قاعدگی بخشی طبیعی از زندگی هر زن در سن باروری است و به‌طور میانگین، هر زن در طول زندگی خود حدود ۴۵۰ دوره پریود را تجربه می‌کند. پژوهش‌های منتشرشده در Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada نشان می‌دهند که ۵۵٪ از زنان در برهه‌ای از زندگی خود تغییرات غیرعادی در رنگ یا بافت خون قاعدگی را گزارش می‌کنند. همچنین، طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، ۲۵٪ زنان دچار کم‌خونی ناشی از قاعدگی‌های شدید یا نامنظم هستند. درک رنگ خون پریود می‌تواند نقشی کلیدی در تشخیص زودهنگام اختلالات هورمونی، کم‌خونی یا حتی عفونت‌های رحمی ایفا کند.
انواع رنگ خون پریود
رنگ خون پریود می‌تواند طیف وسیعی از رنگ‌ها را شامل شود که هرکدام پیام‌های خاصی درباره وضعیت سلامت بدن و چرخه قاعدگی دارند. این رنگ‌ها از قرمز روشن تا قهوه‌ای تیره یا حتی خاکستری متغیر هستند و بسته به عواملی مانند سرعت خروج خون، میزان اکسیژن‌گیری و وجود ترشحات مختلف می‌توانند تفاوت کنند. شناخت و توجه به این تغییرات رنگی، نه تنها به درک بهتر فرایند طبیعی قاعدگی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکلات هورمونی، عفونت‌ها یا بیماری‌های دیگر باشد. در ادامه به بررسی دقیق‌تر هر یک از این رنگ‌ها و علت احتمالی آن‌ها خواهیم پرداخت.
| رنگ خون | علت‌های احتمالی | طبیعی است؟ |
| 🔴 قرمز روشن | خون تازه، خروج سریع از رحم | ✅ بله – علامت یک چرخه‌ی نرمال |
| 🟥 قرمز تیره | خون قدیمی‌تر، جریان کندتر، گاهی در اوایل بارداری دیده می‌شود | ✅ بله – در بیشتر موارد طبیعی |
| 🟤 قهوه‌ای | خون مانده و اکسیدشده، اواخر پریود یا بعد از زایمان | ✅ بله – بخشی طبیعی از پایان قاعدگی |
| ⚫️ سیاه | خون بسیار قدیمی، احتمال انسداد واژینال یا باقی‌مانده خون در رحم | ⚠️ بهتر است بررسی پزشکی انجام شود |
| 🌸 صورتی | ترکیب خون با ترشحات، کاهش استروژن، سوءتغذیه، خونریزی سبک | ⚠️ ممکن است نیاز به بررسی هورمونی داشته باشد |
| 🟠 نارنجی | ترکیب با مایعات واژن، احتمال عفونت یا لانه‌گزینی جنین | ⚠️ اغلب نشانه‌ی عفونت؛ بهتر است پزشک بررسی کند |
| ⚪️ خاکستری | واژینوز باکتریایی، سقط احتمالی، ترشحات عفونی با بوی تند | ❌ خیر – نیاز به مراجعه فوری |
| 🟢 سبز | عفونت واژینال فعال، ترشحات چرکی با خارش و بوی شدید | ❌ خیر – فوراً باید درمان شود |
1_قرمز روشن
رنگ قرمز روشن یکی از رایج‌ترین رنگ‌های خون در روزهای ابتدایی قاعدگی است و معمولاً نشان‌دهنده خون تازه و جریان فعال از رحم به سمت واژن می‌باشد. این رنگ اغلب نشانه‌ای از عملکرد طبیعی رحم و تعادل هورمونی مناسب است، به‌ویژه زمانی که با دردهای متوسط و میزان خونریزی کنترل‌شده همراه باشد.
خون قرمز روشن زمانی رخ می‌دهد که رحم به‌صورت منظم منقبض می‌شود و لایه آندومتر (پوشش داخلی رحم) به‌سرعت و بدون ماندن طولانی در رحم دفع می‌شود. به همین دلیل، اکسیژن زیادی به خون نمی‌رسد و هنوز تغییر رنگ نداده است.
با این حال، اگر خون قرمز روشن همراه با یکی از موارد زیر باشد، می‌تواند نشانه‌ای از اختلال باشد:
- خونریزی بسیار شدید (تغییر نوار بهداشتی در کمتر از یک ساعت برای چند ساعت متوالی)
- طولانی‌شدن دوره بیش از ۷ روز
- احساس ضعف یا سرگیجه
- لخته‌های بزرگ یا درد شدید و غیرعادی
در چنین شرایطی احتمال وجود مشکلاتی مانند فیبروم رحمی، اختلالات انعقادی، یا حتی ناهماهنگی هورمونی وجود دارد و بهتر است با متخصص زنان مشورت شود.
پریود را می‌توان پنجمین نشانه حیاتی بدن در نظر گرفت؛ چرا که وضعیت آن بازتابی از سلامت عمومی فرد است. (منبع:مقاله بررسی سلامت قاعدگیPubMed Central )
2_قرمز تیره یا زرشکی
خون قرمز تیره معمولاً نشان می‌دهد که خون زمان بیشتری در رحم یا واژن مانده و سپس از بدن خارج شده است. این رنگ در روزهای دوم تا چهارم پریود بسیار رایج است و اغلب به‌عنوان بخشی طبیعی از چرخه قاعدگی در نظر گرفته می‌شود. زمانی که خون مدت بیشتری در تماس با اکسیژن قرار می‌گیرد، رنگ آن از قرمز روشن به تیره تغییر می‌یابد، بدون آنکه لزوماً نشانه مشکل باشد.
با این حال، اگر خون زرشکی با لخته‌های بزرگ، بوی ناخوشایند یا دردهای غیرطبیعی همراه باشد، ممکن است به یکی از موارد زیر مرتبط باشد:
- عدم تعادل هورمونی
- فیبروم‌های رحمی (توده‌های غیرسرطانی)
- استفاده از برخی داروهای هورمونی
- کاهش سطح آهن یا مشکلات انعقادی
در صورت تکرار چنین شرایطی، بررسی آزمایشگاهی و سونوگرافی می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر کمک کند.
در ضمن اگر تمایل دارید اطلاعاتتان را در مورد دو موضوع عقب افتادن پریود و ترشحات سفید و علت لکه بینی بیشتر کنید حتما به همین مقالات سربزنید.
3_قهوه‌ای
خون قهوه‌ای یکی از رنگ‌هایی است که اغلب در آغاز یا پایان پریود دیده می‌شود. این رنگ معمولاً به معنای آن است که خون، قدیمی‌تر و اکسید شده است؛ به این معنا که مدت بیشتری در رحم مانده و با گذشت زمان، رنگ آن از قرمز به قهوه‌ای یا حتی تیره‌تر تغییر یافته است. این موضوع کاملاً طبیعی بوده و در بسیاری از زنان به‌صورت منظم رخ می‌دهد.
با این حال، اگر خون قهوه‌ای رنگ در میانه چرخه قاعدگی ظاهر شود یا با علائمی مانند بوی بد، ترشحات غیرمعمول یا درد مزمن لگن همراه باشد، ممکن است نشانه یکی از موارد زیر باشد:
- اختلالات هورمونی یا تخمک‌گذاری
- عفونت‌های رحمی یا واژینال
- کیست تخمدان یا اندومتریوز
- باقیماندن بخشی از بافت پریود قبلی در رحم
در این حالت‌ها، مراجعه به پزشک متخصص زنان برای بررسی کامل توصیه می‌شود.
رنگ طبیعی خون قاعدگی معمولاً از قرمز روشن تا قهوه‌ای یا حتی مشکی متغیر است. اما اگر ترشحات به رنگ نارنجی یا خاکستری باشند، ممکن است نشانه‌ای از عفونت باشند.(منبع:medicalnewstoday.com)
4_صورتی
رنگ صورتی زمانی ظاهر می‌شود که خون قاعدگی با مایعات دیگر در رحم یا واژن، به‌ویژه ترشحات دهانه رحم، ترکیب شده باشد. این رنگ اغلب در ابتدای یا پایان پریود، و گاهی نیز در لکه‌بینی بین دو قاعدگی دیده می‌شود.
رنگ صورتی می‌تواند در شرایط زیر ظاهر شود:
- سطح پایین استروژن: کاهش هورمون استروژن باعث رقیق‌تر شدن آندومتر (پوشش داخلی رحم) و تغییر رنگ خون می‌شود. این حالت در زنانی که ورزش شدید انجام می‌دهند یا وزن خیلی پایینی دارند بیشتر دیده می‌شود.
- استفاده از داروهای ضدبارداری هورمونی: برخی قرص‌ها باعث کاهش ضخامت آندومتر و رقیق‌شدن خون پریود می‌شوند.
- شروع یا پایان چرخه قاعدگی
- لکه‌بینی هنگام تخمک‌گذاری
اگر خون صورتی به‌صورت مکرر رخ دهد یا با علائمی مانند خستگی، بی‌حالی یا بی‌نظمی در چرخه همراه باشد، ممکن است نیاز به بررسی سطح هورمون‌ها باشد.
5_نارنجی
خون نارنجی زمانی دیده می‌شود که خون با ترشحات واژینال یا مایع عفونت‌آمیز ترکیب شود. این رنگ غیرمعمول معمولاً در طی عفونت‌هایی مانند واژینوز باکتریایی یا عفونت‌های منتقله از راه جنسی (مانند تریکومونیازیس یا کلامیدیا) ظاهر می‌شود.
علائمی که ممکن است همراه رنگ نارنجی دیده شود:
- بوی ناخوشایند و تند واژن
- احساس سوزش یا خارش
- ترشحات کف‌آلود یا غلیظ با رنگ غیرطبیعی
- درد هنگام ادرار یا رابطه جنسی
در صورت مشاهده خون نارنجی‌رنگ، مراجعه سریع به پزشک و انجام آزمایش پاپ اسمیر یا کشت واژینال ضروری است.
لازم به ذکر است که در جریان پریودی افزایش اطلاعاتتان در مورد دو موضوع قرص برای پریود شدن و قرص مترونیدازول می‌توانند کمک کننده باشند.
6_خاکستری
رنگ خاکستری معمولاً زنگ خطر است و می‌تواند نشانه عفونت شدید واژینال یا سقط جنین باشد. اگر خون یا ترشحات خاکستری همراه با بوی بسیار تند و ناخوشایند باشد، احتمال وجود واژینوز باکتریایی یا یک عفونت دیگر بسیار بالاست.
نشانه‌هایی که همراه با این رنگ باید جدی گرفته شوند:
- ترشحات با بافت غلیظ و بوی ماهی‌گونه
- تب یا درد در ناحیه لگن
- خونریزی ناگهانی و غیرعادی خارج از سیکل قاعدگی
- تاریخچه سقط یا بارداری اخیر
در این موارد، مراجعه فوری به متخصص زنان الزامی است، چرا که ممکن است درمان آنتی‌بیوتیکی یا حتی اقدامات اورژانسی نیاز باشد.
7_سیاه
رنگ خون پریود اگر سیاه باشد، معمولاً به معنای باقیماندن طولانی‌مدت خون در رحم یا واژن است و با اکسیداسیون کامل، رنگ آن به سیاه متمایل می‌شود. این حالت ممکن است در روزهای پایانی قاعدگی دیده شود و اگر با علائم دیگری همراه نباشد، جای نگرانی ندارد.
اما اگر همراه باشد با:
- لخته‌های بزرگ و مکرر
- درد لگنی مداوم
- تغییرات غیرعادی در طول یا شدت پریود
- بوی ناخوشایند
ممکن است نشانه‌ای از انسداد جزئی در رحم، وجود فیبروم، یا حتی سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) باشد.
طبق یک بررسی علمی، مقدار طبیعی خون از دست‌رفته در کل دوران قاعدگی به طور میانگین ۳۳ میلی‌لیتر است. اگر این مقدار از ۸۰ میلی‌لیتر بیشتر شود، به آن خونریزی شدید یا منوراژی گفته می‌شود.(منبع:sciencedirect.com)
8_سبز
خون سبز در دوران پریود یکی از رنگ‌هایی است که به‌هیچ‌وجه نباید نادیده گرفته شود. در بیشتر موارد، این رنگ نشانه واضحی از عفونت فعال واژینال یا رحمی است. وقتی خون با ترشحات چرکی یا باکتریایی ترکیب می‌شود، ممکن است به رنگ سبز متمایل شود، به‌خصوص اگر بدن در حال مبارزه با باکتری‌ها یا قارچ‌ها باشد.
از جمله نشانه‌های هشداردهنده همراه با خون سبز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بوی تند و نامطبوع (اغلب شبیه بوی ماهی فاسد)
- خارش یا سوزش در ناحیه واژن
- تورم یا التهاب اطراف واژن
- تب یا احساس گرگرفتگی در لگن
- ترشحات کف‌آلود، غلیظ یا چرکی
علت‌های شایع ممکن است شامل واژینوز باکتریایی، تریکومونیازیس یا سایر عفونت‌های منتقل‌شونده از راه جنسی (STD) باشد.
توصیه مهم: مشاهده خون یا ترشحات سبز رنگ در هر زمانی از سیکل قاعدگی نیازمند مراجعه فوری به پزشک متخصص زنان است. تأخیر در درمان می‌تواند منجر به عوارضی مانند نازایی، التهاب لگن یا آسیب به بافت‌های داخلی شود.
کدام رنگ خون پریود خطرناک است؟
در بیشتر مواقع، تغییر رنگ خون پریود بخشی طبیعی از چرخه قاعدگی است. اما در برخی شرایط، این تغییرات می‌توانند زنگ هشداری از طرف بدن باشند. اگر با یکی از موارد زیر روبه‌رو شدید، بهتر است بدون تأخیر با پزشک متخصص زنان مشورت کنید:
- رنگ‌های غیرعادی و نگران‌کننده مثل خاکستری، سبز یا سیاه، به‌ویژه اگر با بوی تند یا ترشحات کف‌آلود همراه باشند.
- خونریزی بسیار شدید که باعث می‌شود هر ساعت یک نوار بهداشتی کاملاً پر شود.
- وجود لخته‌های بزرگ‌تر از یک سکه‌ی ۵۰۰ تومانی به طور مکرر در خون پریود.
- درد لگن شدید و غیرقابل‌تحمل که با مصرف مسکن هم کاهش نمی‌یابد.
- تب، تهوع یا احساس ضعف شدید در روزهای پریود.
- طولانی شدن قاعدگی بیش از ۷ روز یا شروع ناگهانی خونریزی بین دو سیکل.
- تغییرات ناگهانی و مداوم در رنگ خون پریود نسبت به ماه‌های قبل.
این نشانه‌ها می‌توانند علامت عفونت، عدم تعادل هورمونی، فیبروم، اندومتریوز یا حتی مشکلات جدی‌تر باشند که تشخیص زودهنگام آن‌ها بسیار حیاتی است.
برای افزایش آگاهی‌تان در مورد قطع پریودی می‌توانید مقاله‌‌ی قطع فوری پریود خانگی را مطالعه کنید.
کلام آخر
رنگ خون پریود، نشانه سلامت رحم است و هر تغییر رنگ در خون پروید نشان دهنده یک تغیر در سیستم و چرخه قائدگی است. در این مقاله علل تغیرر رنگ خون پریود را برسی کردیم. اگر سوالی دارید در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
منابع:
