بارداری دوم ممکن است از نظر برخی علائم با بارداری اول تفاوت داشته باشد؛ برخی علائم سبک‌تر و برخی سنگین‌تر هستند. برای مثال در بارداری دوم نسبت به بارداری اول:
- خستگی بیشتر
- کمردرد بیشتر
- حساسیت سینه‌ها کمتر
- ویار غذایی کمتر
- تشخیص حرکات جنین توسط مادر بیشتر
- اندازه شکم بزرگ‌تر
- تهوع صبحگاهی کمتر
- واریس بیشتر
- زایمان راحت‌تر
- زمان زایمان کمتر
- انقباضات شکمی بعد از زایمان بیشتر
- تغییرات احساسی بیشتر است.
همچنین لازم به ذکر است آزمایش‌ها و بررسی‌ها در بارداری دوم مشابه بارداری اول است و بهترین زمان برای بارداری دوم حداقل 18 تا 23 ماه پس از زایمان اول است.
تفاوت و مشکلات بارداری دوم
به طور کلی می‌توان گفت تمام شرایط در بارداری دوم مشابه بارداری اول نخواهد بود؛ برخی شرایط بهتر و برخی شرایط سخت‌تر خواهد شد. بدین ترتیب برخی از تفاوت‌ها و مشکلات بارداری دوم عبارت‌اند از:
1_ خستگی بیشتر
برخلاف بارداری اول که احتمالا سر حال‌تر بوده؛ وقت و انرژی بیشتری برای رسیدگی به خود یا مهمانی رفتن داشتید، در زایمان دوم شما علاوه بر مسئولیت‌های روزمره همیشگی، مسئولیت رسیدگی به نیازهای فرزند اول خود را نیز بر عهده دارید بنابراین طبیعی است که در بارداری دوم با تمام تغییرات فیزیکی و هورمونی، در کنار وظایف مختلف زندگی و نگهداری از فرزند اول، احساس خستگی بیشتری را تجربه کنید. البته لازم به ذکر است خستگی بیشتر در مورد همه مادرها صدق نمی‌کند و به خصوصیات شخصیتی، میزان انرژی و خلق و خوی مادر نیز بستگی دارد. برای کاهش احساس خستگی در بارداری دوم می‌توانید:
- برای کارهای مهم و ضروری برنامه ریزی کرده و زمان بیشتری را به استراحت کردن اختصاص دهید.
- از همسر خود برای مراقبت کردن از فرزند اول یا انجام امور منزل کمک بگیرید.
- رژیم غذایی مناسب و متعادلی داشته باشید تا بدنتان با کمبود ویتامین و مواد معدنی مواجه نشود که می‌تواند منجر به کم انرژی شدن شما شود.
- از حمایت خانواده و دوستانتان برای انجام کارها یا حتی وقت گذرانی و تفریح استفاده کنید.
- بیشتر بخوانید: دلایل اصلی بی خوابی در بارداری
2_ کمردردهای بیشتر
بروز کمردرد در بارداری کاملا طبیعی است زیرا با بزرگ شدن رحم، عضلات شکم ضعیف شده و مرکز ثقل بدن به جلو می‌آید به همین دلیل فشار بیشتری به کمر و نخاع وارد می‌شود. اگر در بارداری قبلی نیز مشکل کمردرد داشته‌اید و بعد از زایمان عضلات شکم خود را تقویت نکرده‌اید، احتمال اینکه کمردردهای شما بیشتر شود وجود دارد. همچنین در طول این مدت به دلیل مراقبت از فرزند اول مجبور به خم شدن، راه رفتن زیاد یا بغل کردن بچه بوده‌اید که خود می‌تواند منجر به بروز کمردرد شود. برای کاهش کمردرد در بارداری دوم می‌توانید:
- از شکم بند بارداری استفاده کنید تا با انقباض عضلات شکم، فشار وارده بر کمر را کمتر کنید.
- از برداشتن وزنه‌های سنگین خودداری کنید.
- موقعیت خوابیدن خود را اصلاح کرده و از تشک‌های طبی استفاده کنید.
- برای برداشتن اشیا روی زانوهای خود بنشینید و مستقیما خم نشوید.
- برای مدت زمان طولانی سر پا نمانید و در میان کارهای خود استراحت کنید.
