خواب بد دیدن میتواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. طبق گزارش وبسایت Sleep Foundation، حدود 85 درصد از بزرگسالان حداقل سالی یک بار کابوس میبینند. کابوس دیدن مداوم میتواند مشکلاتی زیادی در سبک زندگی ما بهوجود آورد و کیفیت زندگیمان را بهشکل قابلتوجهی پایین بیاورد. اما علت خواب بد دیدن چیست؟ در این مقاله پاسخ این سوال را میدهیم.
آیا انسان نباید کابوس ببیند؟
قبلا در مقاله اختلال کابوس هم به این موضوع اشاره کردم که:
خواب بد و کابوس با هم تفاوت دارند! خواب بد صرفا کمی شما را در خواب اذیت میکند اما فقط کابوس است که میتواند باعث بیدار شدنتان شود.
در ادامه باید بدانید که دیدن خواب بد یا کابوس یک مورد عادی است. این موضوع را مطالعات مختلف هم تایید کرده. مثلا طی یک مطالعه مشخص شد 47 درصد از دانشجویان یک دانشگاه طی 2 هفته گذشته حداقل یک بار کابوس دیدهاند. (منبع) اما وقتی برای مدتی دائما دچار کابوس شده و زندگیتان مختل شود، قطعا نیازمند این هستید که به بررسی علت کابوس های شبانه و درمان آن بپردازید.
نکته: اختلال کابوس به زمانی گفته میشود که فرد دائما کابوسهای ترسناک ببیند. تخمین زده شده که صرفا 2 الی 8 درصد از بزرگسالان دچار این اختلال شوند.
دلایل کابوس دیدن چیست؟
خب، برای فهمیدن دلایل کابوسها، به سراغ یک مقاله از وب سایت انگلیسیزبان و معتبر webmd رفتم. همانطور که در این مقاله هم نوشته شده، به طور دقیق هنوز دلیل کابوس دیدنها برای متخصصان واضح نیست، اما خب در عین حال نشانههایی وجود دارد که متخصصان مطمئن هستند وجودشان باعث بیشتر شدن و تشدید کابوس میشود. بنابراین، اگر میپرسید که خواب بد دیدن نشانه چیست، ممکن است کابوسهای شما هم به هر کدام از این موارد ارتباط داشته باشد.
1_ استرس و اضطراب
به طور کلی میان متخصصان از استرس و اضطراب به عنوان مهمترین علت خواب بد دیدن اسم برده شده و بسیاری از افراد هم با کاهش و رفع استرس، تا حدود زیادی از شر این مشکل راحت میشوند.
آیا از استرس زیاد رنج میبرید؟ پیشنهاد میدهیم که در این زمینه در دوره کاهش استرس MBSR آرامیا شرکت کنید. در مقاله «چگونه استرس و اضطراب را از بین ببریم؟» نیز راهکارهای کاربردی معرفی کردهایم که کمککننده هستند.
2_ اتفاقات ناگهانی
این مورد هم در واقع به موضوع قبلی مرتبط است. رخ دادن اتفاقات ناگهانی مثل تصادف، از دست دادن عزیز و دیگر موارد به دلیل شوک و استرسی که به انسان وارد میکند، ممکن است باعث کابوس دیدن شود.
3_ اختلال استرس پس از حادثه
استرس پس از حادثه یا PTSD یک اختلال روانشناسی است. این اختلال اغلب در افرادی دیده میشود که دچار یک اتفاق بسیار بد شدهاند. مثلا تجربه آزار جنسی، تصادف شدید رانندگی، مرگ عزیزان، آزار جسمی و… . کابوس دیدن در افراد مبتلا به PTSD گزارش شده و میشود. نکته اینجاست که این کابوسها میتواند وضعیت افراد مبتلا به این اختلال را بدتر کند.
شما در مقاله «اختلال استرس پس از سانحه» میتوانید در مورد این اختلال اطلاعات بیشتری بهدست آورید.
4_ داروها
بله، متاسفانه بعضی از داروها خودشان ممکن است دلیل اصلی به وجود آمدن کابوس یا اختلال کابوس در شما باشند. مخصوصا اگر داروهای ضد افسردگی، مسدود کنندههای بتا، داروهای فشار خون، داروهای مرتبط به بیماری پارکینسون، داروهای ترک سیگار، آمفتامین، متیل فنیدات و… مصرف میکنید، احتمال بیشتری وجود دارد که کابوس دیدنتان به داروها مرتبط باشد. در این شرایط باید به سراغ متخصص خود رفته و با او در مورد مشکل به وجود آمده صحبت کنید تا داروی دیگری برایتان تجویز شود.
