شاید اکنون که متوجه بارداری دوم خود شده‌اید کنجکاوید که تفاوت بارداری اول و دوم را بدانید تا بتوانید شرایط پیش روی خود را پیش بینی کنید. به طور کلی می‌توان گفت هر بارداری منحصر به فرد است و نمی‌توان تمام شرایط آن را دقیق پیش بینی کرد و ممکن است شما علائم مختلف را با شدت و مدت متفاوتی نیز تجربه کنید اما به واسطه آشنایی بیشتر شما با فرایند بارداری و تغییرات بدنی صورت گرفته اغلب برخی علائم کمتر یا بیشتر می‌شوند برای مثال:
- کمردرد بیشتر
- خستگی بیشتر
- تکرر ادرار بیشتر
- شکم بزرگ‌تر
- افتادگی شکم بیشتر
- اضطراب کمتر
- نوسانات خلقی بیشتر
- احساس زودتر حرکات جنین
- تغییرات سینه کمتر
- علائم پوستی بیشتر
- احساس راحت‌تر انقباضات رحمی کاذب
جدول تفاوت بارداری اول و دوم
اپلیکیشن آرامیا، منبع دوره‌های مدیتیشن باکیفیت به زبان فارسی، دوره‌های یوگا، پیلاتس، ذهن آگاهی، ریلکسیشن و… است. برای دسترسی کامل به دوره مدیتیشن بارداری، از دکمه پایین کمک بگیرید:
در این جدول، به‌طور خلاصه تفاوت بارداری اول و دوم را بررسی می‌کنیم
| تفاوت‌ها | بارداری اول | بارداری دوم |
| آگاهی و تجربه | همه چیز جدید و ناشناخته | آشنایی قبلی با علائم و مراحل بارداری |
| وضعیت روانی | اضطراب و هیجان زیاد | آرام‌تر، اما درگیر با مسئولیت‌های فرزند اول |
| افزایش وزن | معمولاً تدریجی‌تر و کنترل‌شده‌تر | احتمالاً زودتر و بیشتر |
| ظاهر شکم | شکم دیرتر جلو می‌زند (مثلاً از هفته 16 به بعد) | شکم زودتر دیده می‌شود (گاهی از هفته 12) |
| حرکات جنین | دیرتر حس می‌شود (معمولاً هفته 18 تا 20) | زودتر حس می‌شود (گاهی هفته 16 یا زودتر) |
| طول زایمان | معمولاً طولانی‌تر | اغلب سریع‌تر و راحت‌تر |
| دهانه رحم | سفت‌تر و نیاز به زمان بیشتری برای باز شدن | نرم‌تر و آماده‌تر برای زایمان |
| مراقبت‌های پزشکی | با دقت و پیگیری بیشتر | گاهی به‌دلیل مشغله با فرزند اول، پیگیریِ کمتر |
| مراجعات پزشکی | منظم‌تر و همراه با سوالات بیشتر | آگاهانه‌تر و عملی‌تر |
| استراحت و مراقبت | امکان استراحت بیشتر | محدودیت زمانی به دلیل مراقبت از کودک قبلی |
تفاوت بارداری اول و دوم در چیست؟
به طور کلی نمی‌توان گفت فرق بارداری اول و دوم زیاد است زیرا اغلب علائم، مراقبت‌ها و آزمایش‌ها مشابه بارداری اول است اما از آنجا که تجربه مادر در این زمینه بیشتر و بدن او نیز به واسطه بارداری اول دچار تغییراتی شده است، می‌توان چند نمونه از تفاوت بارداری اول و دوم را به شرح زیر بیان کرد:
1_ وقوع علائم اولیه
هر بارداری علائم و شرایط منحصر به فرد خود را دارد و نمی‌توان بارداری یک مادر را با مادری دیگر یا حتی بارداری‌های سابق خودش مقایسه کرد؛ اما به طور کلی برخی علائم اولیه در بارداری‌های دوم به بعد زودتر بروز می‌کنند و برخی دیگر را مادران به دلیل داشتن تجربه و آگاهی، زودتر احساس می‌کنند. به طور کلی برخی علائم اولیه بارداری که در بارداری ممکن است رخ دهد عبارت است از:
- تغییرات سینه
- خستگی
- تهوع
- تغییرات خلق و خو
- گرفتگی عضلات
- افزایش ضربان قلب
- سردرد و کمردرد
- افزایش دمای بدن
- یبوست
- تکرر ادرار
- اختلالات خواب
- هوس یا بیزاری از غذاها
- حساسیت بویایی
- و…
2_ خستگی
در بارداری دوم علاوه بر عواملی مانند تغییرات هورمونی، افزایش حجم خون، افت فشار خون و کاهش قند خون، شما فرزندی در خانه دارید که باید به او نیز رسیدگی کنید به همین دلیل طبیعی است که احساس خستگی بیشتری نسبت به بارداری اول داشته باشید.