3_ تغییرات سینه
در بارداری اول اغلب سینه‌ها بزرگ، حساس و دردناک شده و مادر از سوزش سینه رنج می‌برد به طوری که گاهی پوشیدن لباس زیر نیز دردناک خواهد بود؛ اما در بارداری دوم تغییرات سینه به این شدت نخواهد بود و حتی مادران می‌توانند به شیردهی فرزند اول خود ادامه دهند.
4_ ویار غذایی
اغلب ویارهای غذایی، خواستن یا نخواستن غذایی خاص، در بارداری‌های بعدی کاهش می‌یابد و به شدت دفعات قبل نخواهد بود؛ اما در نظر داشته باشید ویار غذایی نیز با توجه به خصوصیات فردی مادر متفاوت است.
5_ تشخیص حرکات و لگد جنین
در بارداری دوم مادران حرفه‌ای‌تر شده و با احساسات مختلف در طول بارداری آشناتر هستند به همین دلیل ممکن است حرکات و لگد زدن جنین را این بار به جای هفته 20 ام به بعد، از هفته 16 ام بارداری احساس کنند.
6_ تغییرات شکم
در بارداری دوم عضلات شکم و لگن استحکام اولیه خود را از دست داده‌اند و توانایی نگهداری جنین در بالا را ندارند، به همین دلیل در بارداری دوم شکم پایین‌تر از بارداری اول قرار خواهد گرفت، درد و فشار بیشتر و احتمالا اندازه آن نیز بزرگ‌تر خواهد بود.
7_ حالت تهوع
نمی‌توان گفت حساسیت به بو و مزه تمام می‌شود یا دیگر حالت تهوع خصوصا در هنگام صبح وجود ندارد اما شرایط به طور کلی در بارداری دوم آسان‌تر خواهد بود و ممکن است میزان حساسیت و تهوع کمتر شود.
8_ ناباروری دوم
ناباروری دوم مشکلی رایجی است که از هر 6 زوج، در 1 مورد مشاهده می‌شود و این مشکل بدین صورت است که پس از یک بار سقط جنین، بارداری خارج از رحمی یا حتی زایمان موفق ممکن است لقاح جنین برای بارداری دوم دچار مشکل شود. این مدل ناباروری ممکن است به دلایل مختلفی صورت گیرد برای مثال:
- آسیب دیدن لوله فالوپ
- منی غیرعادی مرد یا اسپرم‌های کم و کم‌تحرک
- چسبندگی رحم
- مشکلات تخمک گذاری
- بیشتر بخوانید: ویتامین آ بارداری
- بیشتر بخوانید: حرکات یوگای بارداری
9_ واریس
واریس مشکلی است که در هر بار زایمان بدتر می‌شود. پس توصیه می‌شود اگر در زایمان اول درگیر مشکل واریس بوده‌اید، در بارداری دوم از جوراب‌های ضد واریس استفاده کرده و تا حد امکان پاهای خود را بالاتر از سطح بدن خود قرار دهید.
10_ زمان زایمان
به نظر می‌رسد بالا رفتن سطح برخی هورمون‌ها این پیام را به بدن مادر می‌دهد که خود را برای زایمان آماده کند و ممکن است تغییراتی در بدن خود احساس کنید؛ بنابراین ممکن است با برخی از این احساسات آگاه باشید برای مثال انقباضات رحمی کاذب که نماد آغاز زایمان است را سریع‌تر متوجه می‌شوید اما همچنان نمی‌توانید زمان زایمان را پیش بینی کنید.
11_ زایمان راحت‌تر
در زایمان دوم فرایند باز شدن دهانه رحم سریع‌تر اتفاق می‌افتد و فرایند انقباضات و تولد نوزاد نیز سریع‌تر خواهد بود زیرا دهانه رحم سفتی و استحکام خود را از دست داده و این بار راحت‌تر باز می‌شود از طرف دیگر گردنه رحم و بافت واژن نیز منعطف‌تر شده و راحت‌تر جنین را به بیرون از بدن هدایت می‌کنند.
