در هفته نهم بارداری با شدت گرفتن میزان هورمون‌های بارداری، علائم جسمانی و روانی مادر به اوج خود می‌رسد و مادر علائمی مانند تهوع، خستگی، نوسانات خلقی، مشکلات خواب و… را تجربه می‌کند. از طرف دیگر با تشکیل اندام‌های داخلی و خارجی و اجزای فیزیکی، جنین هر روز بیشتر شبیه به نوزاد انسان می‌شود. اندام‌های در حال رشد جنین در هفته نهم بارداری عبارت‌اند از:
- گوش، چشم، بینی و دهان
- دستگاه گوارش و دستگاه تناسلی
- قلب و عروق
- دست‌ها و پاها
- استخوان‌های دنده و جناغ
- لوزالمعده، کبد و مجاری صفراوی
- رنگ‌دانه‌های چشم
- بازو و آرنج
- و…
هفته نهم بارداری چگونه است؟
از آنجایی که پزشکان نمی‌توانند زمان دقیق لقاح و لانه گزینی تخمک در رحم را محاسبه کنند، یک روز مشخص و قطعی را برای تعیین سن بارداری در نظر می‌گیرند؛ یعنی اولین روز آخرین قاعدگی مادر. در هفته نهم بارداری نه هفته از اولین روز آخرین پریود شما گذشته است و شما بیش از پیش علائم بارداری را تجربه می‌کنید. در ماه سوم بارداری میزان هورمون‌های بارداری به اوج خود رسیده و منجر به تجربه شدید علائم مختلف توسط مادر می‌شود؛ اما با نزدیک شدن به آخر ماه سوم، شدت، مدت و فراوانی علائم به تدریج کاهش یافته و با پایان سه ماهه اول بارداری، بسیاری از علائم از بین می‌روند.
هفته‌های بارداری مانند هفته‌های معمولی 7 روزه نیستند و تعداد روزهای آن متغیر است به همین دلیل هفته نهم بارداری، شامل بخشی از ماه دوم و بخشی از ماه سوم بارداری است. پس اگر می‌خواهید دقیق بدانید در چه روز، هفته و ماهی از بارداری خود هستید به جدول سن بارداری آرامیا که در این بخش آمده است مراجعه کنید.
|
جدول محاسبه هفته و ماه‌های بارداری سایت آرامیا |
||
| 4 هفته و 2 روز | 30 روز |
1 ماه تمام |
|
8 هفته و 4 روز |
60 روز | 2 ماه تمام |
| 12 هفته و 6 روز | 90 روز |
3 ماه تمام |
|
17 هفته و 1 روز |
120 روز | 4 ماه تمام |
| 21 هفته و 3 روز | 150 روز |
5 ماه تمام |
|
25 هفته و 5 روز |
180 روز | 6 ماه تمام |
| 30 هفته | 210 روز |
7 ماه تمام |
|
34 هفته و 2 روز |
240 روز | 8 ماه تمام |
| 38 هفته و 4 روز | 270 روز |
9 ماه تمام |
|
بارداری کامل 9 ماه و 10 روز، معادل 40 هفته است. |
||
- بیشتر بخوانید: بارداری چند هفته است؟
- بیشتر بخوانید: هفته چهارم بارداری
- بیشتر بخوانید: هفته اول بارداری
- بیشتر بخوانید: هفته یازدهم بارداری
تغییرات بدن در هفته نهم بارداری چگونه است؟
در هفته نهم بارداری میزان هورمون‌های بارداری در بدن مادر بیشتر شده و از آنجا که بدن هنوز به شرایط جدید عادت نکرده است، با استفاده از علائم مختلف واکنش نشان می‌دهد. بسیاری از این علائم از هفته‌های ابتدایی بارداری وجود داشته‌اند و در هفته نهم بارداری تشدید می‌شوند. البته توجه داشته باشید که تعداد علائم، شدت و مدت تجربه آن‌ها در هر مادر و در هر بارداری متفاوت است و نمی‌توان کیفیت و کمیت تجربه علائم یک مادر را با دیگری و حتی با بارداری‌های پیشین مقایسه کرد. برخی از علائم مادر در هفته نهم بارداری عبارت‌اند از:
1_ حساسیت سینه‌ها
همان‌طور که بدن مادر با گذشت هفته‌ها برای نگهداری و رشد جنین خود را تغییر می‌دهد، سینه‌ها نیز خود را برای تغذیه و شیر دادن به نوزادی که در راه است آماده می‌کنند. وضعیت سینه‌ها در هفته نهم بارداری عبارت‌اند از:
- بزرگ شدن اندازه سینه‌ها
- فعالیت بیشتر غدد شیری
- تیره شدن رنگ نوک سینه
- افزایش برجستگی‌های اطراف نوک سینه
- حساس شدن سینه‌ها نسبت به لمس و فشار
- نمایان شدن رگ‌های سینه به دلیل افزایش جریان خون در آن
با اتمام سه ماهه اول بارداری، بدن به شرایط جدید عادت کرده و از حساسیت سینه‌ها کم می‌شود اما در طی این چند هفته می‌توانید از سوتین‌های نخی راحت‌تر با سایز بزرگ‌تر استفاده کنید و با استفاده از انواع لوسیون‌ها یا روغن‌ها از کشیده شدن پوست سینه جلوگیری کنید.
2_ نوسانات خلقی
نوسانات هورمونی از یک طرف، بروز و شدت علائم مختلف بارداری نیز از طرف دیگر به مادر فشار وارد می‌کنند و منجر می‌شوند مادر تعادل احساسات خود را از دست بدهد و احساسات مختلفی چون غم، شادی، ترس، خشم، نگرانی و… را به صورت اغراق آمیز یا نامتناسب با موقعیت تجربه کند.
در هفته نهم بارداری ممکن است مادر احساس گناه داشته باشد از اینکه هنوز احساس مادری ندارد و بترسد از اینکه این احساسات منفی به فرزندش منتقل شود، اما لازم به ذکر است جنین در بارداری هفته نهم هنوز توانایی شناسایی احساسات مادر را ندارد پس به خودتان سخت نگیرید و مطمئن باشید با بزرگ شدن شکم، شنیدن ضربان قلب جنین و احساس کردن حرکات او در رحم به تدریج غرق در احساس مادری خواهید شد.
3_ سردرد
افزایش حجم خون، افزایش خستگی و مشکلات رایج خواب در هفته نهم بارداری می‌تواند منجر به بروز سردرد در برخی از مادران شود. از طرف دیگر حذف کافئین در بارداری نیز ممکن است منجر به بروز یا تشدید سردرد در مادرانی شود که عادت به مصرف کافئین داشته‌اند. برای کاهش سردرد خود سعی کنید آب زیاد بنوشید، استفاده از نمایشگرها مانند تلویزیون و تلفن همراه را کم کنید، استراحت کنید و از مدیتیشن برای سردرد خود استفاده کنید. لازم به ذکر است مصرف قرص‌های مسکن تنها با اجازه پزشک متخصص و به اندازه تجویز شده مجاز است زیرا مصرف خودسر آن ممکن است عوارض متعددی برای مادر و خصوصا جنین به همراه داشته باشد.
4_ تغییرات وزنی
یکی از مشخص‌ترین علائم در دوران بارداری افزایش وزن است. در هفته نهم بارداری طبیعی است که میل و علاقه شدیدی به خوردن برخی خوراکی‌ها یا غذاها داشته باشید و میزان غذای مصرفی شما افزایش پیدا کرده باشد در نتیجه دچار افزایش وزن می‌شوید. لازم به ذکر است شما تنها به 300 کالری اضافه‌تر نیاز دارید پس به سخنانی مانند اینکه باید به اندازه دو نفر غذا بخورید توجه نکرده و این میزان کالری اضافه مورد نیاز را با خوردن غذاهای سالم تامین کنید.
برخی از مادرها ممکن است در هفته نهم بارداری به دلیل مشکلاتی که با حساسیت بویایی و حالت تهوع دارند، میل و اشتهای خود را از دست دهند و ممکن است دچار کاهش وزن شوند. در چنین شرایطی با پزشک خود صحبت کنید تا با ارائه راهکاری از ضعیف شدن بدن شما جلوگیری کند.
5_ یبوست یا اسهال
سیستم گوارشی بدن مادر در این دوران بسیار حساس می‌شود و ممکن است در هضم غذاهای مختلف دچار مشکل شود، در نتیجه تجربه یبوست یا اسهال در هفته نهم بارداری دور از انتظار نیست. برای جلوگیری و برطرف کردن آن سعی کنید تعداد وعده‌های خود را بیشتر و حجم غذای هر وعده را کم کنید، مایعات زیاد بنوشید، فعالیت بدنی ملایم داشته باشید و از مصرف زیاد غذاهای یبوست زا خودداری کنید. اگر یبوست یا اسهال شما برطرف نشد حتما با پزشک خود مشورت کنید.
6_ مشکل در خوابیدن
تغییرات هورمونی، تکرر ادرار، خستگی زیاد، نوسانات خلقی، سوزش سر دل، حالت تهوع و… همگی علائمی هستند که ممکن است منجر به ایجاد مشکل در خوابیدن مادر شوند. همچنین در هفته نهم بارداری کیفیت خواب نیز پایین می‌آید و ممکن است شما خواب‌های نه چندان خوب ببینید. علت علمی این اتفاق هنوز مشخص نیست اما به نظر می‌رسد استرس، نگرانی، افکار و درگیری‌های ذهنی مادر در این دوره می‌تواند نقش اصلی را در کاهش کمیت و کیفیت خواب ایفا کند. رعایت یک روتین خواب مناسب در این دوره می‌تواند بسیاری از علائم جسمانی و روانی ناشی از خستگی را کاهش دهد. برای داشتن روتین خواب مناسب می‌توانید موارد زیر را در نظر بگیرید:
- اجتناب از چرت زدن در طول روز
- ایجاد یک محیط خواب راحت
- هر شب در ساعت مشخصی به رختخواب بروید و هر روز صبح در ساعت مشخصی از خواب بیدار شوید
- وسایل الکترونیکی را از اتاق خواب خارج کنید و یک ساعت قبل از خواب از تلفن یا تبلت خود استفاده نکنید
- از خوردن وعده‌های غذایی بزرگ، کافئین بیش‌ازحد و الکل در عصر خودداری کنید
- روشن کردن شمع‌های عطر دار (رایحه‌درمانی)
- پخش موزیک ملایم
- مطالعه کتاب قبل از خواب
- دوش آب گرم
- تمرینات تنفسی و مدیتیشن
- نوشتن افکار استرس‌زا
- تاریک کردن فضای اتاق
- تنظیم دمای اتاق
- برنامه‌ریزی منطقی و عملی امور
- و…
- بیشتر بخوانید: بی‌خوابی بارداری، دلایل و درمان
- بیشتر بخوانید: علائم بارداری
- بیشتر بخوانید: بارداری دوم
- بیشتر بخوانید: بارداری بالای 40 سال
7_ خستگی
نوسانات هورمونی و افزایش تولید خون در بدن منجر به خستگی مزمن در بدن مادر می‌شوند به طوری که مادر برای انجام کارهای کوچک روزانه نیز انرژی ندارد. خستگی مزمن از هفته‌های پایانی ماه سوم بارداری به تدریج کم شده و پس از پایان سه ماهه اول بارداری، مادر به انرژی و توان سابق بازمی‌گردد.
8_ نفخ شکم
هورمون‌های جدیدی که با آغاز بارداری در بدن مادر ترشح می‌شوند موجب ضخیم شدن دیواره رحم و احتباس مایعات در بدن می‌شوند و در نتیجه مادر را با نفخ شکم مواجه می‌کنند. در هفته نهم بارداری اندازه شکم مادر هنوز بزرگ نشده است اما نفخ شکم ایجاد شده منجر می‌شود پوشیدن شلوار با کمر تنگ برایتان سخت شود و احساس کنید بهتر است از شلوارها و لباس‌های راحت‌تر و بزرگ‌تر استفاده کنید.
9_ حالت تهوع
حالت تهوع دوران بارداری که به آن بیماری صبحگاهی می‌گویند در 80 درصد از مادرها مشاهده می‌شود و برخلاف نام آن در هر ساعت و شرایطی از شبانه روز ممکن است رخ دهد. حالت تهوع نیز در هر مادر متفاوت است برخی ممکن است تنها آن را احساس کنند، برخی استفراغ را تجربه کنند و برخی دیگر که تنها 3 درصد از مادران هستند، دچار کم آبی و کاهش وزن ناشی از آن شوند. حالت تهوع اغلب در هفته هشتم بارداری تا هفته دهم بارداری به اوج خود می‌رسد و پس از آن به تدریج کم شده و معمولا در پایان سه ماهه اول به اتمام می‌رسد.
10_ حساسیت بویایی و چشایی
از بارزترین و شایع‌ترین علائم بارداری حساس شدن به بو و مزه است. ممکن است در طول این دوره نسبت به مزه خوراکی‌هایی حساس شوید که تا قبل از بارداری عاشق آن‌ها بوده‌اید یا طعم‌هایی را احساس کنید که دیگران متوجه آن نمی‌شوند. ممکن است هرگونه بوی شدید یا جزئی را احساس کنید مانند بوی تن فرد دیگر، بوی شوینده لباس، ادکلن، بوی گیاهان و… . حساسیت بویایی و چشایی ممکن است موجب افزایش حالت تهوع شما شده و حتی اشتهای شما به غذا را کمتر کند.
این حالت طبیعی است و پس از اتمام سه ماهه اول و متعادل شدن هورمون‌ها کاهش می‌یابد اما شما باید مراقب تغذیه خود در این مدت باشید پس اگر دچار این علائم بودید از فرد دیگری درخواست کنید در خانه‌ای دیگر برایتان آشپزی کند تا متوجه بوی غذا نشوید زیرا اغلب بوی خامی غذا آزار دهنده است و غذاهایی را ترجیح دهید که در حین سبک بودن، بوی کمتری داشته باشند، ادویه تند یا مزه اذیت کننده‌ای نداشته باشند و راحت هضم شوند.
11_ سوزش سر دل
سوزش سر دل یا ترش کردن اصطلاحی است که افراد در اثر ورود اسید معده به مری تجربه می‌کنند. افزایش ترشح هورمون پروژسترون در دوران بارداری منجر به شل شدن عضلات مختلف بدن می‌شود. یکی از این عضلات، دریچه‌ای است که میان مری و معده وجود دارد. با شل شدن این دریچه احتمال ورود اسید معده به مری و تجربه سوزش سر دل بیشتر می‌شود. برای جلوگیری از این حالت:
- بلافاصله بعد از غذا خوردن دراز نکشید.
- حجم وعده‌های غذایی خود را کم کنید.
- قبل از خواب از خوراکی‌های دیر هضم استفاده نکنید.
- هنگام خواب سر و گردن خود را کمی بالاتر از بدن قرار دهید.
- بعد از مصرف غذا کمی فعالیت بدنی ملایم داشته باشید.
- اگر شدت و مدت تجربه علائم زیاد شد، با پزشک خود مشورت کنید.
وضعیت جنین در هفته نهم بارداری چگونه است؟
در هفته نهم بارداری اندازه جنین شما به 5/2 تا 3 سانتی‌متر و وزن او به 2 گرم می‌رسد یعنی به اندازه یک حبه انگور یا یک زیتون متوسط. در هفته نهم بارداری بسیاری از اندام‌های داخلی و خارجی بدن جنین شکل گرفته و ساختار فیزیکی جنین بسیار شبیه نوزاد انسان می‌شود پس حالا فرصت آن است که جنین طی هفته‌های آینده به سرعت رشد کند و وزن بگیرد. برخی موارد وضعیت جنین در هفته نهم بارداری عبارت‌اند از:
- صاف شدن تدریجی بدن جنین
- شکل‌گیری دست‌ها و پاها در نتیجه از بین رفتن دم جنینی
- شکل‌گیری لبه خارجی گوش و آغاز رشد گوش داخلی از پایان هفته
- نمایان شدن تیغه بینی
- ادامه رشد پلک‌ها
- تقسیم قلب به چهار حفره، رشد دریچه‌ها و عروق
- شکل‌گیری استخوان‌های دنده و جناغ
- تشکیل لوزالمعده، کبد و مجاری صفراوی
- ادامه رشد چشم‌ها و آغاز تولید رنگ‌دانه
- بزرگ بودن اندازه سر نسبت به بدن
- آغاز تشکیل دستگاه گوارش و دستگاه تناسلی
- حرکات ریز و غیر قابل احساس جنین
- تشکیل بازو و آرنج
- و…
خود مراقبتی‌های هفته نهم بارداری چگونه است؟
اگر معاینات پزشکی و آزمایش‌های مربوطه را به عنوان خود مراقبتی در نظر بگیریم، می‌توان گفت خود مراقبتی‌های هفته نهم بارداری عبارت‌اند از:
1_ آزمایش خون
اگر در هفته‌های قبل برای معاینه پزشک مراجعه نکرده باشید و اکنون اولین معاینه شما در هفته نهم بارداری باشد، پزشک آزمایش خونی را تجویز می‌کند تا بتواند میزان گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز، انواع ویتامین‌ها، آهن، هورمون‌های بارداری، RH خون مادر برای تطبیق دادن با RH خون جنین و انواع عفونت‌ها و بیماری‌های مقاربتی را تشخیص دهد.
2_ سونوگرافی
اگر در هفته هشتم بارداری سونوگرافی انجام نداده باشید، در هفته نهم بارداری باید این کار را انجام دهید تا پزشک بتواند از مواردی مانند بارداری خارج از رحم اطمینان حاصل کند. سونوگرافی هفته نهم بارداری اغلب به صورت واژینال انجام می‌شود زیرا هنوز رحم در پشت استخوان لگن قرار دارد. در سونوگرافی هفته نهم بارداری ممکن است بتوانید صدای قلب جنین را بشنوید، اما اگر نشنیدید نگران نشوید زیرا ممکن است شرایط جنین در رحم این اجازه را نداده باشد و در سونوگرافی بعدی این تجربه را کسب خواهید کرد.
3_ آزمایش ژنتیک
در صورتی که سن مادر بالای 35 سال باشد، والدین دچار اختلال ژنتیکی خاصی باشند یا در خانواده و اقوام آن‌ها مشکلات ژنتیکی و مادرزادی وجود داشته باشد، پزشک ممکن است بررسی‌های زیر را انجام دهد:
- آزمایش خون و غربالگری اختلالات ژنتیکی
- سونوگرافی یا غربالگری شفافیت نوکال برای اندازه‌گیری مایع پشت گردن جنین
- نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی (CVS) برای تشخیص مشکلات کروموزومی از طریق سلول‌های خارج شده از جفت
بایدها و نبایدهای بارداری هفته نهم چیست؟
همانند هر روز و هفته دیگری در بارداری، در هفته نهم بارداری نیز باید برخی اصول و قواعد را رعایت کنید تا سلامت خود و جنین خود را حفظ کنید و با کنترل علائم بارداری، سه ماهه اول بارداری را راحت‌تر سپری کنید. در این بخش به بررسی مختصری از این اصول می‌پردازیم:
- یک رژیم غذایی کامل و متعادل داشته باشید؛ خود را با مواد غذایی بی ارزش سیر نکنید و به جای آن از انواع مواد غذایی حاوی پروتئین و فیبر استفاده کنید تا از مشکل یبوست رنج نبرید و به جای چای و قهوه از شیر گرم یا آب استفاده کنید تا آب مورد نیاز بدن را تامین کنید.
- روزانه فعالیت بدنی سبک و ملایمی برای حفظ متابولیسم، کاهش خستگی و حفظ تندرستی داشته باشید.
- روتین خواب مناسبی برای خود تنظیم کنید.
- علائم، افکار و احساسات خود را با همسرتان در میان بگذارید.
- از تمام افکار، شرایط و افرادی که باعث استرس و اضطراب در شما می‌شوند دوری کنید و سعی کنید با فعالیت‌هایی مانند تمرینات مدیتیشن و یوگا بارداری آرامش را در دوران بارداری خود حفظ کنید.
با دانلود اپلیکیشن آرامیا می‌توانید به انواع مقالات، تمرینات، صوت‌ها و ویدیوهای مدیتیشن، در هر زمان و مکانی دسترسی پیدا کنید.
- بهداشت فردی خود را رعایت کنید تا از بروز هرگونه عفونت جلوگیری کنید.
- در صورت تجربه نوسانات خلقی به خودتان سخت نگیرید و سعی کنید با انجام فعالیت‌های مورد علاقه خود مانند دوش گرفتن، کتاب خواندن، تماشای فیلم، گوش دادن به موسیقی و… خلق خود را به سمت مثبت تغییر دهید.
- مصرف اسید فولیک و ویتامین‌های تجویزی پزشک را جدی بگیرید.
- برای انجام امور مختلف از حمایت اطرافیان خود استفاده کنید.
- زمانی را برای تفریح در فضای باز با خانواده، همسر یا دوستان خود اختصاص دهید.
- برای کاهش تکرر ادرار و مشکل خواب، مصرف مایعات در ساعات پایانی روز را کاهش دهید.
- بیشتر بخوانید: تغذیه ماه اول بارداری تا زایمان
- بیشتر بخوانید: ویتامین ث بارداری
- بیشتر بخوانید: مصرف ویتامین در بارداری
- بیشتر بخوانید: ویتامین آ بارداری
علائم سقط جنین در هفته نهم بارداری چیست؟
به طور کلی حدود 10 تا 15 درصد تمام بارداری‌ها به سقط جنین ختم می‌شوند. هر چه از آغاز بارداری پیش می‌رویم ریسک سقط جنین کاهش می‌یابد به طوری که خطر سقط جنین تا هفته ششم بارداری 15 درصد، هفته ششم تا دوازدهم بارداری 10 درصد و از هفته سیزده تا بیستم بارداری 5 درصد است. همچنین ریسک سقط جنین مکرر تنها 1 درصد است و تجربه سقط جنین به معنای تکرار آن در بارداری بعدی نیست. برخی علائم سقط جنین در هفته دهم بارداری عبارت‌اند از:
- خون‌ریزی واژینال
- درد و گرفتگی در قسمت‌های پایین شکم
- ترشح بافت و مایع از واژن
- نداشتن علائم اولیه بارداری مانند خستگی و حساسیت سینه‌ها
- بیشتر بخوانید: بارداری بعد از سقط
کلام آخر
احتمالا در هفته نهم بارداری روزهای دشواری را از نظر تجربه علائم بارداری پشت سر می‌گذارید اما داشتن یک انگیزه قوی می‌تواند به شما در طی این مسیر کمک کند و چه انگیزه‌ای بالاتر از مادر شدن و در آغوش کشیدن فرزندی سالم. پس با فکر کردن به انگیزه بزرگ خود می‌توانید راحت‌تر علائم و دوران سخت بارداری را پشت سر بگذارید.
منابع
