عوارض استرس در زنان چه هستند؟ انجمن روانشناسی آمریکا، یعنی APA، اینطور گزارش می‌دهد که زنان استرس بیشتری از مردان تجربه می‌کنند! تقریباً از هر 10 زن مورد بررسی در آمریکا، نیمی از آنها گفته‌اند که طی 5 سال گذشته، استرس‌شان بیشتر شده؛ اما در مردان، این آمار 4 نفر از 10 نفر بود. شدت بالای استرس در زنان می‌تواند عوارض جدی برای آنها در پی داشته باشد؛ برای همین، ما در این مقاله می‌خواهیم درباره عوارض استرس و فکر زیاد در زنان و نکات مربوط به آن صحبت کنیم.
ویدیو: راهکارهای روانشناسی برای رفع استرس:
تأثیر استرس بر بدن زنان
همانطور که در مقاله تأثیر استرس بر بدن هم گفتم به طور کلی استرس و واکنش‌های حاصل از آن در زندگی ما اهمیت زیادی دارند چرا که به کمک آنها می‌توانیم از خطرات جان سالم به در ببریم. حتی بدن ما در مقابل استرس‌های اندک و کوتاه‌مدت به طور قدرتمندی مقاوم شده و با آنها مشکل خاصی ندارد.
اما مشکل واقعی مربوط به استرس مزمن است. منظور از استرس مزمن، استرسی است که به‌شکل طولانی‌مدت آن را تجربه می‌کنیم و خب در اغلب مواقع هم کاری برای کاهشش انجام نمی‌دهیم. نکته مهم‌تر اینجاست که برای بسیاری از زنان استرس به یک چیز عادی تبدیل شده و آنقدر در روز خودشان را مشغول می‌کنند که اصلاً به فکر کاهش استرس‌شان هم نیستند. در هر حال بیایید با هم تأثیر استرس بر بدن زنان را بررسی کنیم.
| عوارض استرس در زنان | توضیحات |
| افسردگی و اضطراب | در روانشناسی، اضطراب یکی از دلایل اصلی بروز افسردگی شناخته می‌شود؛ ارتباط این دو حالت روانی معمولاً از طریق اختلال در تنظیم سروتونین و دوپامین رخ می‌دهد. |
| مشکلات قلبی | استرس سبب افزایش ضربان قلب و فشار خون می‌شود؛ در نتیجه خطر سکته و حمله قلبی را افزایش می‌دهد و بر کارکرد طبیعی سیستم گردش خون اثر منفی دارد. |
| سردرد | سردرد ناشی از تنش‌های عصبی در زنان بیشتر از مردان گزارش می‌شود؛ دلیل آن تفاوت در حساسیت سیستم عصبی مرکزی و تغییرات هورمونی است. |
| چاقی | استرس مزمن موجب پرخوری احساسی می‌شود؛ فرد حتی در حالت سیری تمایل به خوردن دارد که منجر به افزایش وزن و تجمع چربی شکمی می‌شود. |
| مشکلات گوارشی | ارتباط مستقیم میان استرس و فعالیت دستگاه گوارش وجود دارد؛ استرس می‌تواند سندروم روده تحریک‌پذیر، رفلاکس معده و دل‌دردهای عصبی ایجاد کند. |
| مشکلات دوران بارداری | زنان دارای استرس زیاد بارداری دشوارتری تجربه می‌کنند؛ استرس می‌تواند عملکرد هورمون‌های بارداری را مختل کرده و خطر زایمان زودرس یا فشار خون بالا را افزایش دهد. |
| مشکلات قاعدگی | سندرم پیش از قاعدگی با افزایش سطح استرس شدت بیشتری پیدا می‌کند؛ استرس موجب تشدید درد، نوسانات خلقی و خستگی در این دوره می‌شود. |
| تغییرات هورمونی | استرس تعادل طبیعی هورمون‌ها را بر هم می‌زند؛ سطح کورتیزول افزایش یافته و بر خلق‌وخو، چرخه قاعدگی و سلامت عمومی بدن اثر منفی می‌گذارد. |
| ضعف سیستم ایمنی بدن | بر اثر ضعف سیستم ایمنی بدن زنان در زمان استرس، احتمال بروز عفونت‌های تنفسی یا واژینال در آنها وجود دارد. |
| بروز مشکلات پوست و مو | بر اثر استرس ممکن است خانم‌ها مشکلاتی مثل ریزش مو، جوش یا افزایش شدت بیماری‌هایی مثل اگزما یا پسوریازیس را تجربه کنند. |
در این‌جا، به‌صورت دقیق‌تر درباره عوارض استرس در زنان صحبت می‌کنیم:
1_ افسردگی و اضطراب
بر اثر افت هورمون سروتونین (هورمون شادی) و افزایش هورمون کورتیزول (هورمون استرس)، فرد دچار احساساتی از جمله غم، ناامیدی یا بی‌انگیزگی می‌شود. زمانی که خانم‌ها وارد چرخه پریودی شده و هورمون استروژن بدن آنها کاهش پیدا می‌کند، این حالات شدیدتر می‌شوند.
