ویتامین ث بارداری ویتامینی است که اغلب از طریق مصرف مواد غذایی تامین می‌شود و تنها گاهی در شرایط خاص ممکن است نیاز به مصرف آن داشته باشیم. مصرف به اندازه ویتامین c در بارداری یعنی 80 میلی گرم برای مادران زیر 19 سال و 85 میلی گرم برای مادران بالای 19 سال فواید متعددی دارد از جمله:
- تقویت سیستم ایمنی
- کمک به استحکام پوست، مو، استخوان و دندان
- کمک به رشد اندام‌های مختلف جنین از جمله استخوان‌ها و مغز
- جلوگیری از کم خونی
- جلوگیری از فشار خون بارداری
- و…
همچنین باید در نظر داشت که مصرف بیش از حد ویتامین c در بارداری عوارض بازگشت ناپذیر بسیاری برای مادر و جنین به همراه دارد پس حتما قبل از مصرف مکمل‌ها با پزشک خود مشورت کنید.
اهمیت استفاده از ویتامین c در دوران بارداری چیست؟
از آنجا که بدن انسان خود قادر به تولید ویتامین c نیست پس نیاز دارد تا آن را از منابع بیرونی دریافت کند. این نیاز در شرایط بارداری تشدید می‌شود زیرا هم بدن مادر و هم بدن جنین به ویتامین سی نیاز دارد. مصرف ویتامین سی در بارداری از اهمیت‌های ویژه‌ای برای مادر و جنین برخوردار است؛ برای مثال:
- کمک به استحکام استخوان‌ها در مادر و جنین
- تقویت سیستم ایمنی و بهبود فرایند ترمیم زخم‌ها و بافت‌ها
- محافظت از سلول‌های بدن مادر و جنین با داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی
- کمک به استحکام و سلامت دندان‌های مادر
- کمک به تولید پروتئین ساختاری به نام کلاژن که عنصر سازنده غضروف، تاندون، استخوان و پوست است
- مصرف ویتامین c در بارداری با افزایش جذب آهن از کم خونی مادر جلوگیری کرده و به رشد بهتر جنین کمک می‌کند
- کمک به جنین برای جذب آهن از منابع غیر خونی، یعنی منابع گیاهی مانند اسفناج و نخود و ذخیره کردن آن برای 6 ماهه اول زندگی بعد از تولد
- کمک به کاهش ریزش مو در بارداری
- کاهش تاثیر منفی آلاینده‌ها و مواد شیمیایی دیگر مانند لوازم آرایشی بر مادر و جنین
- ویتامین ث بارداری از بروز پره اکلامپسی که نوعی فشار خون بالای مزمن است و می‌تواند منجر به سردرد و مشاهده پروتئین در ادرار شود، جلوگیری می‌کند
- کاهش احتمال سقط، زایمان زودرس و خونریزی شدید در هنگام زایمان
- کمک به رشد مغز کودک و پیشگیری از برخی اختلالات رشدی، شناختی، عصبی و زبانی
- حمایت از رشد صحیح سیستم عصبی کودک که مسئول هماهنگی عملکردهای مختلف بدن است
- بیشتر بخوانید: ویتامین آ بارداری
- بیشتر بخوانید: مصرف ویتامین در بارداری
زنان باردار روزانه چه مقدار ویتامین c نیاز دارند؟
همان‌طور که بیان کردیم همه انسان‌ها در تمام مراحل زندگی خود به دریافت ویتامین سی از منابع مختلف نیاز دارند. در این بخش میزان نیاز خانم‌ها به ویتامین c را در مراحل مختلف زندگی بررسی می‌کنیم:
- خانم‌های غیر باردار زیر 19 سال روزانه 65 میلی گرم
- خانم‌های غیر باردار بالای 19 سال روزانه 75 میلی گرم
- خانم‌های باردار زیر 19 سال روزانه 80 میلی گرم
- خانم‌های باردار بالای 19 سال روزانه 85 میلی گرم
- خانم‌های شیرده زیر 19 سال روزانه 115 میلی گرم
- خانم‌های شیرده بالای 19 سال روزانه 120 میلی گرم
همان‌طور که مشاهده می‌کنید میزان نیاز بدن به ویتامین c با افزایش سن و در شرایط خاص بارداری و شیردهی افزایش پیدا می‌کند.