12_ انقباضات شکمی و بهبود بعد از زایمان
شکم و رحم مادر بعد از زایمان شروع می‌کند به منقبض شدن و جمع شدن برای رسیدن به حالت عادی، از آنجا که رحم و شکم در بارداری دوم بزرگ‌تر و شل‌تر از بارداری اول است، پس زمان و انقباضات بیشتری برای جمع شدن نیاز است. برای کم کردن درد ناشی از انقباضات مثانه خود را خالی نگه دارید، شکم خود را به آرامی ماساژ دهید و در صورت شدید بودن دردها با پزشک خود مشورت کنید.
همچنین بازگشت به وزن قبل از بارداری نیز در بارداری دوم دشوارتر خواهد بود زیرا اغلب مادرها در زایمان دوم بیشتر وزن اضافه می‌کنند، بعد از زایمان نیز دو فرزند برای نگهداری و مراقبت دارند، پس زمان کمتری برای رسیدگی به خود دارند اما توصیه می‌شود در کنار رعایت یک رژیم غذایی مناسب که به فرایند شیردهی آسیب وارد نکند، روزانه چند دقیقه برای ورزش کردن و تقویت عضلات شکم و کمر خود زمان بگذارید.
13_ تغییرات احساسی
اما در کنار تمام تغییرات جسمانی، برخی تغییرات نیز در احساسات و روان مادر در بارداری دوم قابل انتظار است. مادرها ممکن است هر بار احساسات مختلفی را به دلایل مختلف تجربه کنند برخی از دلایل تغییر احساسات عبارت‌اند از:
- مراقبت از دو فرزند
- شرایط اقتصادی خانواده
- فرزند پروری
- سلامت کودک
- مطلع کردن فرزند اول از بارداری دوم
- ارتباط دو فرزند با یکدیگر
- تاثیر فرزند دوم بر ارتباط مادر با همسر
- شرایط شغلی مادر
- و…
عوارض بارداری دوم
اگر بیماری زمینه‌ای ندارید و در زایمان قبل نیز عوارض خاصی را تجربه نکردید، احتمالا در بارداری دوم نیز نگرانی بابت عوارض بعد از بارداری نخواهید داشت. اگر در بارداری اول از عوارضی چون زایمان زودرس، پره‌اکلامپسی، جدا شدن زودرس جفت یا خونریزی بعد از زایمان رنج بردید، احتمال اینکه در بارداری دوم نیز به آن دچار شوید زیاد است پس حتما از قبل با پزشک خود صحبت کرده و احتمالات را در نظر بگیرید.
با افزایش تعداد زایمان‌ها احتمال جدا شدن زودرس جفت و خونریزی بعد از زایمان بیشتر می‌شود اما اغلب مادرانی که زایمان‌های مکرر داشته‌اند دچار این عارضه می‌شوند. اگر در فاصله بین دو بارداری نیز دچار بیماری مزمنی مانند دیابت یا فشار خون شده‌اید، احتمال بروز برخی عوارض در بارداری دوم بیشتر می‌شود پس حتما جزئیات سلامتی خود را با پزشکتان در میان بگذارید.
شیردهی و بارداری مجدد
بر اساس مطالعات مختلف شیر دادن به فرزند اول تداخلی با بارداری دوم ندارد اما در برخی شرایط ممکن است شیردهی متوقف شود. برای مثال:
- بالا بودن احتمال زایمان زودرس
- حساسیت زیاد سینه‌ها
- ناتوانی برای شیر دادن به دو فرزند پس از زایمان
- اجتناب کودک از خوردن شیر مادر به دلیل کم شدن حجم و تغییر مزه آن
علائم و نشانه‌های شایع بارداری دوم
به طور کلی می‌توان گفت علائم بارداری دوم تفاوتی با علائم بارداری‌های دیگر ندارد. اگر با گذشت چند هفته از زمان تخمک گذاری و پریودتان، پریود نشدید، حتما برای اطمینان از باردار بودن خود آزمایش دهید زیرا جواب آزمایش‌های بی‌بی چک ممکن است گاهی دچار خطا و اشتباه شوند. برخی علائم بارداری دوم عبارت‌اند از:
- حساسیت بیش از حد و احساس درد در پستان‌ها
- حساس شدن نسبت به انواع بوها و مزه‌ها
- حالت تهوع و استفراغ
- احساس خستگی مفرط و بی‌دلیل
- عقب افتادن عادت ماهانه و عدم مشاهده خونریزی قاعدگی
- و…
ویزیت‌ها و آزمایش‌های قبل از تولد در بارداری دوم
اگر مادر در بارداری اول هیچ مشکل یا عارضه‌ای را تجربه نکرده است یا بعد از زایمان تا بارداری دوم هیچ بیماری زمینه‌ای دیگری پیدا نکرده است، یعنی همان آزمایش‌ها، غربالگری‌ها و سونوگرافی‌های مشابه بارداری اول قرار است انجام شود و مورد جدیدی اضافه نمی‌شود اما در صورت بروز مشکل خاصی در این بازه ممکن است پزشک بخواهد بررسی‌های جدیدی را اضافه کند. همچنین اگر شما و همسرتان در بارداری اول از نظر اختلالات ژنتیکی مانند سلول داسی شکل، فیبروز سیستیک، یا تی ساکس بررسی شده‌اید، دیگر در بارداری دوم نیازی به تکرار آزمایش نیست. همچنین ممکن است پزشک شما غربالگری اختلالات ژنتیکی مانند سندروم داون را توصیه کند.
