علائم ناباروری در مردان، از علل تا دارو و درمان

وب‌سایت The Lancet گزارش می‌دهد بین 8 تا 12 درصد از زوج‌ها در سراسر دنیا مشکلات ناباروری دارند که در 50 درصد موارد، مردان علت اصلی ناباروری شناخته می‌شوند. یک وب‌سایت به نام Coastal Fertility Specialists نیز طی گزارشی نقل می‌کند که 90 درصد از ناباروری مردان به‌دلیل تعداد کم اسپرم، کیفیت پایین اسپرم یا هر دو آن‌هاست. از آن‌جا که ناباروری در مردان مشکلی شایع است، در این مقاله قصد داریم درباره علائم ناباروری در مردان و نکات مهم مربوط به آن‌ها صحبت کنیم.

ناباروری در مردان به چه معناست؟

Male infertility means that a man has a problem with his reproductive system.

ناباروری مردان به این معناست که مرد دچار مشکلی در دستگاه تولیدمثل خود است. Hopkinsmedicine

ناباروری در مردان به معنای ناتوانی مرد در باردار کردن یک زن دارای توانایی فرزندآوری، پس از حداقل یک سال تلاش بدون محافظت است. ناباروری معمولا در حدود 7 درصد از مردان مشاهده می‌شود و علت آن کیفیت پایین مایع منی است که به عواملی مانند تعداد اسپرم‌ها، توانایی حرکت اسپرم‌ها و قدرت آن‌ها در باردار کردن تخمک بستگی دارد.

 

• بیشتر بخوانید: علائم بارداری
• بیشتر بخوانید: بارداری دوم
• بیشتر بخوانید: بارداری بالای 40 سال
• بیشتر بخوانید: بارداری بعد از سقط

لازم به ذکر است که برای آشنایی بیشتر با مباحث اقدامات قبل از بارداری و  چند روز تاخیر در پریود نشانه بارداری است، می‌توانید به همین مقالات  مراجعه کنید.

 

 

علائم ناباروری در مردان چیست؟

معمولا شایع‌ترین علامت ناباروری در مردان ناتوانی در بارداری کردن یک زن پس از تلاش‌های پیاپی و بدون مراقبت در طول حداقل یک سال است اما می‌توان به طور کلی علائم ناباروری در مردان را این‌گونه بیان کرد:

1_ کاهش میل جنسی

یکی از علل ناباروری در مردان مشکلات هورمون مردانه است. یکی دیگر از وظایف هورمون مردانه، کنترل میل جنسی است، به همین دلیل می‌توان کاهش میل جنسی را یکی از علائم ناباروری در مردان در نظر گرفت.

2_ درد یا تورم بیضه‌ها

عوامل متعددی ممکن است منجر به درد یا تورم بیضه‌ها شوند که این عوامل ممکن است با ناباروری در مردان نیز ارتباط داشته باشند.

3_ مشکلات انزال

ناتوانی در انزال نیز منجر به ناباروری در مردان می‌شود و می‌تواند یکی از نشانه‌های ضرورت مراجعه به پزشک باشد.

4_ بیضه‌های سفت و کوچک

بیضه‌ها محل تولید و نگهداری اسپرم‌ها هستند پس سلامت آن‌ها برای باروری مردان لازم و ضروری است به همین دلیل بیضه‌های کوچک و سفت می‌تواند نشانه ناباروری در مردان باشد و نیاز به معاینه و بررسی دارند.

علت ناباروری در مردان چیست؟ (انواع نازایی در مردان)

علل مختلفی ممکن است منجر به بروز ناباروری در مردان شود که منحصر به فرد است و در هر فرد با توجه به ژنتیک، سبک زندگی، بیماری‌های جسمانی، عوامل روانی و… متفاوت است. برخی از علل ناباروری مردان عبارت‌اند از:

دلایل پزشکی

مهم‌ترین دلایل پزشکی عبارت هستند از:

1 _ تولید اسپرم

در ابتدا باید اندام‌های تناسلی مردانه در دوران بلوغ تشکیل و رشد کرده باشند و حداقل یکی از بیضه‌ها به خوبی کار کنند. همچنین عملکرد هورمون تستوسترون و سایر هورمون‌ها برای تولید و حفظ اسپرم لازم و ضروری است.

