تحقیقی در وب‌سایت Jrdms.Dentaliau منتشر شد که روی 200 زن باردار در شهر کرمان انجام شد. نتایج تحقیقات نشان می‌داد که 39.5 درصد از زنان باردار در طول بارداری دچار مشکلات دندانی بودند، اما فقط 5.4 درصد از آن‌ها به پزشک مراجعه می‌کردند؛ شایع‌ترین علت عدم مراجعه آن‌ها به پزشک هم نگرانی بابت خطرات احتمالی درمان‌های دندانپزشکی در بارداری بود. در واقع، یکی از مشکلات اصلی که برخی زنان باردار با آن مواجه هستند، پوسیدگی عمیق، دندان ترک‌خورده یا رسیدن عفونت به پالپ است؛ در این زمان، آن‌ها معمولاً به عصب‌کشی دندان نیاز دارند؛ اما آیا عصب کشی دندان در بارداری خطر دارد؟ ما در این مقاله در این مورد بیشتر صحبت می‌کنیم.
آیا عصب کشی دندان در بارداری خطرناک است؟
نوسانات هورمونی در دوران بارداری مادر را مستعد مشکلات مختلفی مانند سلامت دندان می‌کند. نوسانات هورمونی و تغییرات بدن مادر در دوران بارداری می‌تواند مشکلات موجود را تشدید یا مشکلات جدید را ایجاد کند به همین دلیل توصیه می‌شود قبل از اقدام به بارداری سلامت دهان و دندان‌های خود را بررسی کنید و اگر دندانی ریسک و زمینه مشکل در کوتاه مدت را هم دارد، به آن رسیدگی کنید تا در طول 9 ماه بارداری مشکل ساز نشود.
اما اگر ناخواسته و بدون برنامه ریزی باردار شدید، اطلاعاتی در مورد نیاز به بررسی دندان‌ها پیش از بارداری نداشته‌اید یا حتی با وجود رسیدگی‌های قبل از بارداری درگیر مشکلات دندان شده‌اید، این سوال برایتان ایجاد می‌شود که عصب کشی دندان در بارداری یا هر فعالیت دیگری برای درمان دندان برای سلامت جنین مضر است؟
در جواب می‌توان گفت دندان‌پزشکان معتقدند بهتر است تا حد امکان از درمان‌های غیرضروری مانند سفید کردن دندان خودداری کرد و در صورت بروز مشکلات نیازمند درمان، با کمک گرفتن از درمان‌های سطحی، درمان اصلی را به تعویق انداخت مگر اینکه شدت درد و آسیب به‌اندازه‌ای باشد که برای مادر قابل تحمل نباشد و به جنین نیز آسیب برساند؛ اما از آنجا که شرایط بارداری و مشکل دندانی که تجربه می‌کنید منحصر به فرد است، در صورتی که نیاز به عصب کشی دندان در بارداری داشتید، حتما با پزشک زنان و دندان‌پزشک خود مشورت کنید.
راستی، ما یک مقاله با عنوان «ساییدن دندان در خواب» داریم. اگر تمایل به دریافت اطلاعات در این زمینه دارید یا مشکلاتی مشابه را تجربه کرده‌اید، می‌توانید این مقاله را بخوانید:
- بیشتر بخوانید: ناباروری در مردان
- بیشتر بخوانید: علائم بارداری پسر
- بیشتر بخوانید: تفاوت بارداری اول و دوم
- بیشتر بخوانید: بارداری دوم
اپلیکیشن آرامیا، منبع دوره‌های مدیتیشن باکیفیت به زبان فارسی، دوره‌های یوگا، پیلاتس، ذهن آگاهی، ریلکسیشن و… است. برای دسترسی کامل به دوره مدیتیشن بارداری، از دکمه پایین کمک بگیرید:
عوارض عدم عصب کشی دندان در بارداری چیست؟
Infections and inflammation may impact both maternal and foetal health
عفونت‌ها و التهاب‌های دهان ممکن است بر سلامت مادر و جنین تأثیر بگذارند. Peartreedental
عصب کشی زمانی انجام می‌شود که عفونت و پوسیدگی دندان به ریشه رسیده باشد. پس اگر این تشخیص را از دندان‌پزشک دریافت کردید توصیه می‌شود خیلی تعلل نکنید زیرا در صورتی که عفونت به بخش زیرین برسد درد بسیار شدیدی ایجاد می‌شود و ممکن است عفونت به بخش‌های دیگر نیز منتقل شود. به طور کلی عدم عصب کشی دندان در دوران بارداری عوارضی دارد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
- احتمال انتقال باکتری به جنین در بارداری یا پس از زایمان
- افزایش احتمال پوسیدگی زود هنگام دندان‌های کودک
- تشدید عفونت