بهترین فاصله بین دو سزارین
بهترین زمان برای بارداری دوم حداقل 18 تا 23 ماه بعد از بارداری اول چه به روش طبیعی و چه سزارین است؛ اما این زمان بازه طبیعی موردنیاز بدن برای ریکاوری شدن و رسیدن به شرایط نسبتا پایدار است، اگر شما زایمان سخت یا دوره بعد از زایمان دشواری را پشت سر گذاشته‌اید و از نظر روانی یا جسمانی آمادگی لازم را ندارید، بهتر است برای بارداری دوم عجله نکنید و کمی به ذهن و بدنتان استراحت دهید.
از نظر تغییرات زیستی مانند قلب و عروق بدن 6 هفته بعد از زایمان اول، آماده بارداری مجدد است اما برخی تغییرات دیگر مانند زخم سزارین نیاز به زمان بیشتری برای ترمیم دارد و بارداری دوم ممکن است فشار زیادی را بر شکم و زخم ترمیم نشده زایمان قبلی وارد کند. هر چه فاصله زمانی بین دو زایمان کمتر باشد، ریسک پارگی رحم در بارداری دوم، زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم بیشتر می‌شود.
همچنین در نظر داشته باشید که در صورت بارداری مجدد در فاصله زمانی کوتاه بعد از سزارین، احتمال بروز مشکل در لانه گزینی جدید بیشتر می‌شود. از طرف دیگر اگر تمایل به زایمان طبیعی بعد از سزارین در بارداری قبلی را دارید، بدانید که حداقل 18 ماه از زایمان قبلی شما باید گذشته باشد، در غیر این صورت متخصصان مجوز زایمان طبیعی را نمی‌دهند.
- بیشتر بخوانید: بارداری چند هفته است؟
آمادگی‌های لازم برای بارداری دوم
اگر احساس کردید که از نظر جسمانی و روانی آمادگی لازم برای بارداری دوم را دارید پس با تجربه قبلی که دارید، برخی شرایط را از قبل پیش بینی کرده و آمادگی‌های لازم برای بارداری دوم را فراهم کنید. برای مثال:
- برای جلوگیری از بی اختیاری ادرار ناشی از فشار بارداری، تمرینات کگل را انجام دهید.
- اگر در بارداری قبل دچار واریس شده‌اید، از همان ماه‌های اول بارداری دوم جوراب واریس پوشیده و در زمان‌های استراحت پاهای خود را بالاتر از بدن قرار دهید.
- انتظار وقوع ترک‌های پوستی در ناحیه شکم را داشته باشید زیرا در بارداری دوم شکم و رحم بزرگ‌تر خواهند شد، پس پوست بیشتر کشیده می‌شود.
- برای کاهش حالت تهوع صبحگاهی خود از میان وعده‌های سالم استفاده کنید. بوییدن لیمو نیز می‌تواند به کاهش تهوع شما کمک کند.
- نوسانات خلق در دوران بارداری طبیعی است زیرا بدن در طول بارداری دستخوش تغییرات هورمونی بسیاری می‌شود. پس با خودتان مهربان باشید و اگر احساس می‌کنید فرد، محیط یا شرایطی منجر به شدیدتر شدن تغییرات خلقی و اذیت شدن شما می‌شود، از آن دوری کنید.
- برای جلوگیری از یبوست و هموروئید بارداری آب زیاد بنوشید، ورزش کنید، مواد غذایی با فیبر بالا را در رژیم غذایی خود زیاد کنید و حتما هر روز فعالیت بدنی سبک و ملایم داشته باشید.
- با یک روانشناس برای صحبت کردن با فرزند اول در مورد تولد فرزند دوم مشورت کنید.
- برای استراحت و خوش‌گذرانی خود زمان بگذارید.
- از همسر و خانواده‌ها برای کمک گرفتن در انجام کارهای مختلف استفاده کنید.
- زمان‌هایی را به انجام کارهای موردعلاقه خود مانند تماشای فیلم یا کتاب خواندن بپردازید.
- برنامه خواب منظمی برای خود فراهم کنید.
- تا حد امکان از استرس و اضطراب دور بمانید.
- سعی کنید تمرینات مدیتیشن را در برنامه روزانه خود داشته باشید تا بتوانید با تمرکز بر اینجا و اکنون، شرایط بهتر و راحت‌تری را برای بارداری دوم خود فراهم کرده و در آرامش این دوره را سپری کنید.
- سلامت جسمانی خود را تحت نظر داشته باشید و هر گونه مشکل و تغییر غیرعادی را به پزشک خود اطلاع دهید.
- آزمایش‌ها، سونوگرافی‌ها و غربالگری‌های لازم را در زمان مقرر انجام دهید.
- رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی ملایم روزانه را فراموش نکنید.
- با همسر و فرزند اول خود زمان بگذرانید.
- بیشتر بخوانید: استرس دوران بارداری
- بیشتر بخوانید: مدیتیشن بارداری
بارداری دوم پس از سقط
به از دست دادن جنین قبل از هفته 20 ام بارداری سقط جنین و به از دست دادن جنین بعد از هفته 20 ام بارداری مرده زایی می‌گویند. سوگواری کردن و قبول شرایط به وجود آمده در هر زوج متفاوت است و ممکن است یک زوج سریع‌تر و یک زوج بسیار دیرتر با شرایط کنار بیایند و تمایل به بارداری مجدد داشته باشند به همین دلیل نمی‌توان زمان خاصی برای ریکاوری روانی در نظر گرفت.
همچنین در نظر داشته باشید بارداری مجدد و آوردن فرزند جدید روش درست و منطقی برای فراموش کردن اتفاق افتاده نیست و سعی نکنید با بارداری مجدد دوره سوگواری خود را سرکوب کرده و کوتاه کنید. به خودتان زمان دهید تا کامل سوگواری کرده و با شرایط کنار بیایید تا بتوانید با سلامت روان به سراغ دوران بارداری دوم و فرزند آوری بروید.
از طرف دیگر باید در نظر داشت که قبل از بارداری دوم بعد از سقط، حتما علت بروز سقط جنین بررسی و حل شده باشد تا دوباره با شرایط سقط جنین مواجه نشوید؛ اما به طور کلی می‌توان گفت 99 درصد خانم‌ها در بارداری دوم بعد از سقط شرایط نرمالی خواهند داشت و تنها 1 درد از خانم‌ها بعد از سقط جنین دچار مشکل می‌شوند. پس اگر سقط جنین داشته‌اید، قبل از اقدام برای بارداری دوم با پزشک خود مشورت کرده و پس از انجام آزمایش‌ها و بررسی‌های لازم و اقدامات درمانی مناسب برای علت سقط، اقدام به بارداری دوم کنید.
- بیشتر بخوانید: بارداری بعد از سقط
کلام آخر
تصمیم به بارداری دوم نیاز به تفکر زیاد در مورد تمام جهات و شرایط دارد تا مطمئن شوید شما و همسرتان آمادگی جسمانی، روانی، مالی، فرهنگی، اجتماعی و خانوادگی لازم برای تربیت یک فرزند دیگر را دارید. پس برای تصمیم گیری بهتر با یک روانشناس مشورت کنید.
منابع
بسیار عالی بود ممنون از اطلاعات خوبتون
خواهش میکنم دوست عزیز