2_ انتقال اسپرم

اسپرم‌ها پس از تولید در بیضه‌ها توسط لوله‌های ظریفی حمل و با مایع منی مخلوط می‌شوند تا از آلت تناسلی خارج شوند. پس اختلال در هر بخش از این مسیر می‌تواند منجر به ناباروری در مردان شود. انسداد مجرای انتقال ممکن است به دلایل مختلفی از جمله آسیب ناخواسته ناشی از جراحی، عفونت‌های قبلی، تروما یا رشد غیر طبیعی، مانند فیبروز کیستیک یا شرایط ارثی مشابه و در هر سطحی مانند داخل بیضه، در لوله‌های تخلیه کننده بیضه، اپیدیدیم، در مجرای دفران، نزدیک مجاری انزال یا در مجرای ادرار رخ دهد.

3_ تعداد اسپرم

یکی دیگر از علل ناباروری مردان تعداد کم اسپرم است زیرا اگر تعداد اسپرم‌ها کم باشد احتمال اینکه اسپرم‌های قوی به تخمک برسند و توانایی باردار کردن تخمک را داشته باشند کمتر می‌شود. منظور از تعداد کم اسپرم 15 میلیون اسپرم در هر میلی لیتر منی یا کمتر از 39 میلیون در هر انزال است.

4_ عملکرد مناسب اسپرم

اسپرم باید بتواند خود را به تخمک رسانده و به درون آن نفوذ کند تا بارور باشد، پس ضعف و نقص اسپرم می‌تواند منجر به ناباروری مردان شود.

5_ واریکوسل

یکی از مشکلات پزشکی که منجر به ناباروری مردان می‌شود، تورم سیاهرگ‌هایی است که مسئول تخلیه بیضه‌ها هستند، این مشکل پزشکی واریکوسل نام دارد و منجر به کاهش کمیت و کیفیت اسپرم‌ها می‌شود. علت اصلی ایجاد واریکوسل هنوز مشخص نشده است اما به نظر می‌رسد جریان خون غیرطبیعی در ایجاد آن نقش داشته باشد. همچنین لازم به ذکر است واریکوسل یکی از علل بازگشت پذیر ناباروری مردان است و فرد پس از درمان آن توانایی باروری دارد.

 

 

• بیشتر بخوانید: بارداری چند هفته است؟
• بیشتر بخوانید: هفته چهارم بارداری
• بیشتر بخوانید: هفته اول بارداری
• بیشتر بخوانید: هفته یازدهم بارداری
• بیشتر بخوانید: هفته هشتم بارداری

 

 

6_ عفونت

برخی عفونت‌ها ممکن است منجر به کاهش تعداد اسپرم‌ها، ضعف و نقص اسپرم‌ها یا انسداد مسیر انتقالی آن‌ها شوند. عفونت بیضه‌ها و برخی عفونت‌های مقاربتی مانند سوزاک یا HIV از جمله این عفونت‌ها هستند. تعداد کمی از عفونت‌ها منجر به آسیب دائمی به بیضه‌ها می‌شوند و اغلب افراد پس از درمان عفونت قادر به بازیابی سلامت اسپرم‌ها و باروری هستند.

7_ مشکلات انزال

همان‌طور که خانم‌ها با افزایش سن به مرور توانایی باروری خود را از دست می‌دهند، کهولت سن نیز منجر به ناتوانی در انزال و ناباروری در مردان می‌شود.

یکی دیگر از تاثیرات انزال در ناباروری مردان، انزال رتروگراد یا انزال پس رونده است. در انزال پس رونده مایع منی در حین ارگاسم به جای بیرون آمدن از آلت تناسلی، وارد مثانه می‌شود و به همین دلیل اسپرم‌ها به لقاح نمی‌رسند. عوامل مختلفی از جمله دیابت، آسیب‌های ستون فقرات، داروها، جراحی مثانه، پروستات یا مجرای ادرار منجر به بروز ناباروری در مردان می‌شوند.

8_ آنتی‌بادی‌های ضد اسپرم

آنتی بادی‌های ضد اسپرم سلول‌های ایمنی هستند که به اشتباه اسپرم‌ها را به عنوان عوامل خارجی تهدید کننده برای بدن شناسایی کرده و به قصد نابودی به آن‌ها حمله می‌کنند. به همین دلیل کمیت و کیفیت اسپرم‌ها کاهش پیدا کرده و ناباروری در مردان رخ می‌دهد.