- بروز عفونت در لثه
- انتقال عفونت از طریق خون
- افزایش احتمال پوسیدگی استخوان در اطراف دندان
- افزایش احتمال لق شدن و افتادن دندان
- تشدید درد
- تحمل درد در هنگام غذا خوردن
- تورم لثه
- درد کشیدن دندان در معرض سرما و گرما
- افزایش احتمال نیاز به کشیدن دندان
- در موارد بسیار شدید ریسک عفونت خون
- و…
برخی افراد صرفاً به‌دلیل ترس از دندانپزشکی به دکتر مراجعه نمی‌کنند و عوارض آن را به‌جان می‌خرند. اگر شما هم جزو این دسته از افراد هستید، پیشنهاد می‌دهیم مقاله «ترس از دندانپزشکی» را بخوانید:
اگر واقعاً ترس دارید، خواندن مقاله «چگونه استرس و اضطراب را از بین ببریم؟» هم می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند:
بهترین زمان برای عصب کشی دندان در بارداری چیست؟
گفته می‌شود بهترین زمان برای عصب کشی در سه ماهه دوم بارداری است؛ زیرا در سه ماهه اول بارداری شرایط برای رشد جنین حساس و ریسک سقط جنین بالا است و در سه ماهه سوم هم به دلیل بزرگ شدن جنین و شکم مادر، احتمالا مدت طولانی به پشت دراز کشیدن برای مادر آزاردهنده باشد اما در سه ماهه دوم بارداری ریسک سقط جنین بسیار کم شده، شرایط رشد جنین به ثبات رسیده است و میزان آسیب پذیری جنین در برابر عوامل خارجی کمتر است.
در صورتی که دندان در طول دوران سه ماهه اول بارداری دچار عفونت و آبسه شود و نیاز به عصب کشی داشته باشد، پزشک معمولا دندان را باز می‌کند تا با تخلیه عفونت و ضدعفونی کردن محفظه دندان از درد و تشدید عفونت جلوگیری کند و تا سه ماهه دوم بارداری زمان بخرد. سپس در سه ماهه دوم بارداری می‌تواند عکس اشعه ایکس از دندان تهیه و با توجه به وضعیت دندان، عصب کشی کند. به طور کلی تلاش دندان‌پزشکان برای درمان اصلی دندان، نگه داشتن برای بعد از زایمان، سه ماهه سوم و نهایتا سه ماهه دوم بارداری است.
- بیشتر بخوانید: هفته هفتم بارداری
- بیشتر بخوانید: هفته یازدهم بارداری
- بیشتر بخوانید: هفته اول بارداری
- بیشتر بخوانید: هفته چهارم بارداری
روش‌های پیشگیری از نیاز به عصب کشی دندان در بارداری چیست؟
همیشه شنیده‌ایم که پیشگیری بهتر از درمان است. سلامت دهان و دندان همیشه دارای اهمیت بوده و هست و از سال‌های اولیه زندگی و مدرسه همواره روش‌های مراقبتی گوناگونی را به ما آموزش داده‌اند. سلامت دهان و دندان‌ها نیز مانند سلامت جسمانی کلی، در دوران بارداری حساسیت و اهمیت بیشتری پیدا می‌کند به همین دلیل توصیه می‌شود قبل از اقدام به بارداری سلامت دندان‌های خود را بررسی و در صورت نیاز دندان‌های آسیب دیده یا مستعد آسیب را درمان کنید.
از آنجا که در بارداری به دلیل نوسانات هورمونی مادر دچار تهوع و استفراغ می‌شود و دائم محیط دهانش اسیدی می‌شود و نوسانات هورمون‌ها بر ساختار دندان‌ها تاثیر می‌گذارند، ریسک آسیب در دندان‌های مستعد نیز بالا می‌رود. حال نکته اینجاست که برای پیشگیری از نیاز به عصب کشی دندان در بارداری چه کارهایی می‌توانیم انجام دهیم:
- ابتدایی‌ترین و اصلی‌ترین نکته در حفظ بهداشت دهان و دندان مسواک زدن است. بهتر است بعد از مصرف هر وعده غذایی مسواک بزنید تا دهان از اثرات مواد غذایی مصرفی پاک شود.
- هر بار پس از استفراغ دهان خود را بشویید و ترجیحا مسواک بزنید.
- کنترل و معاینات دندانپزشکی خود را به طور مستمر و منظم انجام دهید تا در صورت وقوع پوسیدگی، اقدامات اولیه و پیشگیرانه برای جلوگیری از عفونت و پیشرفت آسیب انجام شود.
- قبل از اقدام به بارداری تحت نظر دندان‌پزشک باشید تا پس از عکس گرفتن و بررسی دقیق دندان‌ها، با درمان آسیب‌ها شما را برای بارداری مهیا کند.
