هم به سرعت بهبودی و هم کاهش احتمال بازگشت آنها کمک کند. در ادامه آنها را به شما توضیح می‌دهم.
1_ یادگیری تکنیک‌های تنفسی
نادیا انتخابی، روانشناس آرامیا، مدتی پیش در اینستاگرام لایوی با موضوع درمان اختلال پنیک داشت. در این لایو نادیا به این موضوع اشاره کرد که تکنیک‌های تنفسی را اگر زمانی که احساس می‌کنید نزدیک به تجربه کردن حملات عصبی پنیک هستید امتحان کنید، به احتمال زیاد به خاطر اثر سریعی که این تمرین‌ها روی درمان استرس دارند، حمله را دفع می‌کنید. با توجه به این موضوع از این به بعد هر موقع احساس کردید حمله پانیک نزدیک به رخ دادن است به مدت 5 دقیقه یا بیشتر به این شکل نفس بکشید:
- 4 ثانیه دم،
- ثانیه مکث،
- 4 ثانیه بازدم،
- ثانیه مکث،
شمردن ثانیه‌های نفس کشیدن در این تمرین اهمیت زیادی دارد. در ضمن در اپلیکیشن آرامیا تمرین‌های تنفسی زیادی برای شما قرار گرفته که می‌توانید از آنها استفاده کنید.
2_ مدیتیشن برای پانیک
ویدیو: مدیتیشن چیست؟!
مقالات مرتبط: آهنگ آرامش بخش
مقالات مرتبط: آهنگ خواب
مدیتیشن به عنوان یکی از بهترین راهکارهای کاهش اضطراب و استرس، می‌تواند به شما کمک زیادی در بهبود نشانه‌های پنیک کند. در واقع همانطور که در مقاله تاثیر مدیتیشن بر استرس و با استناد به مقالات علمی گفتم، مدیتیشن با کاهش ترشح هورمون کورتیزول، با کاهش نشانه‌های استرس مثل ضربان قلب و با کاهش نشخوار فکری به شما کمک خواهد کرد. اگر نمی‌دانید مدیتیشن چیست، کافی است از این صوت راهنمای فارسی کمک بگیرید:
این صوت مربوط به دوره مدیتیشن آرامش در اپلیکیشن آرامیاست. اگر می‌خواهید از راهکارهای علمی مثل مدیتیشن، یوگا، دوره ریلکسیشن، پیلاتس و… برای کاهش استرس و اضطراب کمک بگیرید، حتما آرامیا را دانلود کنید.
3_ یوگا برای پانیک
در مقاله فواید یوگا به این موضوع اشاره کردم که تا الان تحقیقات مختلف، اثربخشی یوگا در افزایش آرامش و کاهش استرس را تایید کرده‌اند. بنابراین ثبت نام در یک کلاس یوگا انتخاب بسیار خوبی خواهد بود.
تمرینات یوگا شامل حرکات ورزشی، تکنیک‌های تنفسی و مدیتیشن هستند که روی سیستم عصبی تأثیر می‌گذارند و واکنش‌های استرسی بدن را کاهش می‌دهند.
در این جدول نحوه تأثیرگذاری یوگا برای پانیک را توضیح می‌دهیم:
| فعال‌سازی سیستم عصبی پاراسمپاتیک | فعال‌شدن بیش‌از‌اندازه سیستم عصبی سمپاتیک موجب حملات پانیک می‌شود. یوگا با تنفس عمیق و حرکات آرام، سیستم عصبی پاراسمپاتیک را فعال می‌کند و آرامش را به بدن باز می‌گرداند. |
| بهبود کنترل تنفس | حملات پانیک موجب تنفس سطحی می‌شود؛ اما یوگا با تکنیک‌هایی مثل تنفس دیافراگمی، می‌تواند باعث افزایش آرامش شود.
ما در مقاله تنفس دیافراگمی نیز روش‌های صحیح تنفس را آموزش می‌دهیم که برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید. |
| حملات پانیک موجب گرفتگی‌های عضلانی می‌شوند؛ اما یوگا باعث ریلکس‌شدن عضلات می‌شود.
برای کاهش تنش‌های عضلانی می‌توانید از ریلکسیشن جاکوبسن نیز استفاده کنید که ما در مقاله‌ای در مورد آن صحبت می‌کنیم. |
|
| تقویت تمرکز و ذهن آگاهی | در زمان پانیک دچار نگرانی‌های زیاد می‌شوید؛ اما با یوگا می‌توانید تمرکز خود را به لحظه حال بیاورید و افکار منفی را دور کنید.
ما در مقاله ذهن آگاهی در مورد اهمیت تمرکز بر لحظه حال بیشتر توضیح می‌دهیم که می‌توانید برای اطلاعات بیشتر به این مقاله مراجعه کنید. |
| بهبود کیفیت خواب | از عواقب حملات پانیک می‌توان به بی‌خوابی یا کابوس‌دیدن اشاره کرد؛ اما یوگا با تنظیم هورمون کورتیزول، به خواب عمیق و آرامش بیشتر شما کمک می‌کند.
شما همچنین می‌توانید برای بهبود کیفیت خواب به مقاله درمان بی خوابی مراجعه و از راهکارهای این مقاله استفاده کنید. |
شما می‌توانید روزانه 10 تا 20 دقیقه به‌خصوص صبح‌ها یا قبل از خواب برای درمان پانیک به تمرینات یوگا مشغول شوید.
پیشنهاد می‌دهیم که در مورد تأثیرات یوگا به مقاله یوگا برای کاهش استرس مراجعه کنید.
4_ ارتباطات
به طور کلی داشتن ارتباطات خوب به عنوان یکی از بهترین راهکارها برای بهبود سلامت روان، افزایش تاب‌آوری و کاهش استرس و اضطراب در نظر گرفته شده. منظور از ارتباطات خوب، ارتباط با افرادی است که شما را تحقیر نمی‌کنند، حمایت‌گر بوده و می‌توانید با آنها گفتگو کنید. همینطور ارتباطاتی که شما را به انجام کارهای مثبت سوق بدهند.
5_ دوری از عادات غذایی بد
در مقاله غذاهای استرس زا گفتم که روغن سرخ کردنی، غذاهای فرآوری‌شده و بسته‌بندی، غذاهایی که شکر افزوده دارند و… باعث افزایش استرس می‌شوند. علاوه بر اینها، مصرف الکل، مواد مخدر،کافئین زیاد و البته سیگار، باعث وخیم شدن شرایط اضطراب‌تان خواهند بود.
6_ ورزش مداوم
تا الان تحقیقات زیادی این موضوع را تایید کرده که ورزش مداوم می‌تواند به کاهش هورمون‌های استرس در بدن و به طور کلی کاهش اضطراب کمک کند. مخصوصا ورزش‌های هوازی و همینطور ورزش‌هایی که خاصیت ذهن آگاهی دارند، مثل یوگا و پیلاتس، در این مسیر اثربخشی زیادی خواهند داشت. به همین دلیل است که در آرامیا دوره پیلاتس و یوگا داریم.
7_ خواب کافی
در مقاله عوارض بی خوابی گفتم که کم خوابیدن یا داشتن خواب بد، از مسیرهای مختلف باعث می‌شود استرس و اضطراب‌تان افزایش پیدا کند. پس حتما اگر مشکلات خواب دارید به فکر درمان آن باشید. وگرنه ممکن است از طرفی خواب نامناسب‌تان باعث افزایش استرس و استرس‌تان باعث کاهش کیفیت خواب‌تان شود! این یعنی یک چرخه باطل و دائمی… .
بهترین دکتر برای درمان پانیک
بهترین پزشکان برای درمان پانیک عبارت هستند از:
1_ دکتر ناهید معماری
دکتر ماهید معماری با مدرک کارشناسی ارشد و 4 سال تجربه کاری می‌توانند به شما در درمان اختلال پانیک کمک کنند. ایشان در زمینه‌های دیگری مانند پرخاشگری، اختلالات خلقی کودک، زخم‌های روانی یا تروما‌ها، درمان عادت‌های اضطرابی مانند ناخن‌جویدن و فوبیا نیز فعالیت دارند.
لینک رزرو وقت از دکتر ناهید معماری
2_ دکتر مریم رشیدی ظفر
دکتر مریم رشیدی ظفر با مدرک دکتری و 12 سال تجربه کاری آماده هستند تا به شما در زمینه ر‌هایی از پانیک کمک کنند. ایشان در زمینه‌های مشابه مانند پرخاشگری، افسردگی، اضطراب، زخم‌های روانی یا تروما‌ها و فوبیا نیز جلسه‌های درمانی برگزار می‌کنند.
لینک رزرو وقت از دکتر مریم رشیدی ظفر
3_ دکتر محدثه هاشمی
دکتر محدثه هاشمی با مدرک کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی و 6 سال سابقه کاری در زمینه درمان پانیک فعالیت دارند. شما می‌توانید برای درمان استرس، پرخاشگری، افسردگی، اضطراب و جلسات CBT نیز از ایشان وقت رزرو مشاوره رزرو کنید.
لینک رزرو وقت از دکتر محدثه هاشمی
کلام آخر
خب به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله تمامی چیزی که باید در مورد درمان اختلال پنیک یا همان اختلال پانیک می‌دانستیم را یاد گرفتیم. در آخر اگر سوال و نظری دارید در بخش نظرات منتظر شما عزیزان هستم.
منبع:
آزمون استرس رایگان همراه با پاسخ از روانشناس آرامیا
آزمون پایین کمتر از 3 دقیقه از زمان شما را می‌گیرد. به محض پاسخ به 10 سوالِ آزمون، نتیجه تست استرس به شما نمایش داده می‌شود و راهکارهایی از روانشناس بالینی آرامیا دریافت می‌کنید.