9_ سرطان

تومورهای بدخیم و سرطان ممکن است اندام‌های تناسلی مردان را مورد هدف قرار دهند و از طرف دیگر نمی‌توان تاثیر شیمی درمانی، پرتو درمانی و جراحی را در کاهش میل جنسی و گاها ناباروری در مردان نادیده گرفت.

10_ بیضه‌های نزول نکرده

در برخی از افراد یک یا هر دو بیضه در طول رشد جنین از داخل شکم به درون کیسه بیضه نزول نمی‌کنند و عاملی برای افزایش ناباروری در مردان دارای سابقه این بیماری می‌شود.

11_ مشکلات هورمونی

عدم تعادل و نوسانات هورمونی مختلف از جمله هورمون مردانه تستوسترون منجر به بروز ناباروری در مردان می‌شود.

12_ داروها

داروهای خاص درمان جایگزین تستوسترون، مصرف داروهای شیمی درمانی، استفاده طولانی مدت از استروئیدهای آنابولیک، مصرف برخی از داروهای زخم معده، برخی داروهای آرتریت و برخی داروهای دیگر ممکن است تولید و کیفیت اسپرم‌ها را مختل و ناباروری در مردان را تشدید کنند.

دلایل مرتبط با سبک زندگی

مهم‌ترین دلایل مرتبط با سبک زندگی عبارت هستند از:

1_ مشکلات در رابطه جنسی

مشکلات مختلفی که در طول رابطه جنسی رخ می‌دهد ممکن است مانع رسیدن اسپرم به تخمک و لقاح شوند. برخی از این مشکلات عبارت‌اند از:

• اختلالات نعوظ شامل ایجاد و حفظ نعوظ
• انزال زودرس
• مقاربت دردناک
• ناهنجاری‌های آناتومیکی مانند داشتن سوراخ مجرای ادرار در زیر آلت تناسلی (هیپوسپادیاس)
• مشکلات روانی

2_ سیگار کشیدن

نیکوتین و مواد شیمیایی سیگار باعث آسیب زدن به DNA اسپرم می‌شوند و تعداد و تحرک اسپرم‌ها را کاهش می‌دهند.

3_ مصرف الکل

الکل با تاثیر بر سطح تستوسترون می‌تواند باعث کاهش تولید اسپرم و اختلال در عملکرد جنسی شود.

4_ استرس

استرس سطح هورمون کروتیزول در بدن را افزایش می‌دهد. این هورمون بر تولید اسپرم تاثیر می‌گذارد.

 

• بیشتر بخوانید: تغذیه ماه اول بارداری تا زایمان
• بیشتر بخوانید: ویتامین ث بارداری
• بیشتر بخوانید: مصرف ویتامین در بارداری
• بیشتر بخوانید: ویتامین آ بارداری
• بیشتر بخوانید: مکمل بارداری

دلایل محیطی

برخی عوامل محیطی دیگر و رفتارهای ناشی از سبک زندگی ممکن است فرایند تولید اسپرم‌های با کیفیت و کافی برای لقاح را مختل و منجر به ایجاد ناباروری در مردان شود. برخی از این عوامل محیطی عبارت‌اند از:

• قرار گرفتن طولانی مدت در معرض مواد شیمیایی، آفت‌کش‌ها، علف‌کش‌ها، حلال‌های آلی و مواد رنگ آمیزی، فلزات سنگین و سرب
• قرار گرفتن مداوم در برابر اشعه و اشعه ایکس
• گرم شدن بیش از حد بیضه‌ها مانند استفاده مکرر از سونا و جکوزی، نشستن طولانی مدت، پوشیدن لباس‌های تنگ یا کار با رایانه لپ تاپ برای مدت طولانی (به طوری که لپ تاپ روی پا قرار داشته باشد)
• اضافه وزن
• سیگار و مواد مخدر