- در صورت مشاهده کوچک‌ترین علامت آسیب در دندان یا تجربه درد، فورا به دندان‌پزشک مراجعه کنید تا از عفونت و نفوذ آن به ریشه دندان جلوگیری کنید.
- مصرف شیرینی جات و مواد غذایی حاوی قند، ریسک آسیب به دندان‌ها را بیشتر می‌کند؛ پس تا حد امکان مصرف آن‌ها را کنترل کنید و حتما بعد از مصرف هر وعده خوراکی قندی، مسواک بزنید.
- نوشیدنی‌های اسیدی نیز تاثیر منفی بر سلامت دندان‌ها دارند و ریسک پوسیدگی را بیشتر می‌کنند؛ پس کم کردن و کنترل مصرف نوشیدنی‌های اسیدی نیز راهکاری برای پیشگیری از عصب کشی دندان در بارداری است.
- رعایت یک رژیم غذایی مفید و سرشار از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی به شما برای جلوگیری از نیاز به عصب کشی دندان در بارداری کمک می‌کند. کلسیم، فسفر و ویتامین D از جمله گزینه‌های مفید برای کمک به استحکام و حفظ سلامت دندان‌ها هستند.
- گاهی باقی مانده غذاها و مواد خوراکی حتی پس از مسواک زدن در میان دندان‌ها باقی می‌مانند و به تدریج منجر به پوسیدگی و عفونت دندان‌ها می‌شوند. پس استفاده از نخ دندان در روتین مراقبت از بهداشت دهان و دندان ضروری و کمک کننده است.
- مصرف آب را زیاد کنید تا علاوه بر اینکه بدن خود را هیدراته نگه می‌دارید، محیط دهان دائم شستشو شده و ترشح بزاق که اهمیت زیادی در سلامت دهان و دندان دارد، تحریک شود.
- بیشتر بخوانید: تغذیه ماه اول بارداری تا زایمان
- بیشتر بخوانید: ویتامین ث بارداری
- بیشتر بخوانید: ویتامین آ بارداری
- بیشتر بخوانید: مکمل بارداری
عصب کشی دندان در بارداری چه خطراتی دارد؟
حال می‌توانیم مراحل مختلف مورد نیاز برای عصب کشی دندان در بارداری را با توجه به خطراتی که ممکن است داشته باشند بررسی کنیم:
1_ عکس دندان
ابتدایی‌ترین مرحله برای بررسی دندان، گرفتن یک عکس با استفاده از اشعه ایکس است. در این عکس دندان‌پزشک می‌تواند اطلاعاتی در مورد میزان عفونت، سطح نفوذ و گستردگی آن در دندان، اندازه و شکل ریشه‌های دندان به دست آورد تا با استفاده از این اطلاعات بتواند تشخیص درست و در پی آن درمان صحیحی ارائه کند؛ اما بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط کالج رادیولوژی آمریکا می‌توان گفت به دو دلیل گرفتن عکس دندان در بارداری مشکلی ایجاد نمی‌کند:
- دوز اشعه ایکس برای عکاسی دندان به اندازه‌ای نیست که ضرر جدی و قابل توجهی برای مادر و جنین داشته باشد.
- اشعه ایکس در محیط دهان استفاده می‌شود که از شکم و رحم مادر فاصله دارد اما همچنان برای ایجاد حفاظت بیشتر در مراکز رادیولوژی از جلیقه‌های سربی ضد اشعه برای مادران باردار استفاده می‌کنند.
2_ داروی بی حسی
بر اساس مطالعات علمی انجام شده استفاده از دوز پایین داروهای بی حسی موضعی برای بی درد بودن عصب کشی دندان در بارداری کافی و بی خطر است. دندان‌پزشکان اغلب از دوز بسیار پایینی از داروی بی حسی حاوی اپی نفرین استفاده می‌کنند و در صورتی که همچنان مادر درد را احساس کند، به تدریج دوز آن را بالا می‌برد. لازم به ذکر است استرس، نگرانی و ترس مادر از درد در هنگام عصب کشی بسیار مضرتر از داروی بی حسی است به همین دلیل در صورتی که نتوان درمان دندان را تا بعد از زایمان به تعویق انداخت، می‌توان از بی حسی موضعی استفاده کرد تا مادر بدون درد از عفونت و مشکل دندان رها شود.
