در هفته ششم بارداری با افزایش ترشح هورمون‌های بارداری علائمی مانند حالت تهوع، خستگی، نوسانات خلقی، گرفتگی عضلات و… تشدید می‌شود. از طرف دیگر می‌توان هفته ششم بارداری را هفته مهمی در رشد جنین نامید زیرا در این هفته:
- جوانه‌های دست و پا ایجاد می‌شوند.
- اجزای صورت مانند چشم، بینی، گوش و دهان به صورت برجستگی‌هایی نمایان می‌شوند.
- جوانه‌های ابتدایی کبد ایجاد می‌شود.
- قلب به دو بخش تقسیم شده و 105 بار در دقیقه تپش دارد.
- جفت، بخشی از وظیفه تغذیه جنین را از کیسه زرده تحویل می‌گیرد.
- لایه اولیه پوست بسیار نازک و شفاف ایجاد می‌شود.
- و…
وضعیت و حرکات جنین در هفته ششم بارداری چگونه است؟
در هفته ششم بارداری جنین شما اندازه یک دانه برنج یا عدس است. قد او بین 4 تا 5 میلی متر و وزنش به حدود 28/0 گرم می‌رسد. حرکات بسیار ریز جنین از هفته ششم بارداری آغاز می‌شود اما از آنجا که همچنان جنین بسیار کوچک است و ساختار بدنی غضروفی دارد شما متوجه حرکات او نمی‌شوید. به طور کلی گزارش وضعیت رشد جنین در هفته ششم بارداری عبارت است از:
- جوانه‌های دست‌ها و پاها در محل خود نمایان می‌شوند.
- قلب جنین به دو بخش چپ و راست تقسیم شده و بدون داشتن وظیفه پمپاژ خون در این هفته، حدود 105 بار در دقیقه تپش دارد.
- جنین دارای 14 زایده است که به ماهیچه‌های اسکلتی و مهره‌های ستون فقرات تبدیل خواهند شد.
- بند ناف دارای رگ‌های خونی متصل به جفت بوده و بخشی از وظیفه تامین مواد غذایی مورد نیاز جنین را از کیسه زرده تحویل می‌گیرد اما همچنان مسئول اصلی تغذیه جنین کیسه زرده است.
- لوله عصبی که در آینده تبدیل به مغز و نخاع خواهد شد شروع به رشد می‌کند.
- برجستگی‌های ابتدایی چشم‌ها، بینی و دهان ایجاد می‌شوند.
- گوش داخلی و خارجی رشد خود را آغاز می‌کنند.
- وزیکول‌های بینایی در اطراف سر شکل می‌گیرند.
- سیستم تنفسی و سیستم گوارشی شروع به تشکیل می‌کنند.
- اندام‌های داخلی بدن مانند کبد نیز به تدریج جوانه‌های خود را ظاهر می‌کنند.
- اولین لایه پوست نوزاد که بسیار نازک و شفاف است در هفته ششم بارداری تشکیل می‌شود.
- بیشتر بخوانید: هفته اول بارداری
- بیشتر بخوانید: هفته چهارم بارداری
- بیشتر بخوانید: هفته هشتم بارداری
- بیشتر بخوانید: هفته نهم بارداری
علائم بارداری در هفته ششم بارداری چگونه است؟
سه ماهه اول بارداری دوران اوج گرفتن هورمون‌های بارداری و در نتیجه آن تجربه علائم جسمانی و روانی مختلف است. هفته ششم بارداری نیز با قرار گرفتن در ماه دوم بارداری، مشمول این علائم می‌شود. شدت، مدت و فراوانی تجربه علائم در هر بارداری متفاوت و منحصر به فرد است به همین دلیل نمی‌توان علائم بارداری یک مادر را با مادران دیگر یا حتی بارداری‌های سابق خود مادر مقایسه کرد و باید در هر بارداری انتظار تجربیات مختلف و جدید را داشت. به طور کلی برخی علائم شایع در هفته ششم بارداری عبارت‌اند از:
1_ خستگی
در سه ماهه اول بارداری به دلیل تغییرات هورمونی، مشکلات خواب و افزایش حجم خون بدن، شما دچار خستگی مزمن می‌شوید و ممکن است حتی انجام کارهای ساده روزمره نیز به نظرتان سخت و دشوار بیاید. برای کاهش میزان خستگی خود می‌توانید نکات زیر را امتحان کنید:
- از خانواده و همسر خود برای انجام امور مختلف کمک بگیرید.
- انجام کارها را به چند نوبت کوتاه تقسیم کنید تا مدت طولانی را صرف انجام یک‌باره آن نکنید.
- در طول روز هر گاه احساس خستگی زیاد داشتید، چرت کوتاهی بزنید تا انرژی خود را بازیابی کنید.
- روتین خواب مناسبی تنظیم کنید تا بتوانید خواب کافی و با کیفیت مورد نیاز بدن خود را تامین کنید.
- مواد غذایی مفید و مقوی را در رژیم غذایی خود جای دهید.
2_ حساسیت سینه‌ها
یکی دیگر از تاثیرات هورمون بارداری بر بدن، آماده شدن سینه‌ها برای تغذیه و شیر دادن به نوزاد بعد از تولد است. برخی از تغییرات سینه که ممکن است در هفته ششم بارداری تجربه کنید عبارت‌اند از:
- بزرگ شدن سینه‌ها
- حساس شدن نسبت به لمس و فشار
- احساس کشیده شدن پوست سینه
- افزایش برآمدگی‌های قهوه‌ای رنگ در اطراف نوک سینه
- پر رنگ شدن نوک سینه
- نمایان تر شدن رگ‌های خونی سینه به دلیل افزایش جریان خون در آن‌ها
3_ یبوست
هورمون‌های بارداری بر سیستم گوارش بدن اثر گذاشته و فرایند گوارش را گاهی با مشکل مواجه می‌کنند. از طرف دیگر یکی از عوارض جانبی برخی مکمل‌های بارداری، یبوست و مشکلات گوارشی است. برای جلوگیری و برطرف کردن یبوست و مشکلات گوارشی می‌توانید:
- تعداد وعده‌های خود را بیشتر و حجم غذای هر وعده را کم کنید.
- مایعات زیاد بنوشید.
- فعالیت بدنی ملایم داشته باشید.
- از مصرف زیاد غذاهای یبوست زا خودداری کنید.
- مصرف فیبر را با خوردن میوه‌ها و سبزیجات مختلف بالا ببرید.
- اگر یبوست یا اسهال شما برطرف نشد حتما با پزشک خود مشورت کنید.
4_ گرفتگی عضلات
در هفته ششم بارداری اندازه رحم بزرگ‌تر از اندازه معمول خود است و به تدریج برای فراهم کردن محیط رشد مناسب جنین بزرگ‌تر نیز می‌شود، پس طبیعی است که رحم فضای بیشتری در حفره شکمی نیاز داشته باشد. با بزرگ شدن رحم فشار وارده بر کمر، پاها، لگن و عضلات شکم بیشتر می‌شود به همین دلیل نیز مادر ممکن است دچار گرفتگی در عضلات مختلف خود شود.
5_ نوسانات خلقی
انتقال‌دهنده‌های عصبی مغز وظیفه دریافت و انتقال محرک‌ها به مغز و بازگرداندن ادراک و پاسخ مغز را بر عهده دارند. نوسانات هورمونی با تاثیر گذاشتن بر انتقال‌دهنده‌های عصبی مغز منجر می‌شوند که مادر در برابر محرک‌های مختلف، احساسات گاها شدید و حتی نامناسب با موقعیت از خود نشان دهد. مادران ممکن است احساسات مختلف مانند شادی، غم، خشم، ترس، اضطراب، نگرانی و… را بیش از پیش و به صورت نامتعادل در موقعیت‌های مختلف تجربه کنند.
6_ حالت تهوع
شایع‌ترین علامت دوران بارداری که حدود 70 تا 80 درصد مادرها آن را تجربه می‌کنند، حالت تهوع صبحگاهی است. حالت تهوع علامتی است که برخلاف نام آن ممکن است در هر موقعیت و زمانی از شبانه روز رخ دهد و عواملی مانند ویار، حساسیت بویایی، حساسیت چشایی و خستگی می‌توانند در تشدید آن نقش داشته باشند. علت اصلی ایجاد حالت تهوع در بارداری هنوز کاملا مشخص نیست اما به نظر می‌رسد افزایش هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی که در آزمایش‌ها HCG نامیده می‌شود، منجر به ایجاد آن شود. (منبع)
برای کاهش حالت تهوع خود می‌توانید این موارد را امتحان کنید:
- تعداد وعده‌های غذایی خود را بیشتر و حجم غذای هر وعده را کم کنید.
- می‌توانید بعد از بیدار شدن از خواب کراکر مصرف کنید.
- تا حد امکان از غذاهای چرب و پر ادویه دوری کنید.
- بلافاصله بعد از خوردن غذا دراز نکشید و سعی کنید کمی فعالیت بدنی داشته باشید.
- از استشمام بوهای تند یا بوهایی که برای شما تهوع آور است دوری کنید.
- مایعات بیشتر بنوشید.
- زنجبیل و لیمو ممکن است کمک کننده باشند.
- بیشتر بخوانید: علائم بارداری
- بیشتر بخوانید: بارداری دوم
- بیشتر بخوانید: بارداری بالای 40 سال
لکه بینی در هفته ششم بارداری خطرناک است؟
هفته ششم بارداری یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین هفته‌ها در دوران بارداری است زیرا اصلی‌ترین و ابتدایی‌ترین جوانه‌های رشدی جنین در حال شکل‌گیری است و هنوز اتصال جنین به جفت کامل نشده است. لکه بینی در هفته ششم بارداری ممکن است به دلیل نوسانات هورمونی بوده و کاملا طبیعی باشد اما یکی دیگر از علت‌های لکه بینی، سقط جنین است. به همین علت توصیه می‌شود در صورتی که در بارداری هفته ششم دچار لکه بینی شدید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی آن مشخص شود.
علت خونریزی در هفته ششم بارداری چیست؟
داشتن خونریزی شدید خصوصا با رنگ خون غیرطبیعی، بافت جدا شده، سرگیجه و گرفتگی عضلات در هفته ششم بارداری طبیعی نیست و می‌تواند نشان از مشکلاتی مانند سقط جنین یا عفونت دهانه رحم ناشی از بیماری‌های مقاربتی باشد. از طرف دیگر تغییرات رحمی صورت گرفته در هفته ششم بارداری ممکن است منجر به ایجاد فشار بر رگ‌های خونی دهانه رحم و پاره شدن آن‌ها شود که نتیجه آن نیز خونریزی واژینال است. دقت داشته باشید که خونریزی واژینال در اثر عوامل مختلف، علائم مختلفی دارد پس تشخیص آن را به پزشک متخصص بسپارید و در صورت وقوع این اتفاق با در نظر گرفتن شدت و رنگ خونریزی و سایر علائم همراه آن، به پزشک مراجعه کنید.
سونوگرافی در بارداری هفته ششم انجام می‌شود؟
انجام سونوگرافی در هفته ششم بارداری بنا بر نظر پزشک شما صورت می‌گیرد و ممکن است برخی پزشکان انجام اولین سونوگرافی را به هفته‌های بعد موکول کنند تا جنین کمی بزرگ‌تر شده باشد. در هر صورت سونوگرافی در هفته ششم بارداری ممکن است به دو صورت واژینال یا شکمی انجام شود. در این سونوگرافی پزشک با اندازه گیری فاصله سر تا انتهای بدن جنین، سن بارداری را تخمین میزند.
در سونوگرافی هفته ششم بارداری ممکن است بتوانید برای اولین بار صدای ضربان قلب جنین خود را بشنوید، اما اگر این اتفاق نیفتاد، نگران نباشید زیرا این اتفاق به این معناست که لقاح تخمک در بدن شما دیرتر صورت گرفته و هنوز رشد جنین به مرحله‌ای که صدای ضربان قلب شنیده شود، نرسیده است و شما باید کمی دیگر برای این تجربه دل‌نشین صبر کنید.
تغذیه در بارداری هفته ششم چه بایدها و نبایدهایی دارد؟
رژیم غذایی مناسب در طول دوران بارداری رژیمی است که تمام مواد مغذی را به صورت متعادل و در حد نیاز بدن تامین کند. بایدها و نبایدهای تغذیه‌ای همواره برای سلامت بدن انسان اهمیت ویژه‌ای دارند اما در دوران بارداری اهمیت آن چند برابر می‌شود به همین دلیل توصیه می‌شود نکات زیر را در تغذیه هفته ششم بارداری خود رعایت کنید:
1_ میوه و سبزی
مصرف میوه‌ها و سبزیجات علاوه بر تامین فیبر مورد نیاز برای کمک به سیستم گوارشی به تامین انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان بدن کمک می‌کنند و احتمال بروز آسیب‌های سلولی جنین، تاثیر مواد مضر و آلاینده‌ها بر جنین و احتمال بروز اگزما کودکی را کمتر می‌کند. شما می‌توانید انواع میوه‌ها و سبزیجات به غیر از آناناس را در طول بارداری خود مصرف کنید اما از آنجا که ویتامین‌ها و مواد معدنی در برابر گرما از بین می‌روند، بهتر است آن‌ها را به صورت خام یا نیم‌پز مصرف کنید.
2_ لبنیات
مصرف انواع لبنیات مانند شیر، ماست و پنیر سفت در طول بارداری به استحکام استخوان‌ها، دندان‌ها و سلامت سیستم ایمنی مادر و جنین کمک می‌کند. در صورتی که به لاکتوز حساسیت دارید، حتما پزشک خود را برای جایگزین کردن منبع کلسیم در جریان قرار دهید.
3_ گوشت، مرغ و ماهی
مصرف گوشت در هفته ششم بارداری به تامین پروتئین، آهن و روی بدن کمک می‌کند. ماهی علاوه بر تامین پروتئین دارای مقادیر زیادی امگا 3، ویتامین‌ها و مواد معدنی است که به رشد جنین و سلامت مادر کمک می‌کند. توجه داشته باشید که از مصرف گوشت، مرغ، ماهی و هرگونه غذای دریایی دیگر به صورت خام جدا خودداری کنید و حتما هنگام انتخاب غذاهای دریایی به نداشتن جیوه توجه کنید.
4_ غذاهای ناسالم و فراوری شده
انواع مواد غذایی فراوری شده و بسته بندی مانند انواع چیپس، پفک، سوسیس، کالباس، آبمیوه‌های مصنوعی، فست فود، غذاهای نیمه آماده و کنسروها و… دارای مقادیر زیادی شکر، چربی، نگه‌دارنده و طعم‌دهنده‌های مختلف هستند که علاوه بر بالا بردن بیش از حد وزن، می‌توانند منجر به دیابت بارداری یا مشکلات فشار خون نیز شوند.
5_ کافئین و الکل
نتایج مطالعات مختلف بر روی مصرف الکل در دوران بارداری نشان می‌دهد که مصرف الکل می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات متعددی در طیف اختلالات الکل بر جنین شود و این مشکلات ممکن است از تغییرات ظاهری آغاز شده و به مشکلات یادگیری و اختلالات مغزی نیز برسد. به طور کلی هیچ منبع معتبری سلامت نوشیدن الکل در دوران بارداری را تایید نمی‌کند.
مصرف کافئین علاوه بر بالا بردن ریسک سقط جنین، با افزایش فعالیت سیستم عصبی موجب برهم خوردن ریتم استراحت و خواب شما می‌شود پس باید تا حد امکان مصرف مواد غذایی حاوی کافئین مانند چای، قهوه، نسکافه، نوشابه، کاکائو، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و … را کم کنید.
6_ نکات تکمیلی
یادآوری چند نکته ضروری در ارتباط با تغذیه هفته ششم بارداری مفید خواهد بود:
- همواره بدن خود را هیدراته نگه دارید و روزانه مقدار زیادی آب مصرف کنید.
- اضافه کردن لیمو به غذا و آب مصرفی شما به کاهش حالت تهوع کمک می‌کند.
- مصرف دانه‌ها، غلات کامل، نان سبوس‌دار، میوه‌ها، سبزیجات و آجیل از یبوست در دوران بارداری جلوگیری می‌کند.
- حبوبات منبع غنی از پروتئین و آهن هستند.
- سبزیجات برگ‌دار مانند اسفناج حاوی مقادیر زیادی اسید فولیک هستند که از نیازهای ضروری سه ماهه اول بارداری است.
- از مصرف غذاهای پرادویه خودداری کنید.
- مصرف میان وعده‌های کوچک و سبک را فراموش نکنید. میان وعده به جلوگیری از گرسنگی زیاد و افت قند خون شما کمک می‌کند.
- از مصرف لبنیات سنتی و غیر پاستوریزه خودداری کنید.
- جگر حاوی مقادیر بسیار زیادی ویتامین A است که مصرف بیش از حد آن برای مادر و جنین مضر است، پس در مصرف آن دقت کنید.
- پنیرهای نرم اغلب از لبنیات غیرپاستوریزه تولید می‌شوند، پس برای جلوگیری از مسمومیت، پنیر سفت را جایگزین کنید.
- بیشتر بخوانید: تغذیه ماه اول بارداری تا زایمان
ویتامین‌ها و مکمل‌های لازم در هفته ششم بارداری کدامند؟
مولتی ویتامین‌های بارداری، داروهایی هستند که بر اساس نیازهای کلی بدن مادر تهیه شده‌اند و شما می‌توانید حتی از زمان اقدام به بارداری تا زمان شیردهی نیز آن‌ها را استفاده کنید. در هفته ششم بارداری پزشک متخصص با انجام آزمایش‌ها، بررسی سلامت بدن مادر، نوع رژیم غذایی، سن بارداری و… نیازهای بدن به ویتامین‌ها و مکمل‌های مختلف را تعیین می‌کند و ممکن است علاوه بر مولتی ویتامین مصرف مکمل‌های دیگری مانند اسید فولیک، کلسیم، ویتامین D و… را تجویز کند.
- بیشتر بخوانید: ویتامین ث بارداری
- بیشتر بخوانید: مصرف ویتامین در بارداری
- بیشتر بخوانید: ویتامین آ بارداری
- بیشتر بخوانید: مکمل بارداری
علل و علائم سقط جنین در هفته ششم بارداری چیست؟
احتمال سقط جنین در هفته ششم بارداری مانند هر هفته دیگری در سه ماهه اول بارداری وجود دارد و میزان احتمال آن به عوامل مختلفی مانند سن بستگی دارد برای مثال ریسک سقط جنین در مادران باردار 20 تا 24 ساله در حدود 9 درصد و در مادران باردار بالای 45 سال در حدود 75 درصد است. سقط جنین در هفته ششم بارداری ممکن است با علائمی مانند خونریزی واژینال، درد و گرفتگی در قسمت‌های پایین شکم، ترشح بافت و مایع از واژن و نداشتن علائم اولیه بارداری همراه باشد و به دلایل مختلفی رخ دهد که عبارت‌اند از:
- نقص‌های کروموزومی
- عفونت‌های مختلف مانند سرخجه
- مصرف برخی داروها
- برخی بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت
- استرس شدید
- مشکلات تیروئیدی
- ضربه شدید یا سقوط
- و…
- بیشتر بخوانید: بارداری بعد از سقط
خود مراقبتی در هفته ششم بارداری چگونه انجام می‌شود؟
در کنار رعایت تمام نکات پزشکی، انجام آزمایشات و کنترل‌های مختلف، مصرف مکمل‌ها و رعایت رژیم غذایی، رعایت برخی نکات در جهت خود مراقبتی هفته ششم بارداری به شما کمک می‌کند تا علائم جسمانی و روانی آزاردهنده دوران بارداری را کمتر کرده و تا حد امکان بیشترین لذت را از این دوران ببرید. برخی از این نکات عبارت‌اند از:
1_ خواب
داشتن خواب کافی و با کیفیت به شما کمک می‌کند تا خستگی و استرس روز را پشت سر گذاشته و روز جدید را با انرژی بازیافته خود آغاز کنید. تجربه علائم بارداری مختلف ممکن است ناخودآگاه بر کیفیت خواب شما اثر بگذارد اما رعایت یک روتین خواب مناسب به شما کمک خواهد کرد. در جهت داشتن روتین خواب مناسب و دریافت خواب کافی و با کیفیت نکات زیر را در نظر بگیرید:
- ایجاد یک محیط خواب راحت
- هر شب در ساعت مشخصی به رختخواب بروید و هر روز صبح در ساعت مشخصی از خواب بیدار شوید
- وسایل الکترونیکی را از اتاق خواب خارج کنید و یک ساعت قبل از خواب از تلفن یا تبلت خود استفاده نکنید
- از خوردن وعده‌های غذایی بزرگ، کافئین بیش‌ازحد و الکل در عصر خودداری کنید
- روشن کردن شمع‌های عطر دار (رایحه‌درمانی)
- پخش موزیک ملایم
- مطالعه کتاب قبل از خواب
- دوش آب گرم
- تمرینات تنفسی و مدیتیشن
- نوشتن افکار استرس‌زا
- تاریک کردن فضای اتاق
- تنظیم دمای اتاق
- برنامه‌ریزی منطقی و عملی امور
- و…
- بیشتر بخوانید: رابطه بی خوابی و ضربان قلب بالا
- بیشتر بخوانید: بی خوابی و فشار خون
- بیشتر بخوانید: بی‌خوابی بارداری، دلایل و درمان
2_ مدیتیشن
ذهن آگاهی یعنی تجربه زندگی کردن در اینجا و اکنون بدون توجه به محرک‌های مزاحم و فکر کردن به گذشته و آینده. با در نظر گرفتن این تعریف اگر ما بتوانیم به ذهن آگاهی برسیم، می‌توانیم از تجربیات اکنون خود لذت ببریم و استرس و اضطراب ناشی از عوامل مزاحم را کاهش دهیم. استرس و اضطراب یکی از علائم بارداری است که خود منجر به تشدید بسیاری از علائم دیگر می‌شود و ریسک سقط جنین را نیز بالا می‌برد پس بهترین راه، مدیریت استرس و اضطراب است.
یکی از ساده‌ترین و در دسترس‌ترین راه‌های مدیریت استرس رسیدن به ذهن آگاهی و زندگی در اینجا و اکنون با استفاده از تمرینات مختلف مدیتیشن است. تمرینات مدیتیشن با اهداف و به روش‌های مختلفی انجام می‌شوند که شما می‌توانید با دانلود اپلیکیشن آرامیا، در هر زمان و مکانی به انواع تمرینات، مقالات، صوت‌ها و ویدیوهای مدیتیشن دسترسی پیدا کنید.
3_ ورزش
داشتن فعالیت بدنی ملایم و دائمی در طول روز علاوه بر جلوگیری از افزایش وزن بیش از حد، به حفظ متابولیسم بدن، فعالیت سیستم گوارشی، افزایش هورمون‌های شادی، حفظ سلامت بدن و بهبود سلامت روان کمک می‌کند. انجام یوگا بارداری به شما کمک می‌کند تا علاوه بر داشتن حرکات بدنی ملایم، تمرینات مدیتیشن و ذهن آگاهی را نیز به صورت هم‌زمان انجام دهید.
مراقبت‌های پزشکی هفته ششم بارداری چیست؟
اگر تاکنون برای انجام معاینه اول به پزشک مراجعه نکرده‌اید، پس حتما در هفته ششم بارداری اولین نوبت مراقبت پزشکی خود را هماهنگ کنید. در این بخش به اختصار نکات اولین ملاقات با پزشک را بیان خواهیم کرد:
- تمام مدارک پزشکی خود را همراه داشته باشید.
- پزشک اطلاعاتی در مورد بارداری‌های قبلی، مشکلات بارداری‌ها، بیماری‌های زمینه‌ای، اختلالات ژنتیکی والدین و اقوام، داروهای مصرفی و… دریافت خواهد کرد.
- وزن، فشارخون و ضربان قلب، شرایط رحم، لگن، واژن، تخمدان و لوله‌های فالوپ توسط پزشک مورد بررسی قرار می‌گیرد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
از آنجا که سه ماهه اول بارداری همواره ریسک آسیب و سقط جنین وجود دارد بهتر است نسبت به برخی علائم حساس بوده و در صورت مشاهده آن‌ها به پزشک مراجعه کنید. برخی از این علائم عبارت‌اند از:
- سردرد شدید
- تاری دید
- ورم شدید دست‌ها و پاها
- سوزش ادرار
- تب
- خونریزی واژینال یا لکه بینی
- خروج بافت یا مایع از واژن
- انقباض شدید پایین شکم
- درد شدید یا حساسیت در ناحیۀ شکم یا لگن
- نبض ضعیف، تپش قلب یا غش
- درد شانه‌ها
کلام آخر
سه ماهه اول بارداری اغلب سخت‌ترین روزهای بارداری است اما شما می‌توانید با رعایت نکات خود مراقبتی و تغذیه‌ای، برخی علائم بارداری را برای خود تسهیل کرده و با لذت بیشتری از تجربه رشد جنین در رحم خود استفاده کنید.