پیامدهای کمبود ویتامین c چیست؟
با نگاه کردن به فواید و اهمیت استفاده از ویتامین سی متوجه می‌شویم که کمبود ویتامین c عوارض متعددی را هم برای مادر و هم برای جنین به همراه خواهد داشت. برخی پیامدهای کمبود ویتامین c به اختصار عبارت‌اند از:
- احساس خستگی مزمن
- بیماری اسکوربوت که نوعی بیماری التهاب لثه بوده و با ضعیف کردن مویرگ‌های لثه، منجر به خونریزی‌های متعدد لثه نوزاد می‌شود
- کاهش سرعت بهبود زخم‌ها
- ایجاد کبودی در پوست
- خشک و زبر شدن پوست
- افزایش احتمال آسیب‌های مغزی جنین به خصوص در بخش حافظه
- تضعیف استخوان‌ها و دندان‌ها
- ریزش مو
- خون دماغ شدن
- ایجاد نقطه‌های قرمز روی پوست
- ضعف سیستم ایمنی
- بیماری‌های گوارشی مانند اسهال
- تورم در مفاصل
- افزایش وزن به علت کاهش متابولیسم
- و…
- بیشتر بخوانید: بارداری چند هفته است؟
- بیشتر بخوانید: بارداری بعد از سقط
منابع غذایی حاوی ویتامین c چیست؟
علاوه بر مکمل‌ها و قرص‌های ویتامین c که ممکن است برای همه مناسب نباشد، بدن می‌تواند منابع ویتامین c مورد نیاز خود را از انواع مواد غذایی دریافت کند. هر کدام از انواع مواد غذایی به اندازه‌های مختلفی نیاز بدن را تامین می‌کنند برخی منابع کمتری ویتامین سی دارند و برخی بیشتر. در این بخش فهرستی از انواع مواد غذایی دارای ویتامین c ارائه می‌کنیم تا شما بتوانید بر اساس سلیقه، حساسیت‌های بدنی و نیازهای خود، منابع غذایی مناسب را انتخاب کنید:
- خانواده کلم‌ها (کلم بروکلی، کلم بروکسل، کلم پیچ و گل کلم)
- مرکبات (پرتقال، نارنگی، نارنج، لیمو شیرین، لیموترش و گریپ فروت)
- انواع توت‌ها (توت فرنگی، توت سفید، شاه توت، زغال اخته و کرنبری)
- کیوی
- طالبی
- خربزه
- عسلک
- هندوانه
- نخود فرنگی
- فلفل دلمه‌ای
- آناناس
- سیب زمینی
- اسفناج
- گوجه
- شلغم
- کدوحلوایی
توجه داشته باشید که ویتامین c نسبت به گرما حساس است و منابع غذایی ویتامین c در طول پخت خواص خود را از دست می‌دهند، پس بهتر است تا حد امکان این مواد غذایی را پس از شستشو دقیق و مناسب، به صورت خام یا نیم پز مصرف کنید.
آیا امکان مصرف قرص جوشان ویتامین c در بارداری وجود دارد؟
مصرف قرص جوشان ویتامین c در دوران بارداری منع و ممنوعیتی ندارد و می‌تواند به تامین میزان مورد نیاز ویتامین ث بارداری کمک کند اما مصرف آن تنها به دستور پزشک توصیه می‌شود؛ زیرا اغلب افراد می‌توانند منابع ویتامین c مورد نیاز بدن خود را از طریق مواد غذایی مصرفی دریافت کنند و استفاده از قرص جوشان و سایر مکمل‌ها موجب تجمع بیش از حد ویتامین سی در بارداری شده و عوارض متعددی را در پی خواهد داشت.
همچنین برخی مادران در دوران بارداری الزام به استفاده از مولتی ویتامین دارند که در آن ویتامین c نیز وجود دارد، پس دیگر نیازی به مصرف قرص جوشان آن نیست. در نتیجه حتما قبل از مصرف قرص جوشان ویتامین c با پزشک خود مشورت کنید.
- بیشتر بخوانید: دلایل اصلی بی خوابی در بارداری
- بیشتر بخوانید: مدیتیشن بارداری
- بیشتر بخوانید: استرس دوران بارداری
عوارض مصرف بیش از حد ویتامین c در بارداری چیست؟
همان‌طور که در بخش‌های قبل بیان کردیم دریافت میزان معین و مناسبی از ویتامین ث بارداری ضروری است و اهمیت بسیار زیادی برای مادر و جنین دارد اما مصرف بیش از اندازه تعیین شده نیز عوارض بسیاری به همراه دارد که در این بخش برخی از آنان را به اختصار نام می‌بریم:
- تیره شدن رنگ ادرار
- تکرر ادرار
- یبوست
- اسهال
- کاهش اشتها
- حالت تهوع و دل‌درد
- دردهای مفصلی و عضلانی
- زرد شدن رنگ پوست
- سردرد
- خستگی
- نامنظم شدن ضربان قلب
- تغییرات خلقی
- افزایش احتمال زایمان زودرس
- گرفتگی شکم، نفخ و گاز معده
- خستگی
- انسداد روده
- بثورات پوستی
- مشکلات خواب
- گرگرفتگی
- سنگ کلیه
- افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا در بارداری
- و…
آیا در دوران بارداری باید مکمل ویتامین c مصرف کنیم؟
با در نظر گرفتن اهمیت بسیار زیاد ویتامین c ممکن است برخی افراد تمایل به مصرف مکمل‌ها برای تامین میزان بیشتری از ویتامین سی در بارداری داشته باشند اما لازم به ذکر است اغلب نیاز بدن به ویتامین c در بارداری یا شرایط عادی، توسط منابع غذایی موجود در رژیم غذایی روزانه تامین می‌شود و اگر هر روز میزان مناسبی از مواد غذایی حاوی ویتامین c ذکر شده را مصرف کنید دیگر نیازی به مصرف مکمل‌ها ندارید.
در نظر داشته باشید که مصرف بیش از حد نیاز ویتامین c در بارداری عوارض بازگشت ناپذیری دارد، پس حتما قبل از مصرف مکمل با پزشک خود مشورت کنید تا اگر پزشک متوجه شد که بدن شما نیاز به دریافت بیشتر ویتامین ث بارداری دارد، دوز مناسب مکمل‌ها را تجویز کند.
کلام آخر
در نظر داشته باشید که ویتامین c در بارداری نیز مانند هر ماده غذایی یا مکمل دیگری در صورت مصرف به اندازه فواید بسیار زیادی برای مادر و جنین دارد اما مصرف کمتر یا بیشتر آن منجر به عوارض غیرقابل برگشت متعددی می‌شود. پس در مصرف ویتامین ث بارداری نیز تعادل را فراموش نکنید.
منابع