3_ آنتی‌بیوتیک
پس از عصب کشی دندان مصرف آنتی بیوتیک لازم و ضروری است تا عفونت موجود در لثه و دندان کاملا برطرف شود. پزشک پس از عصب کشی دندان در بارداری می‌تواند انواع آنتی‌بیوتیک‌های مجاز برای مادران باردار را تجویز کند. برخی از آنتی‌بیوتیک‌های مجاز در دوران بارداری عبارت‌اند از:
| نام آنتی‌بیوتیک | گروه دارویی | نکات مهم استفاده |
| آموکسی‌سیلین | پنی‌سیلین‌ها | ایمن در بارداری؛ در صورت حساسیت به پنی‌سیلین اجتناب شود. |
| آمپی‌سیلین | پنی‌سیلین‌ها | کاربرد محدود در عفونت‌های خاص؛ احتمال آلرژی را بررسی کنید. |
| سفالکسین | سفالوسپورین‌ها | معمولاً ایمن؛ در موارد حساسیت به پنی‌سیلین با احتیاط تجویز می‌شود. |
| کلیندامایسین | لینکوزامیدها | گزینه مناسب در صورت حساسیت به پنی‌سیلین؛ ایمن در بارداری. |
| اریترومایسین | ماکرولیدها | در صورت نیاز تجویز می‌شود؛ برخی فرم‌ها (مانند اریترومایسین استولات) در بارداری توصیه نمی‌شوند. |
توجه داشته باشید برخی داروها مانند پنی سیلین ممکن است منجر به واکنش‌های آلرژیک در بدن شما شود که می‌تواند خطرات بسیاری برای جنین داشته باشد، پس حتما در صورت داشتن تجربه آلرژی به دارو، پزشک خود را مطلع کنید.
4_ داروهای مسکن
در عصب کشی دندان علاوه بر تخلیه عفونت، اعصاب و ریشه‌های دندان نیز تحریک می‌شوند پس طبیعی است که پس از از بین رفتن اثر داروی بی حسی فرد درد داشته باشد. به همین دلیل پس از عصب کشی دندان اغلب دندان‌پزشکان مسکن‌هایی را برای تسکین درد تجویز می‌کنند. مصرف مسکن‌های خانواده ایبوپروفن در دوران بارداری ممنوع است و دندان‌پزشکان مسکن‌های خانواده استامینوفن را برای تسکین درد بعد از عصب کشی دندان در بارداری تجویز می‌کنند.
5_ مواد شیمیایی
مواد شیمیایی مختلفی که برای ضدعفونی و پر کردن دندان در حین عصب کشی دندان در بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرند ضرری برای مادر و جنین به همراه ندارند.
سؤالات متداول
آیا عصب‌کشی دندان در ماه اول بارداری ضرر دارد؟
بله، ممکن است به‌دلیل شکل‌گیری اندام‌های جنین خطرناک باشد؛ برای همین، عصب‌کشی فقط در موارد اورژانسی و زیر نظر پزشک باید انجام شود.
آیا بارداری باعث خرابی دندان می‌شود؟
بارداری به‌طور مستقیم تأثیری بر روند آسیب‌دیدگی دندان‌ها ندارد؛ اما تغییرات هورمونی، استفراغ‌های مداوم و کاهش مراقبت‌های بهداشتی می‌توانند منجر به آسیب‌دیدگی دندان‌ها شوند.
آیا مصرف آنتی‌بیوتیک برای عصب‌کشی در بارداری ضرر ندارد؟
خیر، آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل آموکسی‌سیلین یا کلیندامایسین در طول بارداری ایمن هستند؛ البته که باید فقط زیر نظر پزشک استفاده شوند.
آیا عکس رادیولوژی (اشعه ایکس) در بارداری ضرر ندارد؟
در صورتی که از پیش‌بند سربی و محافظ تیروئید در زمان عکس‌برداری محدود دندانی استفاده کنید، عکس رادیولوژی بی‌خطر محسوب می‌شود.
آیا بی‌حسی و مسکن برای عصب‌کشی در بارداری ضرر ندارد؟
استفاده از بی‌حسی‌های موضعی مثل لیدوکائین یا مسکن‌هایی مثل استامینوفن در دوز مناسب و زیر نظر پزشک ایمن هستند.
آیا عصب کشی دندان در بارداری درد دارد؟
در صورتی که به‌شکل صحیح از بی‌حسی موضعی استفاده شود، احتمال می‌رود که عصب‌کشی بارداری درد نداشته باشد. درد بعد از آن هم قابل‌کنترل است.
کلام آخر
با انجام مراقبت‌های دهان و دندان و معاینه و درمان دندان‌های آسیب دیده و مستعد قبل از اقدام به بارداری می‌توانید تا حد امکان از بروز مشکلات جدی در حین بارداری خودداری کنید؛ اما اگر در بارداری متوجه درد، عفونت یا سیاهی در دندان‌های خود شدید، بدون معطلی نزد پزشک رفته و با بیان شرایط بارداری خود تحت درمان‌های مناسب قرار گیرید.
منابع
- healthline
- colgate
- espiredental