روش‌های تشخیص ناباروری در مردان چیست؟

تشخیص ناباروری در مردان بر عهده پزشک اورولوژیست یا پزشک متخصص غدد تولید مثل است و با روش‌های متعددی صورت می‌گیرد. پزشک در ابتدا سوالاتی در مورد عادات جنسی، مدت زمان تلاش برای بارداری، سابقه بارداری، سابقه داشتن بیماری‌های مقاربتی و درمان آن، روش پیشگیری و مدت زمان استفاده از آن، سابقه خانوادگی و مصرف داروها از بیمار خود می‌پرسد و سپس با توجه به پاسخ‌ها، روش تشخیصی خود را انتخاب می‌کند. برخی از این روش‌های تشخیصی شامل:

• معاینه فیزیکی برای بررسی ناهنجاری‌های ظاهری، نحوه رشد مو در اطراف آلت تناسلی، نشانه‌های واریکوسل و بررسی مشکلات بیضه
• آزمایش خون برای اندازه‌گیری میزان هورمون‌های بدن از جمله هورمون‌های FSH یا هورمون محرک فولیکول،هورمون تستوسترون، هورمون پرولاکتین و هورمون جسم زرد
• آزمایش منی برای بررسی خصوصیاتی از جمله تعداد اسپرم، قدرت نفوذ اسپرم، آبکی بودن منی، آنتی بادی‌های اسپرم و بررسی شکل اسپرم
• سونوگرافی برای بررسی ساختار بیضه‌ها
• آزمایش ژنتیک برای بررسی اختلالات ژنتیکی و مشکلات کروموزومی

درمان ناباروری در مردان چیست؟

همان‌طور که بیان شد علل و علائم ناباروری در مردان منحصر به فرد است و در هر کسی شاید به‌دلیل مشکلات سطحی تا مشکلات عمیق ایجاد شود. به همین دلیل درمان ناباروری در مردان نیز باید منحصر به فرد باشد و مطابق مشکل فرد انتخاب شود. در این بخش به اختصار انواع راه‌های درمان ناباروری در مردان را بررسی خواهیم کرد:

1_ درمان ناباروری مردان با تغییرات سبک زندگی

داشتن فعالیت بدنی منظم و متعادل به افزایش هورمون تستوسترون، افزایش تعداد و کیفیت اسپرم‌ها کمک می‌کند. (منبع 1–2)

استرس با تاثیر گذاشتن بر میزان هورمون تستوسترون، رضایت جنسی و کیفیت اسپرم میزان باروری مردان را تحت تاثیر قرار می‌دهد پس سعی کنید از طریق راه‌های مختلف مانند تمرینات مدیتیشن، ذهن آگاهی و سایر روش‌های مدیریت استرس، سلامت روان خود را حفظ کنید.

با دانلود اپلیکیشن آرامیا می‌توانید به انواع مقالات، تمرینات، صوت‌ها و ویدیوهای مدیتیشن، در هر زمان و مکانی دسترسی پیدا کنید.

• حفظ وزن مناسب و داشتن BMI (شاخص توده بدنی) متناسب
• ترک مصرف سیگار، مواد مخدر و الکل
• برقراری تعادل و کم کردن استفاده از لباس‌های تنگ، سونا و جکوزی
• رعایت رژیم غذایی متعادل و سالم
• آموزش مهارت‌های برقراری رابطه جنسی
• اجتناب از قرارگیری در معرض انواع اشعه خصوصا اشعه X
• اجتناب از قرارگیری در معرض انواع سموم و مواد شیمیایی
• اجتناب از رابطه جنسی با شرکای جنسی متعدد و استفاده از کاندوم برای جلوگیری از بروز عفونت
• جلوگیری از ضربه دیدن بیضه‌ها
• اجتناب از ورزش‌های پر فشار و سنگین برای بیضه‌ها

اگر سبک زندگی پراسترسی دارید، پیشنهاد می‌دهیم که سری به مقاله‌ «استرس در مردان» بزنید. در این مقاله، درباره‌ استرس در آقایان بیشتر صحبت می‌کنیم:

2_ درمان ناباروری مردان با مداخلات دارویی

با توجه به علت ایجاد ناباروری در مردان، انواع داروها ممکن است کمک کننده باشند؛ اما نکته مهم و ضروری این است که از مصرف خودسرانه هر گونه دارو و مکمل پرهیز کنید و اجازه دهید نوع و میزان مصرف دارو برای درمان را پزشک متخصص تعیین کند. برخی از انواع داروها و مکمل‌های مناسب برای درمان ناباروری مردان عبارت‌اند از:

• دارویکلومیفن سیترات که اغلب همراه با ویتامین E تجویز شده و با کمک به افزایش ترشح هورمون استروژن به درمان ناباروری هورمونی کمک می‌کند.
• داروی لتروزول برای افزایش ترشح تستوسترون و اسپرم
• داروی بروموکریپتین برای ایجاد تعادل در ترشح پرولاکتین
• داروی ایمی پرامین برای درمان مشکلات انزال در مردان
• داروی تستوسترون برای درمان هورمونی ناباروری در مردان
• آنتی بیوتیک و داروهای ضد قارچ برای درمان ناباروری‌هایی که علت آن‌ها عفونت است
• مصرف مکمل‌ها و مواد غذایی حاوی روی برای بهبود کیفیت اسپرم و میزان ترشح هورمون تستوسترون (منبع 1–2)
• مصرف مکمل ویتامین D برای بهبود عملکرد پروستات و بیضه‌ها (منبع)
• مصرف مکمل ویتامین C برای بهبود کیفیت مایع منی و افزایش باروری در مردان (منبع 1–2)

3_ درمان ناباروری در مردان با استفاده از عمل جراحی

عمل‌های جراحی متعددی با توجه به علت ناباروری در مردان وجود دارد که می‌توانند با توجه به نظر پزشک تجویز و اجرا شوند. برخی از عمل‌های جراحی رایج برای درمان ناباروری در مردان عبارت‌اند از:

• وازووازکتومی یا وازووازوستومی
• وازواپیدیدیموستومی یا VEA
• کشیدن اسپرم از اپی‌دیدیم به صورت زیر پوستی یا PESA
• کشیدن اسپرم از بیضه یا TESA
• استخراج اسپرم از لوله‌های اپی‌دیدم یا MESA
• استخراج میکروسکوپی اسپرم از بیضه یا میکروتسه
• واریکوسلکتومی
• استخراج اسپرم از بیضه یا تسه (TESE)

4_ درمان ناباروری در مردان با استفاده از روش‌های کمک باروری

در صورتی که روش‌های قبلی موثر واقع نشوند، پزشکان به انواع روش‌های کمک باروری روی می‌آورند که در این بخش به بررسی مختصری از آن‌ها می‌پردازیم:

• لقاح مصنوعی یا IVF که تخمک و اسپرم در محیط آزمایشگاهی در مجاورت هم قرار گرفته و تخمک باردار شده پس از لقاح، پس از 2 تا 5 روز در رحم قرار می‌گیرد. با این روش مشکل تعداد کم اسپرم‌ها برطرف می‌شود.
• انتقال بلاستوسیست یا تخمک که در آن تخمک و اسپرم در آزمایشگاه لقاح داده می‌شوند و سپس جنین 3 تا 5 روزه به درون رحم منتقل می‌شود.
• میکرواینجکشن یا تزریق اسپرم به داخل سیتوپلاسم (ICIS) در صورتی کاربرد دارد که علاوه بر کم بودن تعداد اسپرم، اسپرم‌ها ضعیف هستند و توانایی نفوذ به تخمک را بدون کمک ندارند. پس با این روش اسپرم به درون تخمک تزریق شده و تخمک باردار می‌شود. از این روش علاوه بر باردار کردن تخمک می‌توان برای فریز کردن و نگهداری تخمک برای آینده نیز استفاده کرد.

جدیدترین راه درمان ناباروری مردان کدام است؟

در این‌جا، جدیدترین راه‌های درمان ناباروری مردان بررسی می‌شوند:

1_ تکنیک‌های پیشرفته اسپرم‌یابی و انتخاب اسپرم

2 تکنیک پیشرفته برای اسپرم‌یابی وجود دارد که آن‌ها را در این جدول بررسی می‌کنیم:

نام تکنیک	توضیحات
IMSI (Intracytoplasmic Morphologically Selected Sperm Injection)	بررسی اسپرم ها با میکروسکوپ فوق‌پیشرفته و انتخاب بهترین اسپرم.
MACS (Magnetic-Activated Cell Sorting)	غربالگری اسپرم‌ها برای حذف سلول‌های دارای آسیب DNA با استفاده از ذرات مغناطیسی و جداسازی اسپرم‌های سالم

 

2_ درمان‌های سلول‌های بنیادی و بازسازی اسپرم

این تکنیک یک روش درمانی پیشرفته برای مردانی است که بدن‌شان قادر به تولید اسپرم نیست. این روش با تزریق سلول‌های بنیادی اسپرم‌ساز (SSCT) شناخته می‌شود.

در تکنیک SSCT یک نمونه‌برداری کوچک از بیضه انجام می‌شود و سلول‌های مادر اسپرم جداسازی می‌شوند تا در آزمایشگاه تکثیر شوند. حالا سلول‌ها را به بیضه‌ها تزریق می‌کنند تا تولید اسپرم افزایش پیدا کند.

این تکنیک هنوز در فاز تحقیقات و آزمایش‌های انسانی است.

3_ ایمونوتراپی برای ناباروری ایمونولوژیک

این روش مخصوص کسانی است که سیستم ایمنی بدن‌شان علیه اسپرم خودشان آنتی‌بادی تولید می‌کند. این آنتی‌بادی‌ها با حمله‌ور شدن به اسپرم‌ها، مانع باروری می‌شوند.

در این تکنیک با تزریق آنتی‌ژن‌های خاص یا استفاده از داروهای خاص، به تعدیل پاسخ سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند. در این روش درمانی، سیستم ایمنی بدن به‌گونه‌ای تنظیم می‌شود که به اسپرم‌ها حمله نکند؛ بنابراین، شانس باروری بالا می‌رود.

بهترین قرص برای ناباروری مردان

با آگاهی از علائم ناباروری در مردان و دلایل آن، پزشکی برخی قرص‌ها را برایتان تجویز می‌کند که در این‌جا آن‌ها را معرفی می‌کنیم؛

نکته: مصرف این قرص‌ها فقط باید زیر نظر پزشک انجام شود.

1_ کلومیفن سیترات (کلومید)

این دارو برای تقویت تخمک‌گذاری در زنان کاربرد دارد، اما برای افزایش تعداد اسپرم در مردان نیز استفاده می‌شود.

غده هیپوفیز مردان با مصرف این دارو تحریک می‌شود تا هورمون لوتئینه‌کننده (LH) و هورمون تحریک‌کننده رشد فولیکول (FSH) بیشتری تولید کند. با افزایش این هورمون‌ها، تعداد اسپرم‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند.

کلومیفن سیترات در افزایش سطح تستوسترون نیز تأثیرگذار است. از جمله عوارض جانبی مثبت این دارو می‌توان به افزایش میل جنسی، نعوظ سفت‌تر و طولانی‌تر و انرژی بیشتر اشاره کرد.

2_ آناستروزول (آریمیدکس)

قرص آناستروزول برای مردان و زنان مبتلا به سرطان سینه تولید می‌شود و از تبدیل شدن هورمون تستوسترون مازاد به استروژن در بافت‌های بدن جلوگیری می‌کند. زمانی که سطح استرادیول بدن مردان بیشتر از سطح تستوسترون باشد، می‌توان از این قرص استفاده کرد. آناستروزول با اصلاح و ایجاد تعادل هورمونی در بدن مردان، باعث بهبود تولید، ساختار و تحرک اسپرم می‌شود.

3_ کانت بوست

کانت بوست یکی از انواع داروها برای تقویت اسپرم است که در مواقعی تجویز می‌شود که به تشخیص پزشک، اسپرم وضعیت نرمالی نداشته باشد.

4_ ال کارنیتین

ال کارنیتین، کوآنزیم Q10 (co Q10)، ویتامین E و C، پنتوکسی فیلین و موتیلیتی بوست با خاصیت آنتی‌اکسیدانی، باعث کاهش رادیکال‌های آزاد اکسیژن در بدن می‌شوند. این داروها برای افزایش تحرک اسپرم و کاهش (dfi) میزان شکست DNA اسپرم کاربرد دارند.

5_ لتروزول

قرص لتروزول سطح هورمون تستوسترون را در بدن مردان افزایش داده و باعث افزایش تعداد اسپرم‌ها نیز می‌شود.

