طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، عفونت‌های واژینال سالانه میلیون‌ها زن را در سراسر دنیا درگیر می‌کند و رایجترین روش درمان این عفونت‌ها، تجویز داروی مترونیدازول است. دیده شده است که بسیاری از بیماران پس از مصرف این دارو تغییراتی در چرخه پریود خود مشاهده کرده‌اند. مطالعه‌ای در Journal of Women’s Health نشان داده است که ۳۰ تا ۴۰ درصد از زنان مبتلا به عفونت‌های لگنی دچار بی‌نظمی قاعدگی می‌شوند. در این مقاله به رابطه میان مترونیدازول و پریود می‌پردازیم.
قرص مترونیدازول چیست؟
مترونیدازول، یک آنتی‌بیوتیک رایج برای درمان عفونت‌های باکتریایی و انگلی است، و تأثیر مستقیمی بر چرخه قاعدگی ندارد.(منبع:bellehealth.co)
مترونیدازول یک داروی آنتی‌بیوتیک و ضد انگل قوی است که برای درمان طیف وسیعی از عفونت‌های باکتریایی و انگلی به‌کار می‌رود. این دارو معمولاً به‌صورت قرص خوراکی، کپسول، شیاف واژینال، ژل موضعی یا تزریقی تجویز میشود. دوز مصرف معمولا به صورت خوراکی برای بزرگسالان،250 تا ۵۰۰ میلی‌گرم هر ۸ یا ۱۲ ساعت بسته به نوع و شدت عفونت است.
دسته دارویی:
- گروه دارویی: نیتروایمیدازول‌ها (Nitroimidazoles)
- مکانیسم اثر: تخریب DNA باکتری‌ها و انگل‌ها و در نتیجه مرگ آن‌ها
در برخی موارد، زنان در هنگام مصرف این دارو با عقب افتادن پریود و ترشحات سفید مواجه می‌شوند که معمولاً ناشی از واکنش بدن به عفونت است، نه خود دارو. با این حال، اگر این علائم ادامه‌دار یا نگران‌کننده باشند، بهتر است علت عقب افتادن پریود توسط پزشک بررسی شود.
آیا قرص مترونیدازول باعث پریود شدن میشود؟
پاسخ کوتاه و علمی: خیر.
قرص مترونیدازول هیچ‌گونه تأثیر مستقیم یا هورمونی بر شروع یا تسریع پریود شدن ندارد. این دارو هیچ‌کدام از هورمون‌های مؤثر بر تخمک‌گذاری، لایه‌برداری آندومتر یا تنظیم چرخه قاعدگی را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد.
چرا برخی افراد تصور می‌کنند مترونیدازول باعث پریود میشود؟
دلایل این باور اشتباه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
1_ رفع عفونت‌های واژینال
خیلی از خانم‌ها وقتی دچار عفونت واژن یا لگن می‌شوند، ممکن است چرخه قاعدگی شن به‌هم بریزد یا پریود عقب بیوفتد.
وقتی مترونیدازول مصرف می‌کنند و عفونت درمان میشود، بدن دوباره به حالت طبیعی برمی‌گردد و پریود شروع میشود.
اینجاست که افراد به اشتباه فکر می‌کنند قرص باعث پریود شده، در صورتی که فقط بدن به حالت عادی برگشته است.
2_ زمان‌بندی اتفاقی
گاهی مصرف قرص با نزدیک شدن به زمان طبیعی قاعدگی همزمان میشود، و فرد تصور می‌کند که دارو باعث پریود شده است.
3_ مفهوم اشتباه از “پاک‌سازی”
برخی افراد فکر می‌کنند چون مترونیدازول عفونت رو “پاک” می‌کند، پس قاعدگی هم زودتر رخ می‌دهد. این برداشت غیرعلمی است.
همچنین لازم به ذکر است که استفاده از روش‌هایی مانند قطع فوری پریود خانگی بدون مشورت پزشکی می‌تواند خطرناک باشد و توصیه نمی‌شود.
موارد مصرف مترونیدازول
قرص مترونیدازول یک داروی موثر برای درمان انواع عفونت‌های باکتریایی و انگلی است. این دارو به بدن کمک می‌کند تا عفونت‌هایی را که در بخش‌های مختلف بدن ایجاد می‌شوند، کنترل و درمان کند. مترونیدازول معمولاً در درمان عفونت‌هایی کاربرد دارد که در واژن، دستگاه گوارش، دهان و دندان، پوست، مفاصل و داخل شکم رخ می‌دهند. در ادامه، بیماری‌هایی که با این دارو درمان می‌شوند را بررسی می‌کنیم:
1_ عفونت‌های واژینال
- واژینوز باکتریایی (BV)
- تریکومونیازیس (عفونت انگلی مقاربتی)
2_ عفونت‌های گوارشی
-
- آمیبیازیس (عفونت انگلی روده بزرگ)
- ژیاردیازیس (انگل روده‌ای)
- زخم معده ناشی از هلیکوباکتر پیلوری (با داروهای دیگر)
3_ عفونت‌های دهان و دندان
-
- بیماری‌های لثه، آبسه‌های دندانی و التهابات دهانی
4_ عفونت‌های پوستی و مفصلی
-
- عفونت‌های بی‌هوازی در پوست، استخوان، یا مفاصل
5_ عفونت‌های داخل شکمی
-
- التهاب لگنی، آبسه‌های کبدی، پریتونیت
هشدار و احتیاط در مورد قرص مترونیدازول
- در دوران بارداری یا شیردهی فقط با نظر پزشک مصرف شود.
- برای درمان عفونت‌های ویروسی مثل سرماخوردگی کاربرد ندارد.
- حتماً دوره کامل مصرف را ادامه دهید حتی اگر علائم زودتر برطرف شدند.
دوزهای رایج مترونیدازول
- قرص مترونیدازول ۲۵۰ میلی‌گرم: برای عفونت‌های خفیف
- قرص مترونیدازول ۵۰۰ میلی‌گرم: برای عفونت‌های شدید یا مزمن
- شیاف یا ژل واژینال مترونیدازول: مخصوص درمان عفونت‌های واژنی
برای بزرگسالان و نوجوانان و همچنین زنان باردار، سازمان بهداشت جهانی مصرف مترونیدازول 400 یا 500 میلی‌گرم خوراکی دو بار در روز به مدت 7 روز را پیشنهاد می‌کند. (منبع:WHO)
آیا مترونیدازول می‌تواند باعث تأخیر یا اختلال در پریود شود؟
در مورادی دیده شده که خانم‌ها بعد از مصرف قرص مترونیدازول تغییراتی در زمان قاعدگی خود تجربه کرده‌اند. ممکن است پس از مصرف مترونیدازول با تأخیر یا بی نظمی در چرخه پریود خود مواجه شوید. این تغییرات معمولاً به‌صورت غیرمستقیم رخ می‌دهد و خود دارو تأثیر مستقیمی بر چرخه قاعدگی ندارد. علت‌های اصلی این تغییرات عبارتند از:
- استرس ناشی از بیماری یا مصرف دارو
- تأثیر غیرمستقیم بر سیستم گوارشی و هورمونی
- تداخل با سایر داروها یا مکمل‌ها
اما این تأخیر معمولاً موقتی است و با قطع مصرف دارو، قاعدگی به حالت طبیعی بازمی‌گردد.
با این حال، باید توجه داشت که همیشه تاخیر در قاعدگی به معنی عملکرد دارو نیست. در برخی موارد چند روز تاخیر در پریود نشانه بارداری است، به همین دلیل برای یافتن دلیل تاخیر در پریودی انجام تست بارداری توصیه میشود.
داروهایی که واقعاً برای پریود شدن تجویز می‌شوند
اگر هدف شما تنظیم یا تحریک قاعدگی است، پزشک ممکن است داروهای زیر را تجویز کند:
- دوفاستون Duphaston حاوی هورمون پروژسترون
- مدروکسی پروژسترون استات Medroxyprogesterone
- قرص‌های ضد بارداری ترکیبی برای تنظیم پریود
تذکر مهم: مصرف این داروها باید فقط با تجویز پزشک باشد، چون مصرف نادرستشان باعث اختلال هورمونی میشود. علاوه بر مصرف دارو برای تنظیم پریود، لازم است در صورت تأخیر قاعدگی، ابتدا علائم بارداری بررسی شود تا تشخیص اشتباهی صورت نگیرد. در صورتی که بارداری مدنظر باشد، بهتر است قبل از مصرف هر دارویی، اقدامات قبل از بارداری مانند مشاوره پزشکی و انجام آزمایشات لازم انجام شود تا سلامت مادر و جنین به خطر نیفتد.
نکات مهم درباره مصرف مترونیدازول در دوران قاعدگی
چنانچه پزشک مصرف مترونیدازول را در ایام قاعدگی تجویز نماید، توجه به نکات زیر حائز اهمیت است:
- اگر دارو به صورت شیاف یا ژل واژینال باشد، بهتر است در دوران خونریزی قاعدگی استفاده نشود مگر با تجویز پزشک.
- در دوران پریود، بدن حساس‌تر است. تهوع یا دل‌درد ناشی از مترونیدازول ممکن است شدیدتر حس شود.
- مصرف مترونیدازول به‌صورت خوراکی در دوران قاعدگی کاملاً بی‌اشکال است.
- خونریزی قاعدگی تأثیری بر میزان جذب یا اثربخشی دارو ندارد.در ایام خونریزی شدید قاعدگی، استفاده از فرآورده‌های موضعی نظیر ژل یا شیاف ممکن است با کاهش اثربخشی همراه باشد، چراکه دارو احتمالاً پیش از جذب کامل از محیط واژن خارج میشود. در چنین شرایطی، استفاده از این داروها به روزهای فاقد خونریزی یا پس از پایان قاعدگی موکول می‌گردد، مگر آنکه پزشک دستور دیگری داده باشد.
عوارض جانبی رایج مترونیدازول
- تهوع، دل‌پیچه
- طعم فلزی در دهان
- سردرد
- ادرار تیره‌رنگ
- کهیر یا حساسیت پوستی (نادر)
در صورت بروز عوارض شدید یا غیرعادی، سریعاً با پزشک تماس بگیرید.
عوارض رایج مترونیدازول واژینال می‌تواند شامل: خارش یا مخاطره واژینال، درد قاعدگی، شدید و درد سینه باشد.(منبع:drugs.com)
تأثیرات غیرمستقیم مترونیدازول بر چرخه قاعدگی
اگرچه داروی مترونیدازول به‌طور مستقیم تأثیری بر عملکرد تخمدان‌ها و ترشح هورمون‌های جنسی ندارد، با این حال، برخی عوامل همراه با مصرف آن می‌توانند منجر به تغییراتی در چرخه قاعدگی گردند. این تأثیرات عمدتاً ناشی از شرایط بالینی و عوامل جانبی هستند، که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره میشود:
۱_ تأثیر بیماری زمینه‌ای
در بسیاری از موارد، تأخیر در وقوع قاعدگی ناشی از خود عفونت‌های ناحیه لگن یا واژن است و نه اثر مستقیم دارو. بدن در مواجهه با التهاب یا استرس ناشی از عفونت، ممکن است به‌صورت موقت چرخه قاعدگی را متوقف سازد تا منابع فیزیولوژیکی خود را صرف مبارزه با عامل بیماری‌زا نماید. با بهبودی و رفع عفونت، چرخه قاعدگی نیز معمولاً به حالت طبیعی بازمی‌گردد.
۲_ فشارهای روانی و فیزیکی
استرس، نگرانی و اضطراب‌های ناشی از بیماری و درمان می‌توانند روی سیستم تنظیم هورمون‌های بدن تأثیر بگذارند. در مغز بخشی به نام محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-تخمدان وجود دارد که مسئول کنترل چرخه قاعدگی است. وقتی فرد تحت فشار روانی یا جسمی باشد، عملکرد این محور ممکن است دچار اختلال شود و تعادل هورمونی به هم بخورد. این تغییرات موقتی می‌تواند باعث تأخیر در قاعدگی شود. بنابراین، فشارهای روانی ، یکی از عوامل غیرمستقیم تغییر در چرخه قاعدگی محسوب میشود.
۳_ تأثیرات دارویی همزمان
برخی از داروهایی که به‌صورت همزمان با مترونیدازول مصرف می‌شوند (مانند داروهای ضدقارچ یا ضدالتهاب)، ممکن است بر متابولیسم هورمون‌های استروژن و پروژسترون تأثیر گذاشته و به‌صورت غیرمستقیم در نظم چرخه قاعدگی اختلال ایجاد نمایند.
عوارض مصرف خودسرانه مترونیدازول برای شروع پریود
استفاده خودسرانه از مترونیدازول به‌منظور تحریک قاعدگی نه‌تنها غیرعلمی است بلکه می‌تواند خطرناک نیز باشد. از جمله پیامدهای احتمالی این اقدام می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پنهان شدن علائم عفونت و در نتیجه عدم درمان کامل
- افزایش احتمال بروز مقاومت دارویی در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها
- بروز عوارض گوارشی، کبدی یا حساسیت دارویی
مواردی که نیازمند مراجعه به پزشک هستند
- در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، مشاوره با پزشک متخصص ضروری است:
- تأخیر در قاعدگی به مدت بیش از دو هفته بدون علت مشخص
- بروز خونریزی غیرطبیعی یا شدید پس از مصرف مترونیدازول
- ادامه علائم عفونت نظیر بوی نامطبوع ترشحات، خارش یا سوزش پس از تکمیل دوره درمان
- استفاده خودسرانه از دارو با هدف تحریک قاعدگی
کلام آخر
در این مقاله اثر قرص مترونیدازول را بر چرخه پریود بانوان بررسی کردیم. متوجه شدیم که رابطه بین قرص مترونیدازول و قائدگی چیست و عوارض مصرف خودسرانه این دارو را با هم شناختیم. توجه کنید، چنانچه درگیر بیماری هستید حتما به پزشک مراجعه کنید و در پایان اگر سوال و یا نظری داشتید در بخش نظرات، مطرح کنید.