2_ مشکلات قلبی
مشکلات قلبی را می‌توان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوارض استرس در زنان دانست. در واقع، با بالارفتن سطح هورمون‌های استرس (مثل آدرنالین)، رگ‌های قلب دچار انقباض می‌شوند و فشار خون بالا می‌رود. در این وضعیت، احتمال ایجاد التهاب در بافت‌های قلبی یا حتی سکته در خانم‌ها وجود دارد.
3_ سردرد
خانم‌ها در زمان استرس ممکن است که دچار سردردهای تنشی شوند. وقتی که بدن آنها تغییرات هورمونی را تجربه می‌کند، این دردها شدیدتر می‌شوند.
4_ چاقی
خانم‌هایی که دچار استرس هستند، میل بیشتری به خوردن کربوهیدرات‌ها پیدا می‌کنند و دچار «پرخوری احساسی» می‌شوند. در این حالت، مشکلاتی مثل افزایش چربی در ناحیه شکم و افزایش مقاومت انسولینی به‌وجود می‌آیند.
5_ مشکلات گوارشی
استرس با بالا بردن سطح اسید معده و اختلال در عملکرد عصبی روده، باعث بروز مشکلاتی مثل رفلاکس شدید یا نفخ می‌شود. در واقع، مغز و روده از طریق یک محور با یک‌دیگر ارتباط دارند؛ برای همین، بر اثر استرس ممکن است مشکلات گوارشی را تجربه کنند.
6_ مشکلات دوران بارداری
یکی از عوارض استرس در زنان احتمال بروز مشکلات در دوران بارداری است. در واقع، هورمون استرس (کورتیزول) روی جنین در بدن مادر تاثیر منفی می‌گذارد و باعث بروز مشکلاتی مثل افزایش خطر زایمان زودرس یا محدویت رشد جنین می‌شود.
پیشنهاد می‌دهیم که به مقاله «استرس بعد از زایمان» هم سری بزنید.
7_ مشکلات قاعدگی
Chronic stress may be associated with changes in the menstrual cycle, including irregular cycles, heavier flow, and painful periods.
استرسِ مزمن ممکن است با تغییراتی در چرخهٔ قاعدگی همراه باشد؛ از جمله نامنظمی در دوره‌ها، افزایش شدت خون‌ریزی و بروز دردهای قاعدگی. Clue app
در واقع، استرس در عملکرد محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-تخمدان تاثیر می‌گذارد و باعث بروز مشکل می‌شود. در این زمان ممکن است احساس درد و نفخ داشته باشید.
راستی، ما یک مقاله با عنوان «تاثیر استرس بر پریود» داریم که پیشنهاد می‌دهیم آن را مطالعه کنید.
8_ تغییرات هورمونی
استرس نه‌تنها سطح کورتیزول بدن زنان را بالا می‌برد، بلکه در ترشح هورمون‌های استروژن و پروژسترون تاثیر منفی می‌گذارد. با ایجاد اختلالات هورمونی، مشکلاتی برای بدن خانم‌ها (مثل کاهش میل جنسی یا خواب بی‌کیفیت) به‌وجود می‌آید.