روش‌های پیشگیری از ناباروری در مردان

در این‌جا، برخی از متداول‌ترین راهکارها برای پیشگیری از ناباروری در مردان را بررسی می‌کنیم:

1_ پرهیز از قرار گرفتن بیضه‌ها در معرض حرارت پایدار از منابع خاص

بیضه‌ها به‌منظور تولید اسپرم، نیاز به دمایی بین 2 تا 4 درجه کمتر از دمای مرکزی بدن دارند. قرار دادن طولانی‌مدت لپ‌تاپ روی پاها، استفاده از کمربندهای حرارتی یا صندلی‌های گرم‌کننده‌ ماشین، دمای اسکروتوم (کیسه نگهداری بیضه‌ها) را افزایش می‌دهد و فرآیند اسپرماتوژنز (تولید اسپرم در بیضه‌ها) را مختل می‌کند؛ بنابراین، از تماس مستقیم بیضه‌ها با وسایل حرارتی بپرهیزید.

2_ کاهش مواجهه با امواج الکترومغناطیسی فرکانس بالا (RF-EMF)

در صورت گذاشتن موبایل در جیب شلوار یا نزدیک بودن بدن به مودم وای‌فای، ممکن است در بافت بیضه، استرس اکسیداتیو افزایش پیدا کند و بر حرکت و شمار اسپرم‌ها تأثیر منفی بگذارد؛ بنابراین، موبایل باید دور از کشاله‌ ران باشد و خودتان نیز در فاصله‌ نزدیک به مودم وای‌فای قرار نگیرید.

3_ محدود کردن مصرف داروهای ضدافسردگی خاص

مصرف طولانی‌مدت برخی از داروهای ضدافسردگی مانند SSRIها (فلوکستین یا سیتالوپرام)، تحرک اسپرم‌ها را کاهش می‌دهد و در DNA اسپرم اختلال به‌وجود می‌آورد؛ بنابراین، در صورت نیاز به مصرف داروی ضدافسردگی، باید با پزشک مشورت کنید تا دارویی با تأثیرگذاری کمتر بر باروری برایتان تجویز کند.

4_ پیشگیری از التهاب مزمن و بدون علامت پروستات (Prostatitis مزمن)

پروستات تحت‌حاد، حتی در صورت نداشتن علائم، می‌تواند موجب کاهش pH مایع منی و تخریب اسپرم‌ها شود؛ برای همین، بررسی مایع منی و معاینه‌ پروستات در مردان با سابقه‌ باروری کاهش‌یافته اهمیت دارد.

5_ تنظیم فواصل انزال در مردان فعال جنسی

انزال خیلی زیاد (مثلاً هر روز) یا خیلی کم (هر چند هفته) غلظت و کیفیت اسپرم را کاهش می‌دهد. اگر قصد باروری دارید، فاصله‌ زمانی انزال باید متعادل و بین 2 تا 3 روز یک‌بار باشد.

با توجه به این توضیحات، اگر به خودارضایی اعتیاد دارید، باید منتظر عواقبی مثل کاهش کیفیت اسپرم (به‌صورت موقتی) باشید. ما در مقاله‌ «عوارض خودارضایی مردان» در این مورد بیشتر صحبت می‌کنیم.

سؤالات متداول

چه زمانی تولید اسپرم نرمال است؟

زمانی تولید اسپرم نرمال است که بیضه‌ها عملکرد طبیعی دارند و محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-گناد به‌درستی تنظیم شده باشد.

چه عواملی بیشتر به باروری در مردان آسیب می‌زند؟

عفونت‌ها، اختلالات هورمونی، واریکوسل، گرما، سموم و سبک زندگی ناسالم مثل مصرف مداوم الکل می‌توانند بر باروری مردان تأثیر منفی بگذارند.

آیا سن و عوامل ژنتیکی در باروری تأثیر دارند؟

سن و عوامل ژنتیکی می‌توانند بر کیفیت اسپرم و افزایش احتمال جهش‌های ژنی تأثیر منفی بگذارند.

کلام آخر

در صورتی که هر گونه علائم ناباروری در مردان را تجربه می‌کنید یا پس از تلاش‌های متعدد بدون مراقبت پس از یک سال همچنان موفق به فرزند آوری نشده‌اید، بهتر است یک پزشک متخصص انتخاب کرده و تحت نظارت او معاینات و بررسی‌های ضروری را انجام دهید تا علت ناباروری خود را یافته و برطرف کنید.