بر اساس مطالعه‌ای در وب‌سایت sciencedirect، تحقیقی روی 3730 زن در بازه سنی 18 تا 44 سال انجام شد که 17 درصد، یعنی 601 نفر از آن‌ها باردار بودند. محقق‌ها می‌خواستند متوجه شوند که زنان در این جامعه آماری چه میزان ویتامین C مصرف می‌کنند. در این تحقیق، حدود 40 درصد از زنان دچار کمبود ویتامین C بودند و نزدیک به 5 درصد هم کمبود شدید داشتند. در این جامعه، فقط 14 درصد از زنان مکمل ویتامین C مصرف می‌کردند. از آنجا که مصرف ویتامین سی در بارداری اهمیت زیادی دارد و افراد کمی به این موضوع توجه دارند، در این مقاله می‌خواهیم درباره اهمیت مصرف ویتامین C در بارداری صحبت کنیم.
اهمیت استفاده از ویتامین c در دوران بارداری چیست؟
از آنجا که بدن انسان خود قادر به تولید ویتامین c نیست پس نیاز دارد تا آن را از منابع بیرونی دریافت کند. این نیاز در شرایط بارداری تشدید می‌شود زیرا هم بدن مادر و هم بدن جنین به ویتامین سی نیاز دارد. مصرف ویتامین سی در بارداری از اهمیت‌های ویژه‌ای برای مادر و جنین برخوردار است؛ برای مثال:
- کمک به استحکام استخوان‌ها در مادر و جنین
- تقویت سیستم ایمنی و بهبود فرایند ترمیم زخم‌ها و بافت‌ها
- محافظت از سلول‌های بدن مادر و جنین با داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی
- کمک به استحکام و سلامت دندان‌های مادر
- کمک به تولید پروتئین ساختاری به نام کلاژن که عنصر سازنده غضروف، تاندون، استخوان و پوست است
- مصرف ویتامین c در بارداری با افزایش جذب آهن از کم خونی مادر جلوگیری کرده و به رشد بهتر جنین کمک می‌کند
- کمک به جنین برای جذب آهن از منابع غیر خونی، یعنی منابع گیاهی مانند اسفناج و نخود و ذخیره کردن آن برای 6 ماهه اول زندگی بعد از تولد
- کمک به کاهش ریزش مو در بارداری
- کاهش تاثیر منفی آلاینده‌ها و مواد شیمیایی دیگر مانند لوازم آرایشی بر مادر و جنین
- ویتامین ث بارداری از بروز پره اکلامپسی که نوعی فشار خون بالای مزمن است و می‌تواند منجر به سردرد و مشاهده پروتئین در ادرار شود، جلوگیری می‌کند
- کاهش احتمال سقط، زایمان زودرس و خونریزی شدید در هنگام زایمان
- کمک به رشد مغز کودک و پیشگیری از برخی اختلالات رشدی، شناختی، عصبی و زبانی
- حمایت از رشد صحیح سیستم عصبی کودک که مسئول هماهنگی عملکردهای مختلف بدن است
ویتامین C فواید زیادی در کاهش استرس نیز دارد. ما در مقاله «کدام ویتامین ها برای استرس خوب هستند؟» در مورد اهمیت استفاده از ویتامین C در کاهش استرس نیز صحبت کرده‌ایم که برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.
اپلیکیشن آرامیا، منبع دوره‌های مدیتیشن باکیفیت به زبان فارسی، دوره‌های یوگا، پیلاتس، ذهن آگاهی، ریلکسیشن و… است. برای دسترسی کامل به دوره مدیتیشن بارداری، از دکمه پایین کمک بگیرید:
- بیشتر بخوانید: ویتامین آ بارداری
- بیشتر بخوانید: مصرف ویتامین در بارداری
عوارض مصرف بیش از حد ویتامین c در بارداری چیست؟
همان‌طور که در بخش‌های قبل بیان کردیم دریافت میزان معین و مناسبی از ویتامین ث بارداری ضروری است و اهمیت بسیار زیادی برای مادر و جنین دارد اما مصرف بیش از اندازه تعیین شده نیز عوارض بسیاری به همراه دارد که در این بخش برخی از آنان را به اختصار نام می‌بریم:
- تیره شدن رنگ ادرار
- تکرر ادرار
- یبوست
- اسهال
- کاهش اشتها
- حالت تهوع و دل‌درد
- دردهای مفصلی و عضلانی
- زرد شدن رنگ پوست
- سردرد
- خستگی
- نامنظم شدن ضربان قلب
- تغییرات خلقی
- افزایش احتمال زایمان زودرس
- گرفتگی شکم، نفخ و گاز معده
- خستگی
- انسداد روده
- بثورات پوستی
- مشکلات خواب
- گرگرفتگی
- سنگ کلیه
- افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا در بارداری
- و…
لازم به ذکر است که برای آشنایی بیشتر با مباحث اقدامات قبل از بارداری و علائم ناباروری در مردان، می‌توانید به همین مقالات مراجعه کنید.
زنان باردار روزانه چه مقدار ویتامین c نیاز دارند؟
همان‌طور که بیان کردیم همه انسان‌ها در تمام مراحل زندگی خود به دریافت ویتامین سی از منابع مختلف نیاز دارند. در این بخش میزان نیاز خانم‌ها به ویتامین c را در مراحل مختلف زندگی بررسی می‌کنیم:
- خانم‌های غیر باردار زیر 19 سال روزانه 65 میلی گرم
- خانم‌های غیر باردار بالای 19 سال روزانه 75 میلی گرم
- خانم‌های باردار زیر 19 سال روزانه 80 میلی گرم
- خانم‌های باردار بالای 19 سال روزانه 85 میلی گرم
- خانم‌های شیرده زیر 19 سال روزانه 115 میلی گرم
- خانم‌های شیرده بالای 19 سال روزانه 120 میلی گرم
همان‌طور که مشاهده می‌کنید میزان نیاز بدن به ویتامین c با افزایش سن و در شرایط خاص بارداری و شیردهی افزایش پیدا می‌کند.
در ضمن، اگر تمایل به یادگیری عمیق‌تری درباره‌ی علائم بارداری و بارداری دوم دارید، پیشنهاد می‌کنیم این مطالب را بخوانید.
پیامدهای کمبود ویتامین c چیست؟
با نگاه کردن به فواید و اهمیت استفاده از ویتامین سی متوجه می‌شویم که کمبود ویتامین c عوارض متعددی را هم برای مادر و هم برای جنین به همراه خواهد داشت. برخی پیامدهای کمبود ویتامین c به اختصار عبارت‌اند از:
- احساس خستگی مزمن
- بیماری اسکوربوت که نوعی بیماری التهاب لثه بوده و با ضعیف کردن مویرگ‌های لثه، منجر به خونریزی‌های متعدد لثه نوزاد می‌شود
- کاهش سرعت بهبود زخم‌ها
- ایجاد کبودی در پوست
- خشک و زبر شدن پوست
- افزایش احتمال آسیب‌های مغزی جنین به خصوص در بخش حافظه
- تضعیف استخوان‌ها و دندان‌ها
- ریزش مو
- خون دماغ شدن
- ایجاد نقطه‌های قرمز روی پوست
- ضعف سیستم ایمنی
- بیماری‌های گوارشی مانند اسهال
- تورم در مفاصل
- افزایش وزن به علت کاهش متابولیسم
- و…
برای روشن‌تر شدن موضوع، پیشنهاد می‌شود نگاهی نیز به مطالب مرتبط با بارداری بالای 40 سال و چند روز تاخیر در پریود نشانه بارداری است بیندازید.
- بیشتر بخوانید: بارداری چند هفته است؟
- بیشتر بخوانید: بارداری بعد از سقط
منابع غذایی حاوی ویتامین c چیست؟
علاوه بر مکمل‌ها و قرص‌های ویتامین c که ممکن است برای همه مناسب نباشد، بدن می‌تواند منابع ویتامین c مورد نیاز خود را از انواع مواد غذایی دریافت کند. هر کدام از انواع مواد غذایی به اندازه‌های مختلفی نیاز بدن را تامین می‌کنند برخی منابع کمتری ویتامین سی دارند و برخی بیشتر. در این بخش فهرستی از انواع مواد غذایی دارای ویتامین c ارائه می‌کنیم تا شما بتوانید بر اساس سلیقه، حساسیت‌های بدنی و نیازهای خود، منابع غذایی مناسب را انتخاب کنید:
- خانواده کلم‌ها (کلم بروکلی، کلم بروکسل، کلم پیچ و گل کلم)
- مرکبات (پرتقال، نارنگی، نارنج، لیمو شیرین، لیموترش و گریپ فروت)
- انواع توت‌ها (توت فرنگی، توت سفید، شاه توت، زغال اخته و کرنبری)
- کیوی
- طالبی
- خربزه
- عسلک
- هندوانه
- نخود فرنگی
- فلفل دلمه‌ای
- آناناس
- سیب زمینی
- اسفناج
- گوجه
- شلغم
- کدوحلوایی
توجه داشته باشید که ویتامین c نسبت به گرما حساس است و منابع غذایی ویتامین c در طول پخت خواص خود را از دست می‌دهند، پس بهتر است تا حد امکان این مواد غذایی را پس از شستشو دقیق و مناسب، به صورت خام یا نیم پز مصرف کنید.
ما در مقاله «برای استرس چه بخوریم؟» برخی از منابع غذایی حاوی ویتامین C را معرفی کرده‌ایم که در کاهش استرس نیز مفید هستند. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید این مقاله را بخوانید.
آیا امکان مصرف قرص جوشان ویتامین c در بارداری وجود دارد؟
مصرف قرص جوشان ویتامین c در دوران بارداری منع و ممنوعیتی ندارد و می‌تواند به تامین میزان مورد نیاز ویتامین ث بارداری کمک کند اما مصرف آن تنها به دستور پزشک توصیه می‌شود؛ زیرا اغلب افراد می‌توانند منابع ویتامین c مورد نیاز بدن خود را از طریق مواد غذایی مصرفی دریافت کنند و استفاده از قرص جوشان و سایر مکمل‌ها موجب تجمع بیش از حد ویتامین سی در بارداری شده و عوارض متعددی را در پی خواهد داشت.
همچنین برخی مادران در دوران بارداری الزام به استفاده از مولتی ویتامین دارند که در آن ویتامین c نیز وجود دارد، پس دیگر نیازی به مصرف قرص جوشان آن نیست. در نتیجه حتما قبل از مصرف قرص جوشان ویتامین c با پزشک خود مشورت کنید.
- بیشتر بخوانید: دلایل اصلی بی خوابی در بارداری
- بیشتر بخوانید: مدیتیشن بارداری
- بیشتر بخوانید: استرس دوران بارداری
بهترین زمان مصرف ویتامین C در بارداری
The best time to take vitamin C is on an empty stomach. This means taking it in the morning, 30 minutes before a meal, or two hours after eating.
بهترین زمان مصرف ویتامین C زمانی است که معده خالی باشد؛ یعنی آن را صبح‌ها، ۳۰ دقیقه قبل از غذا یا دو ساعت پس از خوردن غذا مصرف کنید. Vinmec
در این زمان، جذب ویتامین C در بدن بهتر است و این ویتامین اثرگذاری بیشتری دارد؛ البته، توصیه می‌کنیم که قبل از شروع مکمل‌ها، حتماً با یک پزشک مشورت کنید تا با توجه به شرایط و وضعیت جسمی‌تان، بهترین زمان مصرف مکمل‌ها را تعیین کند.
آیا در دوران بارداری باید مکمل ویتامین c مصرف کنیم؟
با در نظر گرفتن اهمیت بسیار زیاد ویتامین c ممکن است برخی افراد تمایل به مصرف مکمل‌ها برای تامین میزان بیشتری از ویتامین سی در بارداری داشته باشند اما لازم به ذکر است اغلب نیاز بدن به ویتامین c در بارداری یا شرایط عادی، توسط منابع غذایی موجود در رژیم غذایی روزانه تامین می‌شود و اگر هر روز میزان مناسبی از مواد غذایی حاوی ویتامین c ذکر شده را مصرف کنید دیگر نیازی به مصرف مکمل‌ها ندارید.
در نظر داشته باشید که مصرف بیش از حد نیاز ویتامین c در بارداری عوارض بازگشت ناپذیری دارد، پس حتما قبل از مصرف مکمل با پزشک خود مشورت کنید تا اگر پزشک متوجه شد که بدن شما نیاز به دریافت بیشتر ویتامین ث بارداری دارد، دوز مناسب مکمل‌ها را تجویز کند.
در دوران بارداری شما ممکن است به مکمل‌های مختلفی نیاز داشته باشید. ما در مقاله «نام مکمل های دوران بارداری» درباره انوع مکمل‌ها و نکات مهم درباره آن‌ها صحبت کرده‌ایم که برای اطلاعات بیشتر می‌توانید این مقاله را بخوانید.
راستی، ما یک مقاله با عنوان «ماه اول بارداری چی بخوریم؟» داریم. اگر می‌خواهید درباره‌ٔ نکات تغذیه‌ای در بارداری بیشتر بدانید، می‌توانید این مقاله را هم بخوانید.
کلام آخر
در نظر داشته باشید که ویتامین c در بارداری نیز مانند هر ماده غذایی یا مکمل دیگری در صورت مصرف به اندازه فواید بسیار زیادی برای مادر و جنین دارد اما مصرف کمتر یا بیشتر آن منجر به عوارض غیرقابل برگشت متعددی می‌شود. پس در مصرف ویتامین ث بارداری نیز تعادل را فراموش نکنید.
منابع