9_ ضعف سیستم ایمنی بدن
یکی از عوارض استرس در زنان ضعف سیستم ایمنی بدن است. در این حالت، فعالیت گلبول‌های سفید در بدن آنها کم می‌شود و آنتی‌بادی‌های کمتری هم تولید می‌شوند؛ بنابراین، احتمال بروز مشکلاتی مثل عفونت‌های واژینال یا تنفسی در آنها وجود دارد.
10_ مشکلات پوست و مو
بر اثر استرس، بدن زنان التهاب‌های سلولی را تجربه می‌کند. بدن خانم‌ها در این زمان ممکن است با علائمی مثل ریزش مو، جوش یا تشدید اگزما و پسوریازیس به استرس واکنش نشان دهد.
دوست دارید درباره تاثیر استرس بر پوست و تاثیر استرس بر مو بیشتر بدانید؟ به مقالاتی که در این مورد منتشر کرده‌ایم، مراجعه کنید.
- بیشتر بخوانید: غذاهای استرس زا
- بیشتر بخوانید: استرس حرف زدن در جمع
علائم استرس در زنان چیست؟
همانطور که بالاتر گفتم، بسیاری از زنان آنقدر ذهنِ درگیری دارند که اصلاً متوجه استرس زیاد‌شان نمی‌شوند. با توجه به این، شناخت علائم ظاهری استرس می‌تواند در آگاهی‌تان نسبت به آن کمک‌کننده باشد. البته دقت کنید؛ هر انسان و هر زنی ممکن است علائم متفاوتی را در مقابل استرس نشان بدهد اما اینها رایج‌ترین نشانه‌ها هستند:
1_ علائم فیزیکی
سردرد، مشکل در خوابیدن، خستگی، درد مخصوصاً در کمر و گردن، پرخوری یا کم‌خوری، مشکلات پوستی، سوء مصرف مواد مخدر و الکل، ناراحتی معده، میل کمتر به رابطه جنسی و علاقه کمتر به چیز‌هایی که قبلاً از آن لذت می‌برده‌اید! اینها علائم فیزیکی رایج استرس در زنان و مردان هستند.
2_ علائم احساسی
علائم احساسی چیز‌هایی مثل عصبانیت، ناراحت شدن، حس افسردگی داشتن، احساس عدم کنترل روی واکنش‌ها، ناامیدی و… هستند که می‌توان آنها را جزو عوارض استرس در زنان هم دانست. همینطور ممکن است تحریک‌پذیری را هم تجربه کنید. یعنی اینکه بر سر کوچک‌ترین مسائل، به شدت ناراحت یا عصبانی شوید.
3_ علائم ذهنی
از جمله علائم استرس در زنان که مربوط به ذهن است، می‌توان به فراموشی گرفتن، نگرانی دائم، عدم توانایی در گرفتن تصمیم قطعی، منفی‌گرا شدن و عدم تمرکز و همینطور احساس کسل بودن اشاره کرد.
4_ نشانه‌های شغلی
افرادی که دچار استرس هستند حین کار کردن با مشکلاتی مثل روابط ضعیف، عدم تمرکز، مشکل در به اتمام رساندن کار و… روبرو می‌شوند. همینطور برای این افراد، حین کار زمان بسیار کند گذشته و گا‌هاً احساس می‌کنند کار زیادی بر سرشان ریخته.
5_ نشانه‌های اجتماعی
زنانی که دائم با استرس روبرو هستند، ممکن است متوجه شوند با خانواده‌شان مشکل دارند، احساس تنهایی می‌کنند، کمتر احساس صمیمیت به اطرافیان دارند و منزوی شوند.
6_ نشانه‌های معنوی
در نهایت نشانه‌های استرس در زنان از نظر معنوی، بی‌تفاوت شدن، از دست دادن امید و دچار پوچی شدن است. همینطور این افراد احساس گناه شدیدی کرده و به شدت نا‌امید هستند.