- بیشتر بخوانید: علائم بارداری
- بیشتر بخوانید: بارداری دوم
- بیشتر بخوانید: تغذیه ماه اول بارداری تا زایمان
- بیشتر بخوانید: بارداری بالای 40 سال
- بیشتر بخوانید: بارداری بعد از سقط
3_ تکرر ادرار
در بارداری دوم اندازه رحم بزرگ‌تر شده و عضلات شکم قدرت و استحکام اولیه را ازدست‌داده‌اند بنابراین نمی‌توانند رحم را در بالا نگه دارند؛ در نتیجه در بارداری دوم شکم شما افتاده‌تر خواهد بود و شما فرزندتان را پایین‌تر از قبل احساس خواهید کرد. نتیجه پایین‌تر آمدن رحم فشار وارد شدن به مثانه و نیاز سریع‌تر به تخلیه آن است پس شما احتمالا در بارداری دوم تکرر ادرار را بیشتر تجربه خواهید کرد.
4_ کمردرد
با بزرگ شدن شکم و رحم مرکز ثقل بدن به جلو می‌آید و فشار وارده بر کمر و نخاع بیشتر می‌شود. همان‌طور که بیان شد در بارداری دوم عضلات شکم ضعیف‌تر است و اندازه شکم و رحم نیز بزرگ‌تر از بارداری اول می‌شود پس احتمال اینکه مادر درد کمر بیشتری داشته باشد زیاد است. احتمال بروز کمردرد در مادرانی که در بارداری اول تجربه کمردرد داشته‌اند و بعد از زایمان عضلات شکم خود را با ورزش تقویت نکرده‌اند بیشتر است. همچنین در بارداری دوم شما به دلیل مراقبت و نگهداری از کودکی دیگر، نیاز به فعالیت و خم شدن بیشتر و بغل کردن مداوم کودک خود دارید که احتمال کمردرد را افزایش می‌دهد.
5_ نمایان شدن شکم
در بارداری دوم عضلات شکم و رحم شل شده‌اند و شما زودتر بزرگ شدن شکمتان را تجربه می‌کنید.
6_ احساس حرکات جنین
یکی از شیرین‌ترین علائم بارداری که اغلب مادرها مشتاقانه منتظر آن هستند، احساس حرکات جنین در رحم است. در بارداری دوم شما آشنایی بیشتری با علائم و شرایط خود در هفته‌های مختلف بارداری دارید، به همین دلیل زودتر متوجه حرکات جنین خود می‌شود. اغلب مادرها در بارداری اول، در اواخر ماه پنجم بارداری و حدود هفته بیستم متوجه حرکات جنین می‌شوند اما در بارداری دوم ممکن است اواخر ماه چهارم بارداری و حدود هفته شانزدهم نیز این حرکات ریز را احساس کنند.
7_ اضطراب
یکی از مهم‌ترین مشکلات مادران در بارداری اول، تجربه اضطراب است. علت اضطراب در بارداری اول اغلب نا آشنا بودن با علائم جسمانی و روانی، تغییرات بدنی، آزمایش‌ها و مراقبت‌های پزشکی مختلف، نوع و زمان زایمان و در نهایت نحوه مراقبت از فرزند است. در بارداری دوم با اینکه ممکن است شدت، مدت و فراوانی علائم تغییر کند، اما اساس و پایه اصول مشابه بارداری اول است. پس آشنایی بیشتر با شرایط و پیش بینی پذیر بودن موقعیت‌ها و علائم مختلف برای مادر در بارداری دوم منجر به کاهش اضطراب نسبت به بارداری اول می‌شود.
برای کاهش استرس و اضطراب خود در دوران بارداری می‌توانید از یوگا بارداری و انواع تمرینات مدیتیشن در کنار روان‌درمانی استفاده کنید.
ما یک مقاله با عنوان «بی قراری و اضطراب بارداری» داریم که برای کاهش استرس خود می‌توانید این مقاله را بخوانید.
با دانلود اپلیکیشن آرامیا می‌توانید به انواع مقالات، تمرینات، صوت‌ها و ویدیوهای مدیتیشن، در هر زمان و مکانی دسترسی پیدا کنید.
8_ نوسانات خلقی
یکی از علل بروز نوسانات خلقی، تغییرات هورمونی است که در بارداری اول و دوم یکسان است اما شرایط دیگر نیز می‌تواند منجر به بروز یا تشدید نوسانات خلقی شود. برای مثال مادر در بارداری دوم وظیفه نگهداری از فرزند دیگر خود را نیز بر عهده دارد، اغلب مسئول امور خانه است، ممکن است شاغل باشد، اغلب مراقبت کمتری از اطرافیان خود به نسبت بارداری اول دریافت می‌کند و در نتیجه تمام این موارد مادر دچار خستگی و مشکلات خواب نیز می‌شود که می‌تواند در نهایت منجر به بروز یا تشدید نوسانات خلقی شود.
در صورتی که دچار نوسانات خلقی شدید، پیشنهاد می‌دهیم که مدیتیشن بارداری انجام دهید. ما درباره این مدیتیشن در یک مقاله جداگانه صحبت کرده‌ایم.
9_ تغییرات سینه
تغییرات سینه مانند بزرگ شدن، حساس شدن، نمایان شدن رگ‌های خونی و… در بارداری دوم نیز رخ می‌دهد زیرا بدن مجدد خود را برای دوره شیردهی آماده می‌کند اما این بار تغییرات به شدت بارداری اول نیستند و مادر کمتر دچار مشکل می‌شود.
10_ علائم پوستی
افزایش هورمون استروژن و پروژسترون در دوران بارداری ممکن است منجر به بروز لک‌های پوستی سیاه شود. بیش از نیمی از مادران باردار این لک‌های پوستی را در دوران بارداری خود تجربه می‌کنند اما احتمال بروز آن‌ها در بارداری دوم بیشتر است. این لک‌های پوستی سیاه رنگ همان‌طور که با بالا رفتن میزان هورمون‌های استروژن و پروژسترون ایجاد می‌شوند، با پایان بارداری و تعادل هورمون‌ها از بین می‌روند.
11_ انقباضات رحمی
انقباضات رحمی که به آن انقباضات براکستون هیکس گفته می‌شود، راهی است که رحم بدن را برای زایمان آماده می‌کند و هر چه به زمان زایمان نزدیک‌تر می‌شود میزان آن‌ها بیشتر می‌شود. در بارداری دوم مادران به دلیل آشنایی قبلی و تجربه‌ای که دارند راحت‌تر می‌توانند متوجه این انقباضات کاذب شوند و تفاوت آن‌ها را از درد زایمان تشخیص دهند.
- بیشتر بخوانید: بارداری چند هفته است؟
- بیشتر بخوانید: هفته چهارم بارداری
- بیشتر بخوانید: هفته اول بارداری
- بیشتر بخوانید: هفته یازدهم بارداری
- بیشتر بخوانید: هفته هشتم بارداری
12_ مراقبت‌های پزشکی
اغلب آزمایش‌ها، غربالگری‌ها و مراقبت‌های پزشکی در بارداری دوم مشابه بارداری اول است اما فرق بارداری اول و دوم این است که اگر در بارداری اول مشکل خاصی مانند فشار خون یا دیابت بارداری داشته‌اید، در بارداری دوم نیاز به مراقبت بیشتر دارید. توجه داشته باشید که اگر در بارداری دوم خود بالای 40 سال سن دارید، باید طبق نظر پزشک برخی آزمایش‌های جدید را انجام دهید.
علت فرق بارداری اول و دوم چیست؟
در این‌جا، مهم‌ترین دلایل تفاوت بارداری اول و دوم را بررسی می‌کنیم:
1_ بدن از قبل تجربه دارد
در بارداری اول، رحم، عضلات شکم و لگن کشیده می‌شوند؛ بنابراین، در بارداری دوم زودتر واکنش نشان می‌دهند. در این بارداری، شکم نیز زودتر جلو می‌آید.
2_ هورمون‌ها واکنش متفاوتی دارند
بدن در بارداری دوم با تغییرات هورمونی سازگاری بیشتری نشان می‌دهد؛ چون قبلاً یک بار بارداری را تجربه کرده است. در این بارداری بر اساس شرایط بدنی خود، احتمالاً علائمی مثل خستگی یا تهوع را کمتر یا بیشتر تجربه می‌کنید.
3_ رحم و دهانه رحم تغییر کرده‌اند
از آنجا که دهانه رحم در بارداری اول باز و انعطاف‌پذیر شده، در این بارداری زودتر و نرم‌تر باز می‌شود. زمان زایمان نیز معمولاً کوتاه‌تر است؛ مثلاً اگر در بارداری اول ۱۲ ساعت در اتاق زایمان بودید، این بار زایمان‌تان ۷ تا ۸ ساعت طول می‌کشد.
آیا بارداری دوم درد کمتری دارد؟
اگر بخواهیم تفاوت بارداری اول و دوم را از نظر میزان تجربه درد توسط مادر توضیح دهیم، بهتر است آن را به صورت زیر بیان کنیم:
1_ زمان زایمان
مطالعات قوی و دقیقی در این زمینه وجود ندارد اما مادران با توجه به تجربیات خود گزارش می‌دهند که اغلب زایمان دوم و زایمان‌های بعدی کوتاه‌تر از زایمان اول هستند. با توجه به این مطلب مادران مدت زمان کمتری را برای زایمان سپری می‌کنند و کمتر درد را تجربه می‌کنند.
2_ بهبود پس از زایمان
از بارداری دوم به بعد مدت زمان بهبودی مادر پس از زایمان بیشتر می‌شود. رحم که اکنون بسیار بزرگ‌تر از سایز طبیعی خود است باید کوچک شود و به حالت نرمال بازگردد و این فرایند با انقباضات رحمی متعدد همراه خواهد بود و شما ممکن است علاوه بر انقباضات، کشیده شدن پوست و درد در ناحیه شکم را نیز تجربه کنید زیرا عضلات اکنون شل‌تر از حالت طبیعی هستند و استحکام اولیه خود را ازدست‌داده‌اند.
3_ شیردهی
در بارداری دوم غدد شیری زودتر فعال شده و زودتر از بارداری اول شیر در سینه‌های شما جاری می‌شود. علاوه بر این، شما با توجه به تجربه قبلی خود آشنایی بیشتری با روال کار دارید و طبیعتا دوره شیردهی راحت‌تری را سپری خواهید کرد و کمتر دچار چالش می‌شوید.
آیا جنسیت جنین در ایجاد تفاوت در علائم بارداری اول و دوم تأثیر دارد؟
بله، جنسیت جنین تا حدی می‌تواند باعث تفاوت علائم بارداری اول و دوم شود؛ اما این موضوع برای همه یکسان نیست و قطعیت ندارد.
وب‌سایت mustelausa درباره انتظارات از علائم بارداری مثل تهوع صبحگاهی که بسیاری آن را به جنسیت جنین ربط می‌دهند، نقل می‌کند که:
Even if you are expecting the same gender as your first child, you could experience different symptoms this time around.
حتی اگر انتظار داشته باشید جنسیت نوزاد مانند فرزند اول‌تان باشد، ممکن است این بار علائم متفاوتی را تجربه کنید. mustelausa
البته، از برخی علائم علمی می‌توان جنسیت جنین را تشخیص داد؛ مثلاً یک مطالعه در pubmed.ncbi.nlm.nih منتشر شد که نتایج تحقیقات آن از 38 بارداری بدون عارضه (19 دختر و 19 پسر) نشان می‌داد: زنان باردار (دارای فرزند پسر) سطوح بالاتری از سیتوکین‌های التهابی و فاکتورهای آنژیوژنیک در خون خود دارند.
راستی، ما یک مقاله با عنوان «علائم بارداری پسر» هم داریم که می‌توانید برای اطلاعات بیشتر درباره جنسیت جنین این مقاله را بخوانید.
سؤالات متداول
علت نداشتن حالت تهوع در بارداری دوم چیست؟
بدن با تغییرات هورمونی ناشی از بارداری دوم بهتر تطابق پیدا می‌کند؛ به همین دلیل علائمی مثل حالت تهوع کاهش یا حتی حذف می‌شوند.
علت کم‌خوابی در بارداری دوم چیست؟
تحرک بیشتر جنین، درگیری ذهنی مرتبط با مراقبت از فرزند یا استرس می‌توانند خواب را مختل کنند. برای بهبود وضعیت خواب می‌توانید سری به مقاله “چطور بهتر بخوابیم؟” بزنید.
کلام آخر
بزرگ شدن خانواده و ورود فرزند جدید تجربه بسیار جذابی برای اغلب خانواده‌ها است. بارداری دوم و ورود فرزند جدید نیز مانند هر مرحله دیگری از زندگی با چالش‌هایی همراه خواهد بود، اما شما می‌توانید با شناخت تفاوت بارداری اول و دوم، استفاده از تجارب خود، حمایت اطرافیان و کمک گرفتن از یک روانشناس به راحتی این مراحل را طی کنید.
منابع