- بیشتر بخوانید: تفاوت خواب بد و کابوس
- بیشتر بخوانید: داروی ضد کابوس
5_ مصرف الکل و مواد
بله، اگر گاها مواد مخدر و الکل مصرف میکنید، این احتمال وجود دارد که علت خواب بد دیدن شما دقیقا به خاطر همین موضوع باشد. بنابراین ترجیحا برای مدتی مصرف آنها را کنار گذاشته و شرایط را بررسی کنید.
6_ ترک مواد!
یکی دیگر از شرایطی که ممکن است شما را دچار کابوس دیدن کرده باشد، تلاش برای ترک مواد و الکل است. مخصوصا اگر در مسیر ترک کردن اعتیادتان به آنها، از داروهای ترک اعتیاد هم کمک میگیرید، احتمال بیشتری وجود دارد که به خاطر آن به کابوس دچار شده باشید. در واقع این داروها بر بخشهایی از بدن که در تنظیم خواب نقش دارند، تاثیر میگذارد و این موضوع باعث میشود الگوهای خوابتان بهم ریخته، خوابتان سنگین شود و… .
7_ خواب اندک
همانطور که در مقالاتی مثل دلایل بی خوابی هم گفتم، متاسفانه بی خوابی امروز به یک مشکل بسیار رایج میان مردم تبدیل شده. حالا نکته اینجاست که در بعضی مواقع همین خواب اندک که میتواند حاصل مشکلات و بیماریها بوده و میتواند به طور عمدی از طرف فرد شکل گرفته باشد، او را با کابوس هم روبرو میکند. در مورد این موضوع حتما مقاله درمان بی خوابی را بخوانید.
8_ عادت غذایی بد
به طور کلی بنابر چیزهایی که در مقالاتی مثل بی خوابی عصبی و منابع ملاتونین گفتم، خواب با عادات غذایی انسان ارتباط زیادی دارد. حالا اگر شبها قبل از خواب یک وعده غذایی سنگین یا نیمهسنگین میخورید، بدانید این کارتان باعث میشود مغزتان حین خواب فعالتر باشد و فعالیت بیشتر مغز هم امکان دارد شما را دچار کابوس کند. بنابراین حواستان به عادات غذایی مخصوصا در شبها باشد.
پیشنهاد میدهیم از غذاهای استرس زا هم اجتناب کنید. ما در یک مقاله جداگانه بهطور کامل در مورد این غذاها و نکات مربوط به آنها صحبت کردهایم.
9_ آپنه خواب
به سراغ بخش بعدی از مقاله علت خواب بد دیدن برویم. ببینید، ، آپنه خواب یا آپنه انسدادی خواب، در واقع مشکلی است که فرد مبتلا را دچار مشکلات تنفسی حین خواب میکند. افرادی که به آپنه مبتلا میشوند، حین خواب با وقفههای تنفسی روبرو خواهند شد. نه به طور قطع ولی خب گفته شده که احتمالا استرس و اضطراب به وجود آمده از آپنه خواب در فرد، میتواند باعث شود او به کابوس هم دچار شود.
آپنه خواب فقط یکی از اختلالات خواب است! ما در مقالهای جداگانه در مورد انواع اختلال خواب دیگر صحبت کردهایم که برای اطلاعات بیشتر میتوانید به این مقاله مراجعه کنید.
10_ محتوای ترسناک
بعضی افراد علاقه شدیدی به مشاهده ویدیوها، کلیپها و مطالعه کتابهای ترسناک دارند. گفته شده مشاهده و مطالعه محتوای ترسناک با کابوس ارتباط دارد. مخصوصا اگر این کار را دقیقا قبل از خواب انجام میدهید.
راستی، میخواهید به ترسهای خود غلبه کنید و با مفهوم ترس بیشتر آشنا شوید؟ به مقاله «غلبه بر ترس» مراجعه کنید.
11_ تب یا بیماری های عفونی
علت خواب بد دیدن میتواند بیماریهای عفونی باشد. زمانی که بیمار هستید، دمای بدن افزایش پیدا میکند و دچار تغییرات هورمونی میشود؛ این اتفاق روی عملکرد سیستم عصبی بدن تاثیر میگذارد.
با اختلال در سیستم عصبی، چرخه خواب عمیق کوتاهتر شده و مغز بیشتر در حالت REM باقی میماند؛ در این زمان، احتمال دیدن کابوس بالا است.
12_ اختلال در ریتم شبانهروزی بدن
در صورت عدم هماهنگی بین ساعت بیولوژیکی بدن با نور و تاریکی یا برنامه کاری، در ترشح هورمون ملاتونین در بدن اختلال بهوجود میآید.
با اختلال در تولید ملاتونین، کیفیت خواب پایین میآید و تغییراتی در چرخه خواب ایجاد میشود؛ این میتواند باعث بیثباتی الگوی رویا و علت خواب بد دیدن باشد.
چطور کابوس را درمان کنیم؟
خب، بعد از همه اینها چطور میتوانیم اختلال کابوس را درمان کنیم؟ به این سوال به طور دقیقتر در مقاله درمان کابوس جواب دادم و البته نادیا در ویدیو لایو اینستاگرامی که در ابتدای صفحه گذاشتهام هم در موردش به طور مفصل صحبت کرد. بنابراین در ادامه مقاله به طور خلاصه به راهکارها اشاره کرده و از آن میگذرم:
- روزانه حداقل 1 بار مدیتیشن کنید تا میزان استرس و اضطرابتان کاهش پیدا کند. (از مقاله صوت مدیتیشن کمک بگیرید.)
- ترجیحا با داشتن یک برنامه خواب ثابت، کاری کنید که در یک ساعت مشخص به خواب رفته و بیدار شوید. (پیشنهاد میکنیم در این زمینه به مقاله «چطور بهتر بخوابیم؟» سری بزنید.)
- روزانه به اندازه کافی بخوابید. (مقاله جدول خواب کافی)
- برای مدتی از مصرف الکل و مواد مخدر دوری کنید و نتیجه را ببینید.
- در نزدیکی خواب، غذای سنگین نخورید.
- اگر شبها ورزش میکنید، حداقل 3/4 ساعت قبل از خواب ورزش کنید نه نزدیک آن.
- از محتواهای ترسناک مثل ویدیو و کتاب و… دور باشید.
- علت کابوس دیدن در خواب میتواند مشکلات ذهنی و روانی باشد. شما میتوانید با استفاده از تکنیکهایی مثل تصویرسازی ذهنی مثبت، تکرار جملات تأکیدی مثبت، نوشتن لیست شکرگزاری یا کارهایی مانند این افکار منفی را به حداقل برسانید و با ذهنی آرام بخوابید. شما معمولاً در این صورت کابوس نمیبینید.
- برخی داروهای احتمال دیدن کابوسهای شبانه را افزایش میدهند که از جمله آنها میتوان به داروهای آسم اشاره کرد. اگر فکر میکنید که در چند روز اخیر تعداد کابوسهای شبانه شما همراه با مصرف برخی داروهای خاص افزایش پیدا کرده است، حتماً این موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
اگر علت کابوسهای شما خواب نامناسب است، پیشنهاد میکنیم که در کارگاه بهداشت خواب شرکت کنید. در این کارگاه میتوانید نکاتی را که برای خواب خوب نیاز دارید، یاد بگیرید.
آیا نیازی برای مراجعه به پزشک هست؟
همانطور که بالاتر هم گفتم، کابوس دیدن در فاصلههای زمانی طولانی، به عنوان یک مشکل بزرگ در نظر گرفته نمیشود. اما اگر
- کابوس دیدن باعث شده خوابتان مختل شود،
- بیشتر از یک بار در هفته کابوس میبینید،
- خلق و خویتان در اثر کابوس دیدن تغییر کرده،
- از خوابیدن میترسید،
- روزها کلافه و خسته هستید،
- انجام کارهای روزانه برایتان سخت شده،
- و…
حتما به یک متخصص روانشناس یا روانپزشک یا حتی کلینیک خواب مراجعه کنید. پزشک با بررسی علت خواب بد دیدن، دوره درمانی شما را آغاز میکند.
انواع کابوس
- کابوسهای بیدلیل: علت مشخصی ندارد و گهگاهی در افراد سالم رخ میدهد.
- کابوسهای پس از سانحه: بعد از موقعیتی پرفشار یا ترسناک (مثل تصادف) اتفاق میافتد.
- کابوسهای تکرارشونده: کابوسی که با سناریوی مشابه بارها تکرار میشود.
- کابوسهای ناشی از استرس: کابوسهایی که بهدلیل استرس در زندگی روزمره رخ میدهند.
- کابوسهای ناشی از دارو یا مواد: کابوسهایی که بهدلیل مصرف مواد مخدر یا الکل اتفاق میافتند.
- کابوسهای تبزا: بهدلیل بالا رفتن دمای بدن (مخصوصاً در کودکان) اتفاق میافتند.
- کابوسهای همراه با اختلال رفتار در خواب REM: در زمان خواب REM ممکن است فرد حین کابوس دیدن رفتار غیرطبیعی یا حرکات فیزیکی شدید نشان دهد.
- کابوسهای مرزی خواب و بیداری (هیپناگوژیک و هیپنوپامپیک): بین لحظات خواب و بیداری یا برعکس اتفاق میافتند و معمولاً همراه با توهم و هذیان هستند.
- کابوسهای دوران کودکی: در دوران کودکی اتفاق میافتد و با بالا رفتن سن از بین میرود.
راستی، ما در یک مقاله درباره اینکه اختلال کابوس چیست، صحبت کردهایم که برای اطلاعات بیشتر میتوانید به این مقاله مراجعه کنید.
تفاوت خواب و کابوس
در این جدول، مهمترین تفاوتهای خواب و کابوس را با یکدیگر بررسی میکنیم:
مقیاس | خواب | کابوس |
تعریف | فرآیند زیستی طبیعی برای استراحت ذهن و جسم | نوعی اختلال با خوابهای ترسناک و ناراحتکننده |
ویژگی | ترمیم بدن، بازسازی انرژی و تنظیم احساسات | واکنش مغز به فشار روانی و نشانه از از اختلال |
زمان وقوع | شامل چند مرحله (REM و NREM) | وقوع در مرحله خواب REM |
واکنش فیزیکی | طبیعی و ضروری برای بقا | آزاردهنده در جریان خواب و غیرطبیعی |
تاثیر | بهبود خلقوخو، افزایش تمرکز و … | اختلال در ادامه خواب، ترس و … |
تکرار | بهصورت مداوم در زندگی انسان | بهصورت گهگاه و در برخی بهشکل مکرر |
نیاز به درمان | ندارد (نیاز طبیعی بدن است.) | نیاز به درمان در صورت تکرار و اختلال در زندگی |
ما در مقالهای جداگانه در مورد تفاوت خواب بد و کابوس نیز صحبت کردهایم که برای اطلاعات بیشتر میتوانید به این مقاله سری بزنید.
کلام آخر
خب به انتهای مقاله «علت خواب بد دیدن» رسیدیم. در این مقاله تمامی دلایل کابوس دیدن را بررسی کرده و به طور خلاصه راهکارهای درمانی آن را هم فهمیدیم. در آخر اگر سوال و نظری دارید در بخش نظرات منتظر شما هستم.
منبع:
آزمون خواب رایگان همراه با پاسخ از روانشناس آرامیا
آزمون پایین کمتر از 3 دقیقه از زمان شما را میگیرد. به محض پاسخ به 10 سوالِ آزمون، نتیجه تست خواب به شما نمایش داده میشود و راهکارهایی از روانشناس بالینی آرامیا دریافت میکنید.
۱۷ پاسخ
همه رو ب جز ۴ و ۹ و۱۰ دارم ??
چند شبه که هرشب چندین کابوس و خواب بد میبینم
ی مقدار آشفتگی هم پیش اومده تو زندگیم و اصن ی شرایط بدی پیش اومده
ب امید اینکه به خوبی اینم رفع بشه
دمت گرم بابت ترجمه
توکل کن به خدا
سلام من امروز یه کابوس دیدم ولی من استرس میگیرم که واقعا اتفاق برای ما تو واقعیت پیش میاد از این چیزا من از اینا میترسم و استرس میگیرم
من شب ها کابوس خواب میبنم و فکر میکنم که اسیر گذشته شده ام همه گی فکر میکنند که من دارد مصرف میکنم حتا خودم هم این فکر را میکنم از طرف روز هم هیچ خوب نیستم حالم به هم خورده گی است کابوس های که شب میبنم خیلی خوب بیاد دارم و کاملا از خواب کردن و از زنده گی خسته شده ام نمیدانم که چی کار کنم لطفا اگر امکان دارد کومکم کنید
دوست عزیز اگر شرایطتون مدت طولانی هست که ادامه داره حتما با یک متخصص و روانشناس مشورت کنید و کمک تخصصی دریافت کنید. انجام دادن مدیتیشن هم می تونه به آرامش بیشتر شما و زندگی در لحظه کمک کنه، در کنار کمک حرفه ای می تونید از مدیتیشن هم کمک بگیرید. این مقاله میتونه راهنماییتون کنه: مدیتیشن چیست؟
تا جای ممکنه استرس و اضطراب دارم و خود زندگی ام از هرچیز ترسناک تری ترسناک تره، هفته ای سه یا چهار بار کابوس و خواب بد میبینم یعنی تنها جایی که روح انسان به وسیله اون استراحت میکنه که همون خواب باشه روح من اونجا استراحت نمیکنه بلکه دچار تنش و استرس میشه ، روی خلق و خوم تاثیر گذاشته ،کلافگی پرخاشگری و خستگی دائمی از تاثیرات کابوس های بنده است
سلام من وقتی روبه سقف یا همان به پشت میخوابم در کوتاه ترین زمان کابوس میبینم هر روز همون خواب میبینم مربوط به محل کارم هست که هر روز یه حیوون یا یه مرد دنبالم هست حتا درگیر میشم دیشب همین ساعت دانیناسور دیدم که دنبالم میکرد الان هم یه شیر دنبالم میکرد وبعدش یه اقا بود که دنبالم میکرد نزدیک تر که میشد تمام برقا قطع میشد وقتی بیدار میشم تمام بدنم گز گز میکنه تا چند دقیقه بعد اروم میشم
سلام دوست عزیز معمولا وقتی به پشت می خوابیم مسیر هوایی کمی مسدود میشه، خصوصا اگر ارتفاع بالشت خیلی بلند یا کوتاه باشه و طبیعتا روی خواب هم تاثیر میذاره… بهتره سعی کنید به پهلو بخوابید و در صورت تکرار مشکل با روانشناس مشورت کنید
ممنون از مقاله شما! آیا ممکنه کابوس دیدن به طور مرتب نشانه ای از استرس زیاد باشه؟ چطور می تونیم این مشکل رو حل کنیم؟
سلام. بله، کابوسهای مکرر میتونه نشونهای از استرس زیاد یا اضطراب باشه. وقتی ذهن تحت فشاره، ممکنه این فشار توی خواب به شکل کابوس ظاهر بشه. برای حل این مشکل، بهتره اول استرسهای روزانهت رو مدیریت کنی. تکنیکهایی مثل مدیتیشن، تنفس عمیق یا ورزش منظم میتونه به کاهش استرس کمک کنه. همچنین، سعی کن قبل از خواب یه برنامه آرومشونده داشته باشی، مثل مطالعه یا گوش دادن به موزیک آروم. اگر کابوسها ادامه دارن، مشورت با یه روانشناس هم میتونه کمککننده باشه.
ممنون از مقاله خوبتون! آیا شما فکر می کنید که نوع تغذیه هم می تونه در بروز کابوس ها تاثیر داشته باشه؟ اگر بله، چه خوراکی هایی می تونن به خواب بهتر کمک کنن؟
سلام. بله، نوع تغذیه میتونه روی خواب و کابوسها تأثیر بذاره. خوراکیهایی که باعث افزایش اضطراب یا اختلال در خواب میشن، مثل کافئین، شکر زیاد یا غذاهای سنگین قبل از خواب، ممکنه احتمال کابوس رو بیشتر کنن. برای خواب بهتر، میتونی از خوراکیهایی مثل موز، بادام، شیر گرم یا چای بابونه استفاده کنی که به آرامش و بهبود خواب کمک میکنن. همچنین، سعی کن حداقل ۲-۳ ساعت قبل از خواب غذای سنگین نخوری تا بدن فرصت هضم داشته باشه.
اگر زیاد مطالعه بکنیم وقتی بخوابیم کابوسهای خیلی وحشتناکی میبینیم برا خودم همیشه همین اتفاق پیش میآید وقتی زیاد مطالعه کنم به خصوص مسائلی که محاسبات و از این چیزهای جدید باشه چون حجم عظیمی از اطلاعات وارد مغزتان شده بعضی مواقع وقتی میخوابیم انگار ک چیزی ما را دنبال میکنه یا یک اتفاق بدی میافته ما نمیتوانیم از اون فرار کنیم تو خواب اد میزنیم واقعا خیلی بده بعد یهو بیدار میشیم ما توی زبان لری به اون تپ تپو
بعد از کابوس ادم ی حالت پریشانی میگیره تا چنددقیقه یا نهایت چندساعت،ولی از صبح تا الان که ساعت ۱۲ و نیم عه بازم اون حالت هارو دارم و نمیتونم درست بخوابم فکر میکنم بازم اون کابوس ها میاد سراغم
به نظر میرسه کابوس شب گذشته تأثیر عمیقی روی تو گذاشته و هنوز درگیرش هستی. این حالت وقتی طولانی میشه واقعاً آزاردهندهست. چندتا فکر به ذهنم میرسه که شاید کمکت کنه:
اول اینکه این وضعیت کاملاً قابل درکه و خیلیها بعد از کابوسهای شدید این حس رو تجربه میکنن. بدن و ذهن گاهی وقتها نیاز دارن مدت بیشتری برای برگشت به حالت عادی داشته باشن. الان مهم اینه که به خودت سخت نگیری و بپذیری که این یه واکنش طبیعیه.
سعی کن محیط خوابت رو تغییر بدی. میتونی چراغ کوچیکی روشن بذاری یا یه موسیقی آرومشبخش پخش کنی. گاهی تغییر محل خواب هم کمک میکنه. اگر میتونی یه دوش آب گرم بگیر یا یه نوشیدنی گرم بدون کافئین مثل شیر گرم یا دمنوش بابونه بخوری.
مهمتر از همه، سعی نکن دوباره بخوابی اگه واقعاً احساس میکنی آمادگی نداری. میتونی یه کار آروم مثل کتاب خوندن یا نقاشی کشیدن رو امتحان کنی تا ذهنت مشغول بشه. یادت باشه این حالت موقته و از بین میره. اگر تا فردا ادامه داشت یا خیلی اذیتت کرد، شاید بهتره با یه مشاور صحبت کنی.
من سردرد میگرنی دارم قرص اعصاب میخورم چند روزه ب طور مکرر عصرها. ک میخوابم کابوس میبینم و این باعث شده خیلی سر درد بگیرم و از خوابیدن بترس م ی ماهی میشه نرفتم دکتر و قرص هامو نمیخورم دلیل این خوابای بد چیه منو تو خواب میزنن تا جای که تو واقعیت هم همه جام درد میکنه
سلام
متأسفم که با این چالشها مواجه هستید. اجازه دهید به صورت مختصر و مفید به نکات کلیدی اشاره کنم:
دلایل احتمالی:
– قطع ناگهانی داروهای تجویزی میتواند عوارضی مانند کابوسهای شبانه ایجاد کند.
– میگرن و استرس اغلب با اختلالات خواب همراه هستند.
– خواب روزانه ممکن است چرخه طبیعی خواب را مختل نماید.
راهکارهای پیشنهادی:
۱. مراجعه به پزشک متخصص – تنظیم مجدد داروها تحت نظر پزشک ضروری است.
۲. رعایت بهداشت خواب:
– پرهیز از خواب عصرگاهی طولانی مدت
– ایجاد محیط خواب مناسب (تاریکی، دمای مطلوب)
– انجام فعالیتهای آرامشبخش پیش از خواب
۳. مدیریت استرس – تکنیکهای تنفسی و ریلکسیشن و مدیتیشن مثل : درمان ترس در خواب و مدیتیشن تسکین درد میتوانند مؤثر باشند.
تذکر مهم:
این شرایط موقتی است و با پیگیری مناسب بهبود خواهد یافت. توصیه میکنم برای بررسی دقیقتر حتماً با پزشک خود مشورت نمایید.