چرا زنان دچار استرس می‌شوند؟
دلایل استرس در زنان بسیار زیاد و گسترده است. رایج‌ترین چیز‌ها مسائل مالی، امنیت شغلی، سلامتی و مسائل مربوط به روابط و غیره هستند. همینطور با توجه به اینکه جامعه امروزی مسئولیت‌های زیادی بر عهده زنان گذاشته، از مراقبت از فرزندان و والدین گرفته تا تعهدات خانوادگی، کار‌های خانه و داشتن یک شغل بیرون از خانه، فشار مسئولیت‌ها خودش یکی دیگر از دلایل عمده استرس زنان است.
استرس طلاق، مشکلات رابطه با همسر، خانواده و تابو‌هایی که منجر به آسیب زنان در این زمینه می‌شوند نیز از جمله دلایل استرس آنها هستند.
- بیشتر بخوانید: استرس طلاق
- بیشتر بخوانید: دلایل استرس دانش آموزان
کاهش استرس زنان
خب به سراغ بخش اصلی مقاله برویم. در ادامه با هم این موضوع را بررسی می‌کنیم که زنان برای کاهش استرس چه راهکارهایی دارند و باید چه اقداماتی را انجام بدهند تا دچار عوارض آن بر بدن و ذهن‌شان نشوند.
نکته: بالاتر به علائم استرس در زنان در بخش‌هایی مثل ذهنی، عاطفی، شغلی، اجتماعی و… اشاره کردم. با توجه به همین در ادامه هم راهکارها را در همین دسته‌بندی‌ها در اختیار شما قرار می‌دهم.
1_ فیزیکی
- ورزش کنید.
- از تکنیک‌های آرامش اعصاب مثل یوگا و مدیتیشن و همینطور گوش دادن به موسیقی آرامش بخش کمک بگیرید.
- غذای سالم بخورید. مثلاً رژیم‌های مدیترانه‌ای.
- برای اوقات فراغت‌تان برنامه‌ریزی کنید و کار‌هایی که دوست دارید را انجام بدهید.
- حتماً بین 7 تا 9 ساعت بخوابید. (جدول خواب کافی)
2_ عاطفی
برای کاهش عوارض استرس در زنان، این راهکارهای عاطفی را توصیه می‌کنیم:
- از بیان احساسات خودتان نترسید.
- یک برنامه برای افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس‌تان داشته باشید.
- با شرکت در یک کلاس حضوری یا آنلاین، مهارتی که سال‌هاست دوستش دارید را یاد بگیرید. (اگر خیلی تجربه شرکت در کلاس را ندارید، شاید بهتر باشد در یک کلاس چند جلسه‌ای و کوتاه شرکت کنید و در آینده به کلاس‌های بزرگ‌تر و طولانی‌تری بروید.)
3_ ذهنی
یکی از مهم‌ترین راهکارها برای کاهش استرس این است که کمی به سمت مثبت‌نگری بروید. البته منظور این نیست که به‌شکل افراطی وارد حوزه مثبت‌نگری شوید. کافی است بتوانید از هر اتفاق و مشکلی، جنبه مثبتش را هم ببینید.
ما در مقاله چگونه استرس و اضطراب را از بین ببریم، راهکارهای ذهنی بیشتری معرفی کرده‌ایم.
4_ شغلی
اگر جایی مشغول به کار هستید، در شغل‌تان برای ایجاد احساس بهتر یک‌سری هدف‌های کوچک و قابل دستیابی را تعیین کنید و زمانی که به آنها رسیدید، برای خودتان جشن‌های کوچک بگیرید. مثلاً یک روز خودتان را به کافه دعوت کنید و یک روز لباس مورد علاقه را برای خودتان بخرید. همینطور محدودیت‌هایی تعیین کنید که باعث شود بین کارِ خانه و کار بیرون از خانه تعادل داشته باشید و دائم نگران هر دو نباشید.
با مطالعه مقاله مدیریت استرس می‌توانید تکنیک‌هایی برای مدیریت افکار در محل کار را یاد بگیرید.
5_ اجتماعی
برای کاهش عوارض استرس در زنان، باید از برخی راهکارهای اجتماعی هم بهره ببرید. اگر احساس می‌کنید دوستان ناسالمی دارید، سعی کنید وارد جمع افراد جدید و سالم شوید؛ مثلاً می‌توانید وارد یک گروه کوهنوردی شوید یا به کلاس‌های موفقیت فردی و اعتماد به نفس بروید.
اگر هم تصور می‌کنید درگیر یک رابطه احساسی سمی هستید که به شدت استرس شما را افزایش داده و باعث کاهش اعتماد به نفس‌تان می‌شود، حتماً به جلسات مشاوره روانشناسی رفته یا حداقل در انجمن‌های تخصصیِ روابط در شهرتان ثبت نام کنید. (از دوستان و آشنایان در مورد انجمن‌ها بپرسید تا راهنمایی‌تان کنند.)
شاید ما دچار اختلال اضطراب اجتماعی باشیم. در این صورت باید برای درمان اضطراب اجتماعی خود اقدام کنیم. ما در مقاله اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟، بیشتر در این مورد صحبت می‌کنیم.
6_ به طور مداوم مدیتیشن کنید
ببینید، سال‌هاست که تحقیقات مختلف تأیید کرده‌اند مدیتیشن به شدت روی رفع استرس و اضطراب بدن تأثیر دارد. جالب است بدانید روانشناسان به افرادی که دچار افسردگی هستند انجام مدیتیشن را توصیه می‌کنند.
حتی همین الان اگر به خاطر استرس و اضطراب به سراغ یک متخصص روانشناس بروید قطعاً یکی از مهم‌ترین پیشنهاداتش انجام مدیتیشن یا حداقل ثبت نام در یک کلاس یوگا است. (در یوگا هم از تمرین‌های مدیتیشن استفاده می‌شود.)
اپلیکیشن آرامیا، منبع دوره‌های مدیتیشن باکیفیت به زبان فارسی، دوره‌های یوگا، پیلاتس، ذهن آگاهی، ریلکسیشن و… است. برای دانلود آن از دکمه پایین کمک بگیرید:
با توجه به همین پیشنهاد می‌کنم حتماً اپلیکیشن آرامیا را نصب کنید و از راهکارهای آن برای کاهش استرس کمک بگیرید. از دوره‌های مدیتیشن، دوره‌های یوگا و همینطور آهنگ‌های آرامش‌بخش و البته دوره ریلکسیشن عضلانی که به تازگی به آن اضافه شده و به شدت به کاهش استرس در بدن شما کمک می‌کند.
7_ از تمرین نوشتن کمک بگیرید
یکی از بهترین راهکارها برای کاهش عوارض استرس در زنان، نوشتن بدون سانسور درباره نگرانی‌ها و احساسات‌شان است. این روش به‌خصوص برای خانم‌هایی که دچار حساسیت بیشتری نسبت به استرس محیطی یا روابط اجتماعی هستند، تاثیر می‌گذارد و احساس کنترل آنها به شرایط را افزایش می‌دهد.
در تمرین نوشتن، فعالیت بخش آمیگدال (بخش مرتبط با اضطراب در مغز) نیز کاهش پیدا می‌کند و فرد دچار تخلیه هیجانی می‌شود.
اگر برای نوشتن موضوعی ندارید، می‌توانید به این موارد فکر کنید:
- چه چیزی امروز باعث نگرانی من شد؟
- بابت چه چیزی امروز سپاسگزار هستم؟
- چه احساساتی را امروز تجربه کرد؟
کلام آخر
خب به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله موضوع استرس زنان، تأثیر استرس بر بدن زنان و درمان آن را بررسی کردیم. در آخر اگر سؤال یا نظری دارید در بخش نظرات منتظر شما هستم.
منابع:
آزمون استرس رایگان همراه با پاسخ از روانشناس آرامیا
آزمون پایین کمتر از 3 دقیقه از زمان شما را می‌گیرد. به محض پاسخ به 10 سوالِ آزمون، نتیجه تست استرس به شما نمایش داده می‌شود و راهکارهایی از روانشناس بالینی آرامیا دریافت می‌کنید